Page 414 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 1 2. Olası cevap: Metinde deyimlerden yararlanılması metnin daha
kolay anlaşılmasını ve anlam bakımından zenginleşmesini sağ-
1. Sözcüğün Farklı lamıştır. Deyimler, az sözle çok şey ifade ettiği için metinde an-
Anlamları Örnek Cümle latılmak istenen düşünce birkaç kelimeyle anlatılmıştır. Ayrıca
deyimler, mecaz anlam taşıdıklarından metnin anlatımına can-
Kısmen mi sorumlu hissediyor- lılık katmıştır.
Saymak, addetmek.
muş kendini, tümüyle mi?
3. Olası cevap: Bir roman ekseriya bize hem macera, hem derin gö-
Bir şeyden etkilenmek, O duygusal atmosferi ben de rüşler takdim eder. cümlesinde derin kelimesi
duymak. yüreğimde hissediyordum. a) “özlü, yoğun” anlamında kullanılmıştır.
Sezmek, farkına varmak, Bu yıkılışın ona geldiğini hep b) Bahçedeki derin kuyudan su çekiyordu. (Dibi yüzeyinden
anlamak. hissediyorduk. uzak olan.)
Derin bir nefes aldıktan sonra konuşmaya başladı. (Uzun
Fiziksel bir uyarıyı duymak. Elimin üzerinde bir böceğin süren.)
gezdiğini hissettim. Onu görünce derin bir sevinç duydum. (İçten gelen.)
4.
Cümleye
2. Olası cevap: Kelime Katacakları Cümle İçinde Kullanımı
a) Konserve, uzun zaman saklanabilecek şekilde kutulanmış Anlam
yiyecek demektir. Ancak yazar bu metinde konserve sözcü-
ğünü kahkaha ile birlikte kullanarak ona bağlam gereği yeni ile birliktelik Sinemaya annesiyle gitti.
bir anlam kazandırmıştır. Yazar, bu sözcük öbeğini özellikle gibi benzetme Bir balık gibi yüzmek isterdim şimdi.
komedi filmlerinde sıklıkla, yazara göre olur olmaz her yerde Gün batımını seyretmek için sahile
kullanılan kahkaha efektlerini anlatmak için kullanmıştır. için amaç gitti.
b) Başı göğe ermek, beklenmeyen bir mutluluğa ermeyi alay
yollu ifade eden bir deyimdir. Metinde “mi” soru ekiyle kul- Etkinlik No.: 3
lanılması ise bu deyime olumsuzluk anlamı katmış ve deyi-
mi “Beklediğiniz o mutluluğa ulaşamayacaksınız.” anlamını 1. a) Olası cevap: Bence yazar düşüncelerini daha özgür ve kolay
taşır hâle getirmiştir. Ancak metnin bağlamına da dikkat şekilde anlatabileceği için böyle bir tür tercih etmiş olabilir.
edildiğinde yazarın tariz sanatına başvurduğu yani ifade etti-
ğinin tam tersini kastettiği anlaşılmaktadır. b) Olası cevap: Özellikle Endüstri Devrimi ile değişen şartlar
İngilizcenin hızla yayılmasını sağlamıştır. Türkçenin söz
3. Olası cevap: Cümleyi Açıklama yaptıkları kelimelerle akıl ediyor yapma yolları tabii ki çalışır durumdadır. Dilimizi geliştirme
olduklarını farz etmek daha da tutarsız, korkunç neticelere ulaş- anlamında üzerimize düşenleri bizim de yapmamız gerekir.
tırır bizi. şeklinde yazabiliriz. Bir sözcükle eş ya da yakın an- 2.
lamlısını tek başlarına ele aldığımızda aralarında bir anlam farkı Olası cevap: Dilimiz geçmişten günümüze gelişim içerisindedir.
732 yılında Türk yazı dilinin ilk güzel örneği Orhun Kitabele-
olmadığını düşünsek bile bu her zaman doğru değildir. Çünkü
sözcüklerin metinlerde bağlama göre kazandığı pek çok anlam rinde yazılanları, 13. yüzyılda yaşamış Yunus Emre’nin ve 17.
yüzyılda yaşamış Karacaoğlan’ın dizelerini, Şeyh Edebali’nin 700
vardır. Bir cümlede, bir konuşmada veya bir metin içinde yer
alan herhangi bir sözcüğün anlamının daha iyi belirlenebilmesi yıl önce Osman Gazi’ye söylediği öğütlerini bugün yazılmış gibi
ve başka anlamlarından ayırt edilebilmesi için, kendisini çevre- rahatlıkla anlayabilmemiz Türkçemizin canlılığını, kendine öz-
gülüğünü, zenginliğini ve gücünü göstermektedir. 1932 yılında
leyen ve karşılıklı ilişkide bulunduğu ögelerle oluşturduğu bütü-
ne bağlam denir. Bu nedenle iki cümle tam olarak aynı anlamı kurulan Türk Dil Kurumu bize kalan bu güzel mirası en iyi şekil-
de korumaktadır. Bence Türkçe gelecekte çok geniş bir coğrafya-
vermemektedir.
da bilinecek dillerden birisidir.
4. Olası cevap: “Türkçe, evrensel, layklamak, favlamak, bloklamak,
takiplemek, stolklamak, trollemek, fenomen, emoji, heşteg, selfi, 3. Olası cevap: Öncelikle Türkçenin özelliklerini iyi öğrenmeli ve
stori…” gibi sözcükler, sosyal medyanın dili nasıl etkilediği hak- dili özenli kullanmaya dikkat etmeliyiz. Okuduğumuz kitap sa-
kında yazacağım yazının anahtar sözcüklerinden olabilir. yısını artırırken olabildiğince dili doğru kullanan yazarları ter-
cih etmeliyiz. Türkçesi varken yabancı dillerden gelen sözcükleri
mümkün olduğu kadar az kullanmalıyız. Sosyal medyada her-
Etkinlik No.: 2
hangi bir paylaşım yaparken Türkçeyi doğru kullanmaya dikkat
etmeliyiz.
1. Kelimenin
Kelime Eş Eş Anlamlı Kelimenin Cümle 4. Olası cevap: Bence dil ile düşünce arasında çok kuvvetli bir bağ
bulunmaktadır. Bu iki kavramla ilgili olarak birisinin gelişimi-
İçinde Kullanımı
Anlamlısı nin, diğerinin gelişimini doğrudan etkilediğini söyleyebilirim.
Absürt Saçma Kapıldığı tüm fikirler saçmaydı. Geçmişten günümüze her şeyde olduğu gibi düşünce yapımız
ve dilimizde de birçok değişim olmuştur. Zaten hem düşünce
çok hızlı gelişim kaydeden bir yapıdır hem de dil sürekli kendini
Ekseriya Genellikle Akşam genellikle kitap okurum. yenileyen bir araçtır. Bu bağlamda hem dilimizin hem de dü-
şüncelerimizin geçmişten bugüne kadar çok mesafe kat ettiğini
Toplumsal farkındalık önemli
Öge Unsur düşünüyorum.
bir unsurdur.
5. Olası cevap: Düşünce yazıları sosyal bir varlık olan insanın fikir-
Bilgi, insanları güce ulaştıran lerini başkalarıyla paylaşma isteği sonucu ortaya çıkmış olabilir.
Vasıta Araç Ben, su kaynaklarının korunması konusunda bir düşünce yazısı
bir araçtır.
yazmak isterdim.

413