Page 19 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 1.
ADIM
Anlam Bilgisi-2

1. Bilge Ercilasun; Orhan Veli’nin sanatını, kişiliğini, yaşamını 4. Stendhal, gözlemlerini kayıtsızca kaleme alırken Nietzsche,
ve eserlerini ele aldığı incelemesinde şairin özel yaşamına, yırtıcı bir kuşun sonsuz bir yükseklikten yola çıkarak ufacık bir
toplumsal ve kültürel çevresine çok az değinmiş. Daha çok, hayvana doğru pike yaptığı gibi varlığının tüm tazyikiyle her bili-
şairin düşünceleri ve eserleri üzerinde durmuş. Şiir anlayı- şin üzerine atıyor kendini. Nietzsche’ye benzer basiretli sinirlere
şına uygun bir hayat yaşamış sanatçıyı incelemek için en sahip olan sadece Dostoyevski’dir. Dostoyevski, doğruluk açı-
isabetli yöntem bu olurdu herhâlde. sından Nietzsche’nin gerisinde yer alıyor. Dostoyevski bilgisinin
Bu parçadaki altı çizili sözle Orhan Veli’nin hangi özelliği tam ortasında adaletsiz ve abartılı davranabiliyorken Nietzsche
vurgulanmıştır? vect hâlinde olsa da doğruluğundan bir nebze ödün vermiyor. Bu
nedenle hiçbir insan Nietzsche gibi yaratılıştan, doğuştan psiko-
A) Yaşamını şiir yazarak renklendirmeye çalıştığı log değildi belki de. Belki de hiçbir zihin ruhun iklimsel durumunu

B) Hayatındaki ilginç olayları şiirlerinde işlediği bu kadar ince bir hassasiyetle ölçebilecek bir basınçölçer olarak
yontulmamıştır.
C) Dönemine göre farklı bir şiir anlayışı oluşturduğu
D) Şiiri yaşamına değil, yaşamını şiirine uydurmaya çalıştığı Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
E) Şiirlerinde, yaşamı dışında başka konulara yer verdiği A) Nietzsche, gördüklerini anlamak konusunda çok ihtiraslı
ve kararlı davranmıştır.
B) Stendhal, gözlemlediklerini yansıtmakta Nietzsche kadar
2. “Ne kadar geriye bakarsan, o kadar ileriyi görebilirsin.”
titiz olmamıştır.
Bu cümleye anlamca en yakın cümle aşağıdakilerden han-
gisidir? C) Dostoyevski, doğruları anlama ve anlatmada çok duyarlı
davranmamıştır.
A) İleriyi görebilmek için çağa ayak uydurmalısın.
D) Nietzsche kadar yaratılıştan psikolog özellikleri taşıyan
B) Sanatçının görevi, halkı aydınlatmaktır. başka biri daha olmayabilir.
C) Sanatçı, kendi ulusunun kültürünü bilmek zorundadır. E) Nietzsche, doğrulara ulaşmada sorumlu davranmayanla-
D) Sanatçı yapıtıyla topluma ve çağına yön vermelidir. ra karşı sert tepkiler göstermiştir.
E) Yarınları görebilmek için geçmişi iyi bilmek gerekir.

3. Sanat, insanlar arasındaki bağı kuvvetlendirir ve onlara gelecek-
le ilgili sorumlulukları olduğunu açıkça duyurur. Topluma karşı
5. Boyozun ortaya çıkışının artık hamurların değerlendirilmesi ile ol-
sorumludur sanat ancak bu sorumluluk sanata balta vurmadan
duğu söylenir. 1492 yılında İspanya’dan ayrıldıktan sonra İzmir’e
yapıldığı zaman kıymetli ve anlamlı olur. Sanatı sadece fayda
yerleşen Sefarad kökenli Museviler boyozla tanışmamızı sağla-
olarak görmek sanatın ruhuna aykırıdır. Aynı şekilde tek yönlü
mışlardır. İzmir başta olmak üzere tüm Anadolu boyozla tanış-
olarak insanlardan kopuk, salt estetikten ibaret de olmamalıdır
mış ancak boyoz İzmir’de daha fazla ün kazanmıştır. İzmir’de ilk
sanat. İnce bir çizgidir bu denge. Ancak bu dengeyi kurabilen
boyozu Kemeraltı’ndaki fırında boyozcu Avram Usta yapmıştır.
sanatçılar yüzyıllara ve mekâna meydan okuyarak günümüze
İspanya’dan gelen, adının kökeni de İspanyolca olan boyoz, ya-
kadar gelebilmişlerdir.
zılışıyla bollos, “küçük somun” anlamına gelen bollo sözcüğünün
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
çoğul hâlidir. İspanyolcada iki “l” harfi “y” sesiyle okunduğu için
A) Sanat, insanlar arasında birlik ve beraberliği oluşturarak dilimize “boyoz” olarak geçmiştir. İlk zamanlarda içi boş hamur
toplumsal sorumluluğunu yerine getirir. olan boyoz; günümüzde şekerli, tahinli, ıspanaklı, peynirli, çikola-
talı türleriyle eşsiz lezzetler sunuyor.
B) Sanat, toplumsal görevini yerine getirirken estetik değer-
lerinden ödün vermemelidir. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?
C) Sanatın toplumda var olan sorunların çözümünde etkin
A) Tarihsel gelişimine
olarak rol alma sorumluluğu vardır.
B) En çok nerelerde ilgi gördüğüne
D) Sanatçı, eserini oluştururken ne olursa olsun estetik kay-
gıyı ön planda tutmalıdır. C) Sözcüğün etimolojisine
E) Sanat eserinde işlenecek konular, toplum sorunlarıyla D) Zamanla çeşitlerinin oluştuğuna
paralel olmalıdır. E) İzmir halkı için önemine

17