Page 14 - 3 ADIM AYT- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 2. ADIM

6. Giysi, insan vücuduna giyilen parçaların bütünüdür. Aynı za- 8. (I) Kimse dil kurallarının doğuştan geldiğini söylemiyor, du-
manda toplumsal rolün, sosyal statünün ve karakterin de ifa- rum bu değil ancak dil yetisinin çok önemli bir genetik bileşeni
desidir. Günümüzde artık insanların giysi tercihlerine bakarak bulunuyor. (II) Eğer böyle olmasaydı çocukların dil öğrenme-
karakter analizi bile yapılır oldu. Fakat Osmanlı’nın özellikle si mucize olurdu. (III) Çocuk, sesli ortamdan gerekli bilgileri
ilk dönemlerine baktığımızda bu durumun çok da böyle ol- dil bilimsel olarak seçmeye doğum anında başlar; zaten dil
madığını görüyoruz. Giysi tercihi bireysel değil toplumsaldı. yetisi denilen şey, kendini bu andan itibaren belli eder. (IV)
Sadece süs eşyalarında çeşitlilik olabiliyordu. Böyle olunca Daha sonra da tahmin edilebilir bir dil edinim sürecine girilir.
da aslında giysi kültürü bize kültürel kodların şifresini veri- (V) Söz konusu süreç, elimizde bulunan kanıtların ötesine
yordu. Ama giysiler de zamanla değişim ve dönüşüme ma- geçen bir süreçtir ve basit kelimelerden başlayarak karmaşık
ruz kalmaktan kurtulamadı. Eskiden millîyken şimdi küresel yapılara ve bu yapıların yorumlamalarına doğru giden bir ro-
oldu. Kültürel kodların yerini moda aldı. Giysilerin ruhu da tada ilerler.
gitti. Ama son zamanlarda modacılar arasında ruh çağırma
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki-
seansları artar oldu. Sokaklarda gezerken görüyoruz ki bitpa-
lerden hangisi söylenebilir?
zarına çoktan nur yağmış.
A) I. cümlede dil yetisinin tamamen genetik olduğu belirtilmiştir.
Bu parçada altı çizili cümle ile anlatılmak istenen aşağı-
dakilerden hangisidir? B) II. cümle I. cümlede açıklanan durumun nedenidir.
C) III. cümlede dil yetisinin işlev kazandığı sürece değinilmiştir.
A) Giysilerin önemi
D) IV. cümle III. cümledeki yargının gerekçesidir.
B) Modaya karşı çıkıldığı
E) V. cümlede dil gelişimi örneklerle açıklanmıştır.
C) Evrensel olmanın gerekliliği
D) Eskiye doğru bir dönüş olduğu
E) Çevrenin değiştiği

7. Çağımızın en önemli sorunlarından olan iklim değişikliği,
atmosferdeki karbondioksit miktarının giderek artmasından
kaynaklanıyor. Pek çok doğal süreç atmosfere karbondioksit
salımıyla sonuçlanıyor. Ancak artışın ana nedeni, özellikle
Sanayi Devrimi’nden sonraki süreçte insan etkinlikleri sonu- 9. (I) Çocuğu kendine has, bütünlüklü ve tam bir birey olarak
cunda atmosfere salınan karbondioksit miktarının artması- değil de oluşunu tamamlamamış, eksik, henüz doğru düzgün
dır. Örneğin günümüzde atmosfere salınan karbondioksitin düşünme becerisini edinememiş, doğruyla yanlışı ayırt ede-
önemli bir kısmı otomobillerde tüketilen akaryakıtlardan kay- meyen, çabucak yanılıp kandırılabilecek eksik bir insan olarak
naklanıyor. Bir grup araştırmacının yayımladıkları bir maka- görüyoruz. (II) Aslında kendimizi onlardan daha bilinçli, ayırt
leye göre, iklim değişikliğiyle savaşmanın en iyi yolu ağaç etme gücü daha yüksek büyümüşler olarak gördüğümüz için
dikmek olabilir. Çünkü ağaçlar fotosentez sırasında atmos- çocukları küçümsüyoruz. (III) Bu yüzden de yetişkini çocuktan
ferdeki karbondioksiti tüketirken oksijen ve besin üretiyor. daha üstün ve akıllı gören, dolayısıyla çocuğu hayatın ve insa-
Özellikle hızlı büyüme sürecindeki genç ağaçlar atmosferden nın kötü, olumsuz yönlerinden korumaya çalışan suya sabuna
yüksek miktarda karbondioksit alıyor. dokunmayan metinleri çocuklarımız için uygun görüyoruz. (IV)
Fakat sürekli kendini yineleyen kalıplara dayanan bu metinle-
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
rin sıkıcı olması doğal değil mi? (V) Böyle metinler ne yaratıcı-
A) Atmosferdeki karbondioksit miktarının giderek artmasının lığa yer açar ne de hayal gücünü harekete geçirebilir.
iklim değişikliğine sebep olduğuna
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki-
B) Sanayi Devrimi’nden sonra atmosferdeki karbondioksit lerden hangisi söylenemez?
miktarının arttığına
A) I. cümlede bir tutumun yanlışlığı vurgulanmıştır.
C) İklim değişikliği ile savaşmanın tek yolunun çevreyi yeşil-
B) II. cümlede bir karşılaştırma yapılmıştır.
lendirmek olduğuna
C) III. cümlede kendisinden önceki yargının sonucu ortaya
D) Genç ağaçların büyürken çok yüksek miktarda karbondi-
oksit tükettiğine konmuştur.
E) Dünyadaki karbondioksitin önemli bir kısmının otomobil- D) IV. cümlede konunun farklı bir yönü ele alınmıştır.
lerdeki yakıtlardan kaynaklandığına E) V. cümlede nesnel bir değerlendirme yapılmıştır.

14