Page 755 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI
Görseller aklımda daha iyi kalıyor.
Etkinlik No.: 16
Hayır, metin okumayı tercih ederim. Çünkü görseller dikkatimi
1. Olası Cevaplar: dağıtıyor.
Birinci paragrafın yanına ışıklar içinde parlayan güzel yüzlü bir
bebek çizerdim. İkinci paragrafın yanına kendisine verilen sütü 3. Olası Cevaplar:
eliyle itip diğer eliyle sofradaki eti alan sert mizaçlı küçük bir ço- İslamiyet öncesi dönem için çadır önünde saz çalan, Türk kıya-
cuk çizerdim. fetleri içindeki bir adamın at üstündeki resmini koymak isterdim.
Üçüncü paragrafta vücudu kıllarla kaplı, ayağı ve elleri çeşitli İslamiyet etkisindeki edebiyat için üzerinde cübbe, başında sarık
hayvan unsurlarıyla bezenmiş bir yiğit kişi çizerdim. Saçları ve olan bir adamın cami önünde elinde kitapla halka hitap ettiği bir
bıyıkları uzun, sert mizaçlı, belinde kılıcı, elindeki ok ve yayla bir görsel bulmaya çalışırdım. Batı tesirindeki edebiyat için Romeo
yere nişan almış bir yiğit. ve Jüliet’in görselini kullanırdım. Bu görsellerin dönemin özellik-
Dördüncü paragrafta üçüncü paragrafta anlattığım kişinin at sü- lerini yansıtacağını düşünüyorum.
rüsüne kayaların üstünden bakan at üstündeki resmini çizerdim. Etkinlik No.: 18
2. Olası Cevap: 1. Olası Cevap:
Uygun olmaz çünkü bu resim günümüzde çekilmiş modern kıya- Yazar, düşüncelerinin doğruluğunu kabul ettirmek için soru
fetli bir kişi. Sadece başındaki börk bu metni anlatmak için yeterli cümlelerinden faydalanmıştır. Böylece okuyucuda ilgi uyandı-
olmazdı. Sırtındaki çanta da günümüz eşyalarından biridir. rarak görüşlerini daha net bir şekilde ifade edebilmiştir. Yazarın
3. Olası Cevap: söylemek istedikleri rahat bir şekilde anlaşıldığı için yazarın, açık
bir anlatıma sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Metinde anlatılanlarla verilen görseller arasında anlam ilişkisi ol-
ması gerekir. İki unsur birbiriyle çelişirse okuyucunun ilgisi azalır 2. Olası Cevap:
verilmek istenen mesaj tam anlamıyla verilemez. Okuyucu da bir Yazarın millî değerlere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca keli-
ikileme düşerek metni eleştirmeye başlayabilir. Bu nedenle seçi- me ve cümleleri ustaca kullanmasını göz önünde bulundurursak
len görsellerle metin mutlaka alakalı olmalıdır. alanında uzman bir edebiyatçı olduğu söylenebilir.
3. Metinde öznel yargılar ağır basmaktadır. Yazar, öznel bir üslup
Etkinlik No.: 17
kullanarak okuyucuyu düşünmeye ve araştırmaya sevk etmiştir.
1.
İslamiyet İslamiyet Etkinlik No.: 19
Edebî Öncesi Etkisindeki Batı Etkisinde
Dönem Türk Türk Gelişen Türk 1. Geçmiş zamanlarda oluşturulmuş bir edebî eser ait olduğu mille-
Edebiyatı
Edebiyatı Edebiyatı tin sosyal yapılarını, millî değerlerini yansıtır. Toplum hayatının
anlaşılmasını sağlar. Edebî eserlerde kültürel ve folklorik pek çok
Döneme Ben Sana
örnek şiir Koşuk Gazel Mecburum unsuru bulmak mümkündür. Edebî eserler, yaşanan tarihî olay-
lara ayna tutar ve tarihî araştırmalarda başvurulan bir kaynaktır.
Örnek Şair ismi Fuzulî Attila İlhan Bu nedenle edebî eserler yüzyıllar öncesinin Türk kültürünü ve
şiirin şairi yok. tarihini yansıtan, günümüze kadar taşıyan önemli bir kaynak ol-
Yaşam tarzı Göçebe Yerleşik hayat Yerleşik hayat muştur.
Okuduğumuz metinde Manas Destanı’nın Kırgız Türklerinin
tarzı
tarzı
hayat tarzı
kültürlerini, yaşayışlarını, mitolojilerini yansıtarak günümüze ka-
Fransızca
Etkilenilen Yabancı dar ulaştırdığından bahsedilmektedir.
yabancı dillerin etkisi Arapça ve başta olmak 2. Geçmiş zamanlara ait metinlerdeki mitolojik unsurlar; milletle-
Farsça
üzere diğer
diller yok.
Batı dilleri rin hayal gücünü, geleneklerini, değerlerini göstermesi açısından
kültürel zenginliği yansıtan bir kaynak özelliği kazanmaktadır.
Halk
edebiyatında Edebî metinlerde görülen doğaüstü motifler, anlatıma masalsı bir
Kullanılan dörtlük Beyit, hava katarak metni daha ilgi çekici ve etkileyici hâle getirmek-
nazım Dörtlük dörtlük, tedir. Böylece metin okuyucunun veya dinleyicinin zihninde yer
birimleri Divan serbest etmektedir.
edebiyatında
beyit 3. Olası Cevap:
Aşk, tabiat, Toplumu bir arada tutan ve güçlendiren o toplumun kendine has
Allah’a, din Vatan sevgisi, millî değer yargılarıdır. Nesillere bu değer yargılarını kazandır-
İşlenen Tabiat, ölüm, ve devlet hürriyet, aşk, mak en temel amaçlardandır. Edebiyat bu farkındalığın oluştu-
konular kahraman- büyüklerine ölüm ve her rulmasında önemli bir işleve sahiptir. Önceki dönemlere ait me-
lık, savaş tinlerin bilinçli okunmasıyla bireyin, metnin ait olduğu dönemin
övgü, ölüm, şey
hasret… değerlerini, kendi kültürünü, tarihini, öğrenmesi sağlanır. Kişi
işlenen millî, manevi değerler ile sosyal, siyasi ve tarihî ögeleri
Etkilenilen Şamanizm, günümüz gerçekliğiyle karşılaştırır ve milleti ayakta tutan değer-
lerin işlendiğini fark ederek millî birlik ve beraberlik duygularını
din Maniheizm İslamiyet İslamiyet
pekiştirir.
2. Olası Cevaplar: Etkinlik No.: 20
Evet, metindeki bilgilerin birçoğunun kısa ve toplu bir şekilde 1. Milletleri millet yapan unsurların başında vatan ve dil gelmekte-
verilmesi metni anlamamı kolaylaştırıyor. Metinlerin tamamında dir. Ortak bir kara parçası ve ortak bir dil, millet olma bilincinde
görsellerin olmasını isterim çünkü görseller metni daha iyi anla- çok önemlidir. Bu bilincin eksik olması nedeniyle Türk devlet-
mamı sağlıyor. Ayrıca dikkatimin çabucak dağılmasını engelliyor. leri yıkılmış, devlet kurma kabiliyeti olan bir millet olduğu için
753