Page 245 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

117 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
2. Çevre direnci olmayan laboratuvar koşullarındaki bir bakteri 20 dakikada bir bölünür. Yapay koşul-
larda ortam, canlının ihtiyacına ve özelliklerine göre ayarlandığı için popülasyon taşıma kapasitesi
doğal ortamlardaki taşıma kapasitesinin çok üstündedir. Günlük hayatta etrafımızdaki hastalık ya-
pan bakterilerin karşılaştığı çevre direnci faktörleri nelerdir?
3. Çevre direncinin ortadan kaldırılmasıyla bir popülasyonun taşıma kapasitesi doğal ortamlardaki
taşıma kapasitesinin üzerine çıkabilir. Bu yöntem günlük hayata nasıl uyarlanabilir? Örnek vererek
açıklayınız.
4. Bir popülasyonda görülen dağılım modellerinden kümeli dağılım gösteren Afrika mandalarının neden
bu dağılım modeline göre hareket etmek zorunda olduklarını açıklayınız.
5. Bir köyde önceki yıllara göre meyve ağaçlarının erken çiçek açtığı, doğal ortamlarında yetişen ta-
vukların erken kuluçkaya yattığı, göçmen kuşların köye daha erken geldiği gözlenmiştir. Bu ekosis-
temde gerçekleşen bu durumların temel nedeninin ne olabileceğini açıklayınız.
6. Taşıma kapasitesine yaklaşan bir popülasyonda zamanla çevre direnci, üreme hızı, doğum ve ölüm
oranı, dış ve iç göçte ne gibi değişimler beklersiniz?
7. Bir orman ekosistemindeki salyangoz popülasyonunun artması için gerekli olan etkenlerden hangi-
leri ekosistemin bu popülasyon ile ilgili taşıma kapasitesini artırır?
242
Hazırlayan: Müjgan GÜRPINAR
Yönerge Aşağıda yaban keçisi popülasyonu hakkında verilen metni okuyarak soruları cevaplayınız.
Yaban keçileri ot, yaprak, taze sürgün, dal, meyve ve yosun gibi bitkisel besinlerle beslenirler. 15-20
yıl kadar yaşarlar. Yaklaşık 5 ay süren gebelikten sonra doğum gerçekleşir. Doğum mayıs ayında olur
ve genelde 1-2 bazen de 3 yavru doğar. Erginleşme süreleri 2-3 yıldır. 5-6 aylık olan yavruların bir
yıl sonra 2 yaşına (17-18 aylık olduklarında) geldiklerinde %75’i, 3 yaşına geldiklerinde ise %40’ı ha-
yatta kalmaktadır. Köyceğiz Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, izole bir sahadır. Avlanma mevsimin-
de, yaban keçilerinin yalnızca 12 yaş üzerinin avlanmasına izin verilmektedir. Sahadaki yaban keçisi
popülasyonun büyüklük, yoğunluk, doğum ve ölümlere bağlı olarak zaman içerisinde popülasyonda
meydana gelen değişimler değerlendirilerek popülasyon büyüme modeli ve taşıma kapasitesi belirlen-
meye çalışılmıştır. Yıllar itibarıyla elde edilen veriler, aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Kantarlı, M. (2019). Köyceğiz Yaban Hayatı Geliştiren Sahası Yaban Keçisi (Capra aegagrus Erxleben, 1777) Popülasyonunun
Demografik Parametrelerinin Değerlendirilmesi ve Sahanın Taşıma Kapasitesinin Belirlenmesi. Doğanın Sesi, (3), 3-24 .
KÖYCEĞİZ YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHASI ENVANTER VERİLERİ
ERKEK YAŞLARI ERKEK DİŞİ YAVRU
YILLAR 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 (E) (D) (Y) TOPLAM
2001 52 49 25 9 9 5 2 1 0 0 1 153 195 190 538
2002 104 66 36 22 8 10 7 2 3 2 2 262 320 225 807
2003 120 68 39 37 22 14 13 12 4 1 3 333 414 354 1101
2004 162 84 57 43 25 14 15 5 5 2 2 414 399 380 1193
2005 133 74 61 49 37 23 14 13 6 1 0 411 466 472 1349
96
2006 305 117 58 47 36 31 22 10 4 8 0 0 0 1 609 475 438 1522
85
59
2007
214
656
1770
544
570
53
66
18
35
2008 351 138 104 74 62 43 38 18 8 1 2 839 589 526 1954
2009 313 234 123 109 84 51 49 30 20 7 2 1022 626 472 2120
2010 98 116 71 77 53 44 34 17 8 3 0 521 592 568 1681
2011 255 131 117 76 77 61 66 32 29 15 3 862 608 390 1860
2012 209 121 116 90 82 87 85 72 50 20 5 937 925 659 2521
2013 176 119 102 81 75 90 75 65 23 14 1 821 886 502 2209
2014 153 75 102 89 65 79 53 42 29 12 2 701 901 499 2101
2015 161 88 99 82 84 59 55 53 34 18 8 741 1058 646 2445
2016 234 108 93 115 90 79 85 73 59 52 6 994 1096 726 2816
2017 228 93 83 93 79 84 84 63 58 43 10 918 841 634 2393
2018 230 102 109 104 87 70 75 76 68 43 8 972 782 1069 2823
Görsel 1: Kantarlı, M. (2019). Köyceğiz Yaban Hayatı Geliştiren Sahası Yaban Keçisi (Capra aegagrus Erxle-
ben, 1777) Popülasyonunun Demografik Parametrelerinin Değerlendirilmesi ve Sahanın Taşıma Kapasite-
sinin Belirlenmesi. Doğanın Sesi, (3), 3-24 .
1. Popülasyondaki birey sayısı, popülasyon büyüklüğü olarak tanımlanmaktadır. Tabloya göre Köy-
ceğiz Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'ndaki yaban keçisi popülasyon büyüklüğünün yıllara göre
sütun grafiğini çiziniz.