Page 181 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

88 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

“Eee, oyunu bitirmek ister misin?” diye takıldı, uykulu oğlanın tahta üzerinde tek bir taşı bile doğru
şekilde yerinden oynatamayacağından tamamen emin olan başçavuş. Çocuk, kafasını kaldırıp ürkek
ürkek baktı, başını salladı ve rahibin yerine geçti. Jandarma başçavuşu on dört hamle sonra yenilmiş
ve bir de ayrıca, yenilgisinin suçlusunun dikkatsizlik sonucu yanlışlıkla yaptığı bir hamle olmadığını
da itiraf etmek zorunda kalmıştı. İkinci partinin sonucu da bundan farklı olmadı.
(…)
Stefan Zweig

1. Metin, Stefan Zweig’in II. Dünya Savaşı’nın yansımalarını, toplumsal değişimleri ve satranç oyunu-
nu merkeze yerleştirdiği bir romanından alınmıştır. Siz olsaydınız günümüzdeki Covid-19 salgınını
hangi oyun, spor ya da sanat dalını merkeze alarak ve nasıl anlatırdınız?

2. Yazar, çocukken ileride satranç ustası olabilecek kapasitesi bulunmayan ve bu duruma nasıl geldiği
konusunda insanlarda şüphe uyandıran, dünyaca tanınmış bir satranç şampiyonunu anlatarak met-
ne başlamıştır. Yazarın, böyle bir anlatımı tercih etmesinin sebebi ne olabilir?

3. Metnin yazarı, romanını yazmaya başlamadan önce içerikle ilgili nasıl bir hazırlık yapmış olabilir?

4.
Roman, insanlığın geçirdiği felsefi, sosyolojik, toplumsal değişimlerin gözlemlenebileceği bir tür-
dür. Çünkü roman; toplumsal olayların, yaşanan değişim ve dönüşümlerin, teknolojik ve sosyolo-
jik gelişmelerin, devrimlerin, ilerlemelerin, arayışların yansımasıyla oluşur. Okuduğunuz metnin
yazarı da çağının toplumsal olaylarına ve değişimlerine tanıklık etmiştir. Satranç adlı eser de bu
tanıklığın etkileriyle oluşmuştur.

Buna göre,
a) Bir yazarın başarılı romanlar yazmasında, çağının toplumları etkileyen olaylarına tanıklık etmesi
yeterli midir? Niçin?

b) Heykel, resim, opera gibi sanatlarda da toplumsal değişimlerin, teknolojik gelişmelerin yansımaları-
nı görmek mümkün müdür? Niçin?

180
Hazırlayan: Gurbet FİLAZİ