Page 90 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 41

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.3.2. Sindirim sistemi rahatsızlıklarını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi MİDEDEKİ YANGI 30 dk.
Amacı Sindirim sistemi hastalıklarını ve korunma yollarını açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

M de astarında salgı hücreler Göğüste
yanma Normal
h ss
Mukus
hücreler
HCl Re ü
salgılayan
Mukoza paryetal
zarı hücreler

Pept k Ülser
Normal Pept k ülser hastalığı
Gastr t
Gastr t
Normal M de astarında
lt haplanma

Normal Gastr tten etk lenm
mukoza m de mukozası
Sağlıklı m de Sağlıklı mukoza Ülserl m de
Görsel: Mide rahatsızlıkları

Akşam yemeğinden sonra yapması gereken işleri hâlletmek üzere bilgisayarının başına geçen Ebru, bir
süre çalıştıktan sonra susadığını hissetti. Su içmek için mutfağa doğru giderken birden sırtına bir ağrı
saplandı. Aynı zamanda göğsü de sıkıştı. Nefes alamadı. Göğüs kafesi sanki iki taraftan sıkıştırılıyordu.
“Ne oluyor bana, sanırım kalp krizi geçiriyorum.” diye düşündü. Acile gittiğinde Ebru’ya detaylı bir
muayene önerildi. Sonradan anlaşıldı ki kalbinde değil midesindeydi sorunu.
İnsan midesi, kişileri birkaç saat idare edebilecek kadar besin depolayabilen, genişleyebilen bir depola-
ma organıdır. Bu yüzden insanın sürekli beslenmesi gerekmez. Gerektiğinde 2 lt yiyecek ve içecek de-
polayabilen mide esnek bir yapıdadır. Midenin yemek borusuyla bağlantılı yerinde mide ağzı (kardia),
ince bağırsakla birleşme yerinde mide kapısı (pilor) denilen kaslı yapıda sfinkter (büzgen kas) bulunur.
Mide ile yemek borusu arasındaki bu alt özofagus sfinkteri ya da farklı bir deyişle mide kapakçığı gı-
daların mideye girmesine izin verir fakat mide içeriğinin yukarı çıkmasını engeller. Mide iç duvarında
bulunan hücreler, mide öz suyunu üretir. Mide öz suyu, güçlü bir asit olan hidroklorik asit, sindirim en-
zimleri ve mukustan oluşur; ayrıca içinde proteini sindiren pepsin enzimi de vardır. Asit, hem besinleri
parçalamaya hem de midenin devamında yer alan bağırsaklardaki enzimleri aktifleştirmeye yardım
eder. Özellikle protein sindiriminde önemli bir yeri olan pepsinojen enziminin aktif hâle gelmesi için
asidik bir ortama ihtiyaç vardır.
Yemek borusundan geçen besin, kaslı mide duvarının dalgalanmasıyla mide öz suyu ile karışarak kimus
denilen koyu kıvamlı bulamacı oluşturur. Midede 2-6 saat kalan kimus, ince bağırsağa fışkırtmayla geçer.
Sindirim sisteminin tamamının olduğu gibi midenin de sağlıklı kalması için çok sıcak ve çok soğuk
besin tüketilmemeli, yemekten hemen sonra çok yoğun spor vs. yapılmamalı, stresten, alkol, tütün vb.
tüketiminden kaçınmalı, doğru zamanda doğru besinler tüketilmelidir. Bunlara dikkat edilmezse ref-
lü, gastrit, ülser gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları ortaya çıkabilir.

87