Page 43 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 43
17 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
1. İnsan gözünün hangi yapıları fotoğraf makinesiyle benzerlik göstermektedir?
Yönerge Aşağıda verilen görsel ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
2. İnsan gözünün hangi yapıları ışığın retina üzerine odaklanmasında işlev görmektedir? Koku Alma S stem
Koku soğancığı
Koku
soğancığı
Koku soğancığı
Serbest s n r uçları
Burun bo luğu Reseptör
3. Uzak veya yakın mesafedeki bir nesnenin net görüntüsü fotoğraf makinesinde odak uzaklığı değiş-
tirilerek oluşturulur. İnsan gözünde odak uzaklığı sabit olduğuna göre odaklanma nasıl gerçekleş-
tirilmektedir? Hava ve kokulu
moleküller Mukoza
Görsel: Koku alma sistemi
Çevremizi, yaşadığımız dünyayı beş duyu organımız ile algılar ve anlamlandırırız. Bunlar; işitme, gör-
me, dokunma, tatma ve koklama duyularıdır. Bütün duyularımız gibi koku duyusu da hayatta kalma
şansımızı arttırır. Bizi tehlikelere karşı uyarır, tat almamıza yardımcı olur. Hafızamızda yer eden bazı
anılar kokularla özdeşleşmiştir. Kahve ya da çay kokusu, deniz kokusu, bir çiçek kokusu, parfüm koku-
4. Kırmızı renkli bir nesne sağdan sola doğru gözün önünde yavaş biçimde hareket ettirilmektedir. Gö- su bizi yıllar öncesine götürebilir.
zün optik eksenine yaklaştığında bu nesnenin hangi özelliği öncelikle ayırt edilebilir? Gerekçesiyle Peki, nasıl koku alırız? Burun boşluğunda sarı bölge denilen bir alan bulunur. Bu bölgede koku reseptör
açıklayınız. hücreleri ve epitel hücreler yer alır. Buradaki reseptör hücreleri beyindeki koku soğancığı ile bağlantı-
lıdır. Epitel hücreleri mukus salgılar çünkü reseptörlerin koku moleküllerinin algılayabilmesi için bu
moleküllerin mukus içinde çözünmesi gerekir. Reseptörler koku sinirleriyle sinaps yaparlar. Uyarılar
impulsa dönüşür, koku soğancığındaki koku sinirleri aracılığıyla beyne iletilir ve orada koku olarak
algılanır. Diğer duyulardan farklı olarak koku reseptörlerinden gelen uyarılar beyne giderken talamusa
uğramadan koku merkezine ulaşır.
Tat ve koku reseptörlerinin beyne giden yolları ve reseptörleri farklı olmasına rağmen iki duyu birbiriy-
5. Fotoğraf makinesindeki diyafram ile gözdeki irisin çalışma mekanizması nasıl bir benzerlik göster-
mektedir? Farklı olan tarafları nelerdir? le bağlantılıdır. Örneğin soğuk algınlığı gibi bir nedenle koku alma engellenirse tat duyusunun da ciddi
derecede engellendiği görülür.
1. Koku alma duyusunun insan hayatındaki önemini gerekçeleriyle açıklayınız.
6. Dijital fotoğraf makinesindeki görüntü sensörleri çoğunlukla yarı iletken malzemelerden üretilir.
Işık sensöre ulaştığında elektron açığa çıkmasına neden olur. Oluşan elektron sayısı birim alana
düşen ışık miktarına ve ışığın dalga boyuna bağlıdır. Görüntü sensörlerinin bu özelliği insan gözün-
deki hangi yapıyla benzerlik göstermektedir? Gerekçesiyle açıklayınız. 2. İnsanda tat ve koku alma duyusu arasında nasıl bir ilişki vardır? Örnek vererek açıklayınız.
40
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI
