Page 41 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 41
16 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
4. Kanser türlerinin %80’i vücudun dış ve iç yüzeyini saran epitel doku kökenlidir. Bu durumun nede-
ni nasıl açıklanabilir?
Yönerge Aşağıda bir fotoğraf makinesi ve göz ile ilgili metin ve görseller verilmiştir. Bu metin ve görsellerden
faydalanarak soruları cevaplayınız.
5. İnsanların deri renkleri birbirinden farklıdır. Buna göre
a) İnsanların deri renklerinin farklı olmasının sebebini açıklayınız. İnsan gözü karanlık veya aydınlık ortamlarda, nesnelerin çok uzakta ya da çok yakında olduğu durum-
larda hızlı uyum sağlayarak net görüntüler oluşturabilir. Fotoğraf makineleri de doğru ayarlar yapıldığı
zaman net görüntüler oluşturur. Görüntü oluşturma özelliğine sahip olan insan gözü ile fotoğraf makine-
si arasında birçok benzerlik vardır.
Bir nesnenin net bir görüntüsünün oluşturulabilmesi için nesneden gelen ışığın, ışığı algılayan bir yüzey
üzerine odaklanması gerekir. İnsan gözünde odaklanma işlevini kornea ve göz merceği gerçekleştirir.
b) Deri renginin oluşmasında hangi endokrin bezin etkisi olduğunu açıklayınız. Fotoğraf makinelerinde ise mercekler (lens) aynı işlevi görür.
Ret na
Mercek
Kornea Odak Uzaklığı
Sarı Benek
c) Albino bireylerde deri, kirpikler, saçlar ve kılların beyaz veya açık sarı olmasının nedeninin ne İr s
olduğunu açıklayınız.
Göz Bebeğ
Mercek Kası
Opt k S n r
F lm
Mercek
6. Derinin önemli fonksiyonlarından biri de vücut ısısının sabit tutulmasını sağlamaktır. Vücut ısısının
sabit tutulmasında deride bulunan hangi yapıların etkin olarak rol oynadığını açıklayınız.
Opt k Merkez Odak Noktası Görüntü Sensörü
D yafram Açıklığı
Görsel: Göz, kamera ve fotoğraf makinesi
7. Elif sağ elini soğuk suya, sol elini sıcak suya batırmış ve belirli bir süre beklettikten sonra her iki elini Mercekler ışınların geliş açısını değiştirerek bir noktaya odaklanmasını sağlar. Işınların mercekten geçtik-
de sudan çıkarıp ılık suya batırmıştır. Soğuk sudan çıkan sağ eli ılık suyu sıcak, sıcak sudan çıkan ten sonra kesiştikleri nokta odak noktası olarak isimlendirilir. Odak noktasının merceğe (optik merkez)
sol eli ılık suyu soğuk hissetmiştir. Bu durumun oluşmasının sebebinin ne olabileceğini açıklayınız. olan uzaklığı (odak uzaklığı) merceğin ve ortamın özelliklerine bağlıdır. Fotoğraf makinelerinde bir nes-
nenin uzaklığı değiştiğinde lens ile ışığı algılayan yüzey (görüntü sensörü ya da film) arasındaki mesafe
değiştirilerek net bir görüntü oluşturulabilir. İnsan gözünde mercek ile retina arasındaki mesafe sabittir.
İris, göz bebeğinin büyüklüğünü değiştirerek göze giren ışık miktarını ayarlar. Fotoğraf makinelerinde ise
merceğin arkasında bulunan diyaframın açıklığı değiştirilerek makineye giren ışık miktarı ayarlanabilir.
Diyafram açıklığı büyük olduğu zaman kameraya giren ışık miktarı fazladır.
8. Derinin bazı duyuları algılaması ve vücut ısısını düzenlemesi haricinde hangi işlevlerinin bulun- Gözde ve fotoğraf makinesinde üzerine düşen ışığı algılayarak görüntüye dönüştürmek üzere elektrik sin-
makta olduğunu açıklayınız. yaline çeviren algılayıcı yüzeyler bulunur. Gözün arkasındaki retina tabakası bu işlevi yerine getirir. Reti-
nada iki çeşit fotoreseptör bulunur: Çubuk reseptörler ve koni reseptörler. Çubuk reseptörler ışığa oldukça
duyarlı olup az ışıkta görmeyi sağlar. Koni reseptörlerin uyarılması için daha fazla ışık gerekir. Çubuk
reseptörler gözde retinanın çevresel kısımlarında çok yoğun bulunur. Tüm reseptör hücreler gibi çubuk
ve koniler, uyartıları elektriksel uyarılara dönüştürürler. Dijital fotoğraf makinelerinde ışığı algılayabilen
görüntü sensörleri vardır. Geçmişte ise bu amaçla fotoğraf filmleri kullanılmaktaydı.
38
Hazırlayan: Mehmet YOLCU
