Page 751 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli
P. 751
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 1 Etkinlik No.: 2
1. a) Arkadaşlarını yerli yersiz tenkit ettiği için pek sevilmeyen bir 1. Olası Cevaplar:
gençti. Metni anlamamı zorlaştırdı. Fakat bazı kelimeleri metnin bağla-
b) İyilik timsali biri olarak âdeta kanatsız bir melekti. mından çıkararak metnin bütününe dair bir fikir sahibi oldum,
c) Valilik, şehrimizdeki trafik kontrollerinin hangi güzergâhlarda metni büyük oranda anladım.
olacağını beyan etti. 2. Bir eserin benim için lezzetle okunabilmesi için öncelikle konu-
2. a) nun ilgimi çekmesi gerekir. Bunun yanı sıra dilinin yalın olması
Kelimeler Eş Anlamlıları
ve ele aldığı konunun derinlemesine işlenmesi, neden-sonuç iliş-
nesir düzyazı kisinin eser boyunca kurulmuş olması gerekir.
tenkit eleştiri 3. Sözlük
medeniyet uygarlık Kelime Çağrışım Anlamı
imkân olanak vaka Olay, hadise.
himaye koruma, gözetim Aktarım, aktarma, iletme, bir yer-
esas temel nakil den alıp başka yere iletme, tayin.
numune örnek Söylenti, olay ya da sözü nak-
rivayet
timsal simge letme.
beyan etmek söylemek, bildirmek, anlatmak, ileri sürmek tafsilat Ayrıntı, ayrıntılı açıklama.
hülasa Özet, fezleke.
b) Kelimeler Sözlük Anlamı
vukuat Polisi ilgilendiren olay ya da
nesir Düzyazı. olaylar. Olan bitenler.
tenkit Eleştirme, eleştiri. tefrik Ayırma, ayırt etme.
medeniyet Uygarlık. intihâb Seçme, seçim.
imkân Yararlanılan uygun şart, durum olanak.
ehemmiyet Önem.
Koruma, gözetme, esirgeme, koruyuculuk,
himaye Mitoloji, tarih öncesi tanrıların
gözetim. efsaneli serüvenlerini anlatan
Bir şeyin özünü oluşturan temel, ana, ve bir topluluğun duygularını,
esas esatir
başlıca, bir işte veya sözde doğru biçim. anlayışını ve özlemlerini gös-
numune Örnek, göstermelik. termesi bakımından değeri olan
hikâyeler.
timsal Simge.
beyan etmek Söylemek, ileri sürmek, anlatmak. 4. Olası Cevaplar:
Bu sorunun performans değerlendirmesi kısmının farklı ce- Arkadaşlarım vakanın gelişimi ile ilgili ayrıntılı bilgilendirme
vapları olabilir. Ancak bazı kelimeler bugün de sıklıkla kulla- yaptılar.
nıldığı için daha tanıdık gelmekte ve eş anlamlılarını bulmak Nakil yapılacak öğrencilerin kimlik bilgilerini buraya yazınız.
daha kolay olabilmektedir. Bu tür sorularda metnin bağlamını Rivayetler her zaman gerçekleri yansıtmaz.
iyi anlamak, bilmediğimiz kelimelerin anlamını tahmin etme-
de kolaylık sağlamaktadır. İş yerinde gelecek yılın planlamasına dair yaptığım çalışmayı
tafsilatıyla aktardım.
3. Kalem efendisi: Kalem, eskiden resmî kuruluşlara verilen isimdir. Uzun uzun anlatmak yerine hülasasını yazdığım bu paragrafta
Kalem efendisi de resmî kuruluşlarda yazı ve evrak işlerinin gö- bulabilirsiniz.
rüldüğü yerde çalışan kişilere denir. Kalemle çalışmak ya da ka-
lemde çalışmak, yazarak evrak işleri yapmak anlamında kullanıl- Polis uzun çalışmalardan sonra vukuatı detaylarıyla çözebildi.
mıştır. Bugünkü devlet memuru sözüne yakın bir anlamı vardır. Sınav için romanın hikâyeden tefrikine yarayacak özelliklerine
Medeniyet resulü: Uygarlık elçisi demektir. Metinde Batılılaşma çalışınız.
ile birlikte Avrupa’daki yenilikleri ve çağdaş düşünceyi Osmanlı Hayattaki intihaplarınız sizi yansıtır.
İmparatorluğu’na taşıyan aydın tipinden söz etmektedir. Özellikle işsizlik sorunu üzerine ehemmiyetle durmak gerekiyor.
Yeni dünya: Özünü akıl ve kanundan alan dünya. Esatirler her milletin geçmişine ışık tutar.
4. Cevap her öğrenciye göre farklı olmakla birlikte aydınlanma, ay- 5. a) Fakat her özette olduğu gibi bunda da hüner, olayların canlı
dın, akıl, adalet, kanun, medeniyet, toplum, halk, vatan sözcükle- noktalarını ayırt etme ve bunları seçmedir.
ri ifade edilebilir. Tanzimat Dönemi’nin en önemli aydınlarından
biri olarak Şinasi’yi anlatan bir metindir. Avrupa’nın Aydınlanma b) Bu zamanlarda halkımız doğallığa ve yalınlığa fazlasıyla önem
Dönemi’nden etkilenen bir yazar olarak Şinasi, akıl ve kanunun veriyor.
gelişmedeki önemini vurgular. Vatanın kalkınması ve gelişmesi
için toplumun ve halkın görevlerinin yanında sorumlulukları da Etkinlik No.: 3
vardır. Halkın memleket sorunlarına duyarlı olması, bilime ve 1. Olası Cevaplar:
akla bağlı kalması, görüşlerini ifade edebilmesi, çalışmayı ve yar-
dımı yüce değer olarak sahiplenmesi, dış dünyaya açık olması ve Hayalî olaylar daha çok ilgimi çeker çünkü gerçeklikten uzaklaş-
vatanına sahip çıkması istenmektedir. mak ve hayal gücümün sınırlarını zorlamak beni daha çok eğ-
749
