Page 106 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

49 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

(...)
Bre, bu oğlana ad koyacak kadar var mıdır dedi. Evet sultanım, fazladır dediler.
Pay Püre Bey kudretli Oğuz beylerini çağırdı misafir etti. Dedem Korkut geldi, oğlana ad koydu. Der:
Ünümü anla sözümü dinle Pay Püre Bey
Allah Taâla sana bir oğul vermiş tutu versin
Ak sancak kaldırınca Müslümanlar arkası olsun
Karşı yatan kara karlı dağlardan aşar olsa
Allah Taâla senin oğluna aşıt versin
Kanlı kanlı sulardan geçer olsa geçit versin
Kalabalık kafire girince
Allah Taâla senin oğluna fırsat versin
Sen oğlunu Bamsam diye okşarsın
Bunun adı boz aygırlı Bamsı Beyrek olsun
Adını ben verdim yaşını Allah versin

dedi. Kudretli Oğuz beyleri el kaldırdılar dua kıldılar, bu ad bu yiğide kutlu olsun dediler.
Muharrem ERGİN, Dede Korkut Kitabı
Kelime Dağarcığı:
bezirgân: Tüccar. derbent: Geçit.

1. Bir metindeki temel duygu veya kavram “tema” olarak adlandırılır. Temaları ifade eden kavramlar
soyuttur. Örneğin yalnızlık, aşk, umut, yaşama sevinci gibi kavramlar bir hikâyede tema olarak işle-
nebilir. Dede Korkut Hikâyeleri’nde genel tema olarak kahramanlık işlenmektedir. Bu hikâyelerden
biri olan Kam Pürenin Oğlu Bamsı Beyrek hikâyesinden alınan bu bölümün teması nedir?

2. Bamsı’nın ad almasına sebep olan olay, Avnik Kalesi’nin kâfirlerinin bezirgânların mallarını yağma-
lamalarıdır. Bir toplumda ideal bir kahraman, kavram ya da bir sembol ortaya çıkmışsa, orada karşı
bir güç ya da kavram aranmalıdır. Bu hikâyede idealleştirilen her bir nesnenin ardında bu karşı güç
kendini göstermektedir. Bu karşı güç nedir ve neyi sembolize etmektedir?

3. Farsçada “bam”, “gök” demektir ve Beyrek’in adının “göksel” manasına geldiğini gösterir. Okuduğunuz
metinde Beyrek’e neden “Bamsı” adı verilmiş olabilir?

4. a) Kam Pürenin Oğlu Bamsı Beyrek hikâyesinden alınan bu bölümde kültürümüze ait hangi değerle-
rimiz yer almaktadır?

b) Bu değerlerin metne yansıtılmasında temanın nasıl bir katkısı olduğunu düşünüyorsunuz?

104
Hazırlayan: Filiz ŞEN