Page 92 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 42

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.3.3. Sindirim sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Hipotez Kurma Becerisi, Tahmin Etme Becerisi, Deney Tasarlama Becerisi, Değişkenleri Belirleme Becerisi

Etkinlik İsmi DOST BAKTERİLER 30 dk.
Amacı Sindirim sisteminde bulunan bakterilerin sağlığımız ile ilişkisi hakkında çıkarım yapabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Sindirim sistemi, sindirim kanalı ve bazı yardımcı organlardan oluşur. Sindirim kanalının bağırsaklardan
oluşan kısmı mikroskobik canlılarla kaplıdır. Bu organizmalar mikrobiyom adı verilen ekosistemi oluşturur.
Sağlıklı bir mikrobiyom, bağırsaklarda bulunan farklı bakteri türleri arasındaki dengeyi sağlar. Bu denge iki
yolla korunabilir: Canlı mikroorganizmaları doğrudan sisteme eklemek (probiyotik) ve onlara sevdikleri yiye-
cekleri vermek (prebiyotik). Soğan, sarımsak, pırasa, kereviz, kuşkonmaz, muz gibi besinler zengin prebiyotik
kaynaklardır. Mide-bağırsak florasındaki doğal dengenin korunmasına yardımcı olan sağlık için faydalı dost
bakterilere probiyotik denir. Bu bakterilerin çeşit olarak fazla olması sağlık açısından çok önemlidir. Floradaki
dengenin bozulması durumunda iltihaplı bağırsak hastalıkları, otoimmün hastalıklar, bağırsak kanseri, diya-
bet, alerjiler ve obezite gelişebilir. Ayrıca probiyotikler bağışıklık sisteminde de etkilidir.

Görsel: Sindirim sisteminde mikroorganizmalar
Araştırmalar bağırsaktaki bakteri dengesinin vücut ağırlığını etkileyebileceğini göstermiştir. Probiyotik
takviyeleri açlık hissini azaltarak kilo kaybını kolaylaştırır. Bazı probiyotiklerin kolesterolü dengeleyerek
kalp sağlığı üzerinde önemli etkileri olduğu bilinmektedir. Bazı probiyotik türleri de B ve K vitamini
sentezleyerek canlı organizmanın vitamin ihtiyacını karşılar.
Antibiyotikler zararlı bakterileri yok ederken bağırsak florasının da bozulmasına neden olur. Bu durum
bağışıklık sisteminin çökmesini ve kronik hastalıkların oluşmasını tetikler. Ayrıca bilinçsiz antibiyotik
kullanımı antibiyotiğe karşı dirençli bakterilerin sayıca artmasına da neden olur.
Yaşlılıkta bağırsak florasında zararlı bakteriler artarken dost bakteriler azalır. Aşırı stres bağırsak flora-
sını olumsuz etkiler. Tarım ve hayvancılıkta kullanılan kimyasal maddeler yiyecek ve içecekler yoluyla
alındığında bağırsak florası bundan olumsuz etkilenir.
Bağırsak florasının korunması için bol su içmek, lifli gıdalarla beslenmek ve spor yapmak gerekir. Ayrıca
tifo, kolera, dizanteri gibi zararlı bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlardan korunmak için yiyecek ve
içeceklerin temizliğine dikkat edilmelidir.

1. Probiyotik bakımından zengin besinlerle beslenmek hastalıklarda antibiyotik kullanımını azaltır
mı? Gerekçesiyle açıklayınız.

89