Page 161 - Kimya - 12. Sınıf Beceri Temelli

KİMYA 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

3. Yapısında bir tane karboksil grubu olan asitlere monokarboksilik, Etkinlik No.: 55
birden fazla karboksil grubu olan asitlere polikarboksilik asit de-
nir. Karboksil grubu ile beraber -OH grubu bulunduran asitlere 1. Yönerge
hidroksi (oksi) asit, -NH grubu bulunduran asitlere amino asit,
2
çiftli veya üçlü bağ bulunduran asitlere doymamış karboksilik asit 1. İzopentil asetat (izopentil etanoat)
denir. O CH 3
Monokarboksilik asitler : COOH
H 3 C O CH 3
CH3-CH2-CH2-CH2 -COOH
Esterler özel olarak adlandırılırken asidin adı söylenir. Daha son-
OH ra alkolden gelen alkil grubunun adı söylenerek sonuna ester ke-
limesi getirilir.
H₂N-CH-COOH CH₂-CH=CH-COOH Özel adı: Asetik asitin izopentil esteri
CH 3 Br 2. Esterleşme, asit katalizörlüğünde karboksilik asitler ile alkollerin
tepkimeye girmesiyle oluşur.
Polikarboksilik asit : (COOH) İzopentil asetatı oluşturmak isteyen öğrenci, asetik asit ile izo-
2
COOH pentil alkolü asit katalizörlüğünde sıcaklık 100°C’yi geçmeyecek
Hidroksi (oksi) asit : şekilde ısıtmalıdır.
O CH 3 O CH 3
OH [H + ] H 2 O
H 3 C OH HO CH 3 H 3 C O CH 3
H₂N-CH-COOH Asetik Asit İzopentil Alkol İzopentil Asetat
Amino asit :
CH 3
3. İzopentil asetatın molekül formülü C H O şeklindedir. Esterler
2
7
14
aynı karbon sayısına sahip monokarboksilik asitler ile izomer-
dirler. C H O formülüne sahip bir karboksilik asit yazılmalıdır.
2
14
7
Doymamış karboksilik asit : CH₂-CH=CH-COOH (Heptanoik asit gibi)
Br 2. Yönerge
Etkinlik No.: 54 1. Bu tepkime sabunlaşma tepkimesi olarak bilinir. Tepkimedeki bi-
Yönerge leşiklerin sınıfları ise şu şekildedir:
1. Tabloda verilen meyve aromalarından en fazla çeşidi oluşturmak CH -COO-C H 35 Bir ester grubudur. Özel olarak trigliserit
17
2
için asetik asit kullanıldığında üç farklı meyve aroması elde edi- CH-COO-C H 35 ya da yağ olarak da bilinir.
17
lebilir. Portakal, armut ve muz aromalı dondurmalar yapılabilir. CH -COO-C H 35
17
2
2. O Karboksilik asit tuzudur. Sabun olarak
C H -COONa
O metil bütirat metil alkol +bütanoik asit 17 35 bilinir.
CH -OH
2 Polialkol sınıfındadır. Gliserin olarak
CH-OH
O bilinir.
CH -OH
O etil bütirat etil alkol +bütanoik asit 2
H 3C CH 3 2. Oluşan sabun katı sabundur. Eğer KOH kullanılmış olsaydı halk
O arasında Arap sabunu da denilen sıvı(yumuşak) sabun oluşurdu.
O 3. Bu sorunun cevabı öğrenciye bırakılmıştır.
oktil asetat oktanol + asetik asit
O
O
benzil asetat benzil alkol + asetik asit
CH 3
O
H 3C O CH 3
izopentil asetat izopentil alkol + asetik asit
O
O
pentil hekzanoat pentanol + hekzanoik asit
H 3C CH 3
O
O
etil hekzanoat etil alkol + hekzanoik asit

162