Page 24 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 10

1.ÜNİTE> Giriş Kazanım A.4.6: Metnin görsel unsurlarla ilişkisini belirler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Okuma Becerisi

Etkinlik İsmi Edebiyat ve Psikoloji 30 dk.
Amacı Metin ile görsel unsurlar arasında ilişki kurabilmek. Görsellerle ilgili anahtar kelimeler belirleyebilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Edebiyat ile Psikoloji İlişkisi

(…)

Kuşkusuz edebiyat ile psikoloji arasındaki ilişki bugün geçmişte olduğundan çok daha belirgin hâle
gelmiştir. Gerek edebiyat konusunda yapılan çalışmalar ve geliştirilen yeni yöntemler, gerekse psi-
kolojinin vardığı sınırlar, her iki çalışma alanını birbirine biraz daha yaklaştırmış ve hem psikoloji
hem de edebiyat kendi doğalarına uygun yöntem arayışları esnasında birbirlerinden azami ölçüde
yararlanmanın yollarını aramaya başlamışlardır. Romanların ve tiyatro eserlerinin bize insan psiko-
lojisi bakımından bilgi vermek gibi değerli bir yönleri daha vardır. Hatta romancıların insan tabiatı
hakkında psikologlardan daha fazla bilgi verdiği sık sık iddia edilmektedir.
(…)

Edebiyatın psikoloji bilimi için ifade ettiği anlam, sadece insan ruhunu kavramanın farklı yolların-
dan biri oluşu değildir. Bu olsa olsa bir tespit ve teşhis olarak düşünülebilir; ancak edebiyatın ikincil
bir işlevi vardır ki söz konusu tespit ve teşhisi tedaviye dönüştürür: Terapi. Şiirin bizim içgüdüleri-
mizi bir düzene koyduğu görüşü ve böylece onun bir çeşit fizik tedavi olarak kabul edilmesidir bu.

(…)
Cumhuriyet sonrası metinlerinde Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Yusuf Atılgan hatta Oğuz
Atay metinlerine uzanan çizgide edebî metin yazarı ile psikolojinin kurumsal gelişimi arasında doğ-
rudan bir bağ kurmak mümkündür. Bunun başlıca sebeplerinden biri Cumhuriyetin yüzünü Batıya
dönmesinden kaynaklı yeni bir toplumsal yapının inşa edilmesi; bu toplumsal yapıya uygun bir an-
layışın gelişerek zamanla birey toplum arasındaki çatışmanın derinleşmesi sayılabilir. Cumhuriyet
yazarlarının yararlandıkları toplum modelinin modern görüntüsü ile içinde yaşadıkları şehir insan-
larının bireysel anlamda içine düştükleri derin açmazlar, kaotik ortamlar da yazarların yarattıkları
metinlere yoğun şekilde psikolojinin girmesine yol açmıştır. Üstelik bu, kademeli şekilde artarak
devam etmiştir. Psikolojinin bilimleşmesinden sonra psikoloji metinlerinden yazar-öznenin doğru-
dan etkilenmesi yoluyla gerçekleşen etkilenmeler Ahmet Hamdi Tanpınar: Huzur, Saatleri Ayarlama
Enstitüsü; Yusuf Atılgan: Aylak Adam, Anayurt Oteli; Oğuz Atay: Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyun-
lar metinleri bu kategoride değerlendirilebilir.
İsmet Emre, Edebiyat Bilimi

1. Metinde bahsedilen “Huzur” adlı roman için bir kapak görseli tasarlasanız görselde hangi unsurlara
yer verirdiniz?

23