Page 91 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

41 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
1. Mide hastalıklarının tetikleyici sebeplerinin neler olduğunu açıklayınız.
2. Sosyal problemler ve stres sindirim sisteminin fizyolojisini nasıl etkiler? Açıklayarak belirtiniz.
3. Demiri bile eritebilecek asit içeren mide öz suyunun mideye zarar vermesi nasıl önlenir? Açıklaya-
rak belirtiniz.
4. Öksürük genellikle solunum sistemi kaynaklıdır. Ancak sindirim sistemindeki bazı sorunlar da ök-
sürüğe sebep olabilir. Sindirim sistemi kaynaklı öksürük hangi hastalığın belirtisidir? Neden kay-
naklandığını açıklayınız.
5. Mide koruyucusu olarak da bilinen proton pompası inhibitörü mide asit düzeyini azaltmada kullanılır.
a) Proton pompası inhibitörünün mide asidinin düzenlenmesindeki etkisinin ne olduğunu açıklayınız.
b) Mide rahatsızlıkları nedeniyle kullanılan ilaçlar mide asit düzeyini önemli ölçüde azaltması nede-
niyle risk oluşturabilir mi? Açıklayarak belirtiniz.
6. Belirtileri kalp kriziyle de karıştırılan mide rahatsızlığı hangisidir? Tedavisi nasıl olmalıdır?
7. Mide astarını kaplayan mukus tabakasına rağmen mide öz suyundaki asidin mide astarını zedele-
mesine sebep olan faktörler nelerdir? Bu zedelenmenin sonuçları nedir? Açıklayarak belirtiniz.
88
Hazırlayan: Dr. Figen EMEKSİZ AYRANCI
Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Sindirim sistemi, sindirim kanalı ve bazı yardımcı organlardan oluşur. Sindirim kanalının bağırsaklardan
oluşan kısmı mikroskobik canlılarla kaplıdır. Bu organizmalar mikrobiyom adı verilen ekosistemi oluşturur.
Sağlıklı bir mikrobiyom, bağırsaklarda bulunan farklı bakteri türleri arasındaki dengeyi sağlar. Bu denge iki
yolla korunabilir: Canlı mikroorganizmaları doğrudan sisteme eklemek (probiyotik) ve onlara sevdikleri yiye-
cekleri vermek (prebiyotik). Soğan, sarımsak, pırasa, kereviz, kuşkonmaz, muz gibi besinler zengin prebiyotik
kaynaklardır. Mide-bağırsak florasındaki doğal dengenin korunmasına yardımcı olan sağlık için faydalı dost
bakterilere probiyotik denir. Bu bakterilerin çeşit olarak fazla olması sağlık açısından çok önemlidir. Floradaki
dengenin bozulması durumunda iltihaplı bağırsak hastalıkları, otoimmün hastalıklar, bağırsak kanseri, diya-
bet, alerjiler ve obezite gelişebilir. Ayrıca probiyotikler bağışıklık sisteminde de etkilidir.
Görsel: Sindirim sisteminde mikroorganizmalar
Araştırmalar bağırsaktaki bakteri dengesinin vücut ağırlığını etkileyebileceğini göstermiştir. Probiyotik
takviyeleri açlık hissini azaltarak kilo kaybını kolaylaştırır. Bazı probiyotiklerin kolesterolü dengeleyerek
kalp sağlığı üzerinde önemli etkileri olduğu bilinmektedir. Bazı probiyotik türleri de B ve K vitamini
sentezleyerek canlı organizmanın vitamin ihtiyacını karşılar.
Antibiyotikler zararlı bakterileri yok ederken bağırsak florasının da bozulmasına neden olur. Bu durum
bağışıklık sisteminin çökmesini ve kronik hastalıkların oluşmasını tetikler. Ayrıca bilinçsiz antibiyotik
kullanımı antibiyotiğe karşı dirençli bakterilerin sayıca artmasına da neden olur.
Yaşlılıkta bağırsak florasında zararlı bakteriler artarken dost bakteriler azalır. Aşırı stres bağırsak flora-
sını olumsuz etkiler. Tarım ve hayvancılıkta kullanılan kimyasal maddeler yiyecek ve içecekler yoluyla
alındığında bağırsak florası bundan olumsuz etkilenir.
Bağırsak florasının korunması için bol su içmek, lifli gıdalarla beslenmek ve spor yapmak gerekir. Ayrıca
tifo, kolera, dizanteri gibi zararlı bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlardan korunmak için yiyecek ve
içeceklerin temizliğine dikkat edilmelidir.
1. Probiyotik bakımından zengin besinlerle beslenmek hastalıklarda antibiyotik kullanımını azaltır
mı? Gerekçesiyle açıklayınız.