Page 356 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

172 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. Annesiyle bu hasbihali ederken Refet’e öyle bir heybet ve ağırbaşlılık gelmiş, servete olan küskünlüğü-
nü naklederken ve gerçek güzellik saydığı ilim ve erdemden bahsederken öyle buyurgan ve hükmedici
bir tavır almıştı ki Binnaz kendisinde ağzını açmaya kudret bulamadı.

a) Metinden alınan bu cümlede altı çizili kelimelerin yerine hangi kelimeleri getirebilirsiniz?

b) Altı çizili kelimelerin yerine getirdiğiniz kelimelerle cümleyi tekrar yazınız. Cümlenin anlamını
olduğu gibi koruyabildiğinizi düşünüyor musunuz? Niçin?

2. Psikolojiyi derinlemesine inceleyen araştırmacılar görüş birliğiyle karar vermişlerdir: Gerek yalnız
niyette kalsın, gerek somut belirtileri eyleme dökülsün, her durumda kötü duygulanmalar doğal
halinde gereği gibi güzel görünenleri pek çirkin gösterir.

Metinden alınan bu cümleler bir psikoloji kitabında olsaydı kelimelerde bir değişiklik olur muy-
du? Niçin?

3. Fatma Aliye’yi masasının başında Refet adlı romanını yazarken görüp fotoğrafını çekseydiniz fo-
toğrafta güzellik ya da çirkinliğe ait unsurlardan hangisini görebileceğinizi okuduğunuz metinden
gerekçelendirerek yazınız.

4. Kelimeleri yerli yerinde kullanmak, bulunulan ortama ve duruma göre kelimeleri özenle seçmek
sadece Fatma Aliye gibi yazarların işi değildir. Herkesin bu anlamda bir dil bilincine sahip olma-
sı, toplumun düşünce ufkunu ve tarzını da etkileyecektir. Olumsuz bir durumu küçük çocuklara
aktarırken kelimelerin nasıl özenli ve dikkatli seçilmesi gerekiyorsa aynı duyarlılık sözlü iletişim
kurulan her durumda gösterilmelidir.

a) Bu parçadaki düşüncelere katılıyor musunuz? Niçin?

b) Bu parçada bahsedilen dil bilincine sahip olmak için neler yapılabileceğini ifade eden beş farklı
kelime yazınız.

354
Hazırlayan: Gurbet FİLAZİ