Page 16 - FELSEFE 11 BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI
P. 16
5 FELSEFE 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
2. Yönerge Aşağıda verilen Lao Tse Herakleitos ve Parmenides’in düşüncelerini inceleyiniz. Bunlardan hare-
ketle yan tarafta verilen soruları cevaplayınız.
Evrenin aklı her türlü hareketin 1. Lao Tse’nin varlık görüşüne
ilkesi-TAO-aklın kavrayışını aşar. göre “Tao” nedir?
Bu cüziler dünyasının içinden ge-
liştiği ilk asli madde olarak Tao bir
saklı imkândır. Onun şekilsiz olan
bir şekli vardır; o, karanlıkla ve en
derin belirsizlikle sarılıdır. Sadece
tek bir şey vardır. O, her ne kadar
tanımlanamaz ve insan anlayışının
kavrayış gücünün ötesinde de olsa
ilk maddedir. Bütün varlıkların
kök-kaynağıdır. O, boş bir kap gi-
bidir. İçini hiçbir şey dolduramaz.
Dibi yoktur ve her şey varlığını
ona borçludur. Her şey ondan do-
Görsel 1.20: Lao Tse ğar.Görüldüğü gibi 15-17. yüzyıl
felsefesi her açıdan 18-19. yüzyılda 2. Parmenides, Herakleitos’un
yaşanan olayları ve dönemin felse- varlık görüşüne hangi açıdan
fesini etkilemiştir. karşı çıkmaktadır?
İlk madde, şimdi olduğu gibi geç-
mişte de var olan ve her zaman ya-
şayacak olan logostur. Logos man-
tıktır, akıldır, düzendir, yasadır.
Ölçülere göre alevlenecek ve söne-
cek olan ateştir. Evren, başı sonu
olmayan bir süreç boyunca sürekli
değişir. Fakat insan evrende de-
ğişmeyen bir şeylerin olduğunu,
kalıcı olan varlıkların olduğunu 3. Herakleitos ve Parmanides’in
Görsel 1.21: Parmenides sanır. Bunun nedeni evrendeki de- varlığı nitel (oluş ve değişim)
ğişimin belli bir ölçü ve düzende ve nicel açıdan (çokluk ve
meydana gelmesidir. bölünebilirlik) ele alışlarını
doğa filozoflarının (Thales,
Anaksimandros, Anaksime-
nes gibi) varlığı ele alışlarıyla
Evrendeki görünür çokluğun ta- karşılaştırınız.
mamı tek bir kökenden meydana
gelmektedir. Değişme, bir aldanış-
tır. Değişim, zihnimizin yarattığı
bir dünyadır gerçek ise “bir”dir, ka-
lıcıdır, süreklidir, yaratılmamıştır,
yok edilemez; o ezelî ve ebedidir,
onda hareket ve değişme yoktur.
Aklı olan insan gerçeğin değişme-
diğini, herhangi bir çokluk içer-
mediğini, bir olduğunu kavrar.
Görsel 1.22: Herakleitos
14
Hazırlayan: Ayşegül YÜKEN
