Page 417 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
dır. Yabancı kökenli terimlerin Türkçe karşılığı olduğu hâlde
Etkinlik No.: 13
Türkçesini kullanmamak dilimizi olumsuz yönde etkilemek-
1. Olası cevap: Okuduğumuz metin Ahmet Rasim’in ölümü üzeri- tedir. İnternet ortamında yazı dili özensiz kullanılmaktadır.
ne kaleme alınmış bir yazıdır. Bu sebeple Nurullah Ataç, genel Bu da dilimizin yapı ve işleyişini bozmakta ve yozlaşmaya
üslup özelliklerinin dışında da olsa yazdığı yazıya uygun bir sebep olmaktadır. Özellikle sosyal medyada yazılı iletişimde
üslubu tercih etmiş olabilir. Bir diğer sebep de Nurullah Ataç’ın ünlü harflerin yazılmaması (nbr=ne haber), ünsüz harflerin
öz Türkçe sözcükler konusundaki hassasiyetini daha sonra ge- yazılmaması (die=diye), emojilerin kullanılması duygu ve
liştirmesi olabilir. düşüncelerini iyi aktaramayan nesillerin yetişmesine sebep
olmaktadır.
2. Olası cevap: Okuduğumuz metinde Nurullah Ataç; nesnel yar-
gılardan çok öznel yargılara yer vermiş, belgelere dayanmaktan Etkinlik No.: 15
çok kendi mantığı ile sonuca ulaşmış, genel kabul gören hü-
kümleri sorgulamış, “Ben böyle düşünüyorum.” tavrını tüm 1. Vatan Tarihî Ögeler Medeniyet
yazı boyunca hissettirmiştir. Bu üslup özellikleri ile deneme
türüne daha yakın bir sanatçı olduğunu göstermiştir. Türkçe Osmanlı Sevgi
3. Olası cevap: Nurullah Ataç, eleştiri ve deneme yazılarında öz Millî Değerler Selçuklu Manevi Değerler
Türkçe tilciklerini (sözcük) sık sık kullanarak bunların hem
yazı hem de konuşma dilinde yaygınlaşmasını sağlamıştır. Ay- 2. Olası cevap: Yazarın metinde kurduğu cümleyi dil bilincinin
rıca konuşma dilinde zaten kullanılmakta olan devrik cümle oluşması ve dil sevgisi ile ilişkilendirebilirim. Yazar; vatan, millet
yapısını yazı diline kazandırmıştır.
ve dil sevgisi ile millî ve manevi değerlere değinmiştir.
Etkinlik No.: 14 3. Olası cevap: Selçuk ve bilhassa Osmanlı asırlarında Türkçe başta
1. a) Arapça ve Acemce ile değil fakat onlar da dâhil başta Yunanca ve
Millî Değerler Tarihî ve Siyasi Ögeler Latince olmak üzere Rumca ile Ermenice ile İtalyanca ile ve başta
Sırpça olmak üzere bütün Balkan Kafkas ve Suriye dilleriyle çok
Dil Kurtuluş Savaşı tabii bir ölüm kalım mücadelesi yapmış ve milletimizin büyük dil
Devlet Cumhuriyetin kurulması sevgisi ile Osmanlı Hükümdar Ailesinin şuurlu Türkçecilik siyase-
Vatan Türk alfabesinin yasalaşması ti bu savaştan muzaffer çıkmıştır ve Türkiye’de bir Yahya Kemal
II. Dünya Savaşı Türkçesi bir Reşat Nuri Türkçesi bir Refik Halid Halide Edib Faruk
Nafiz Orhan Seyfi hatta Said Faik ve Orhan Veli Türkçesi bugün
b) Metindeki millî değerler ile tarihî ve siyasi olayların edebi- hala en sevilen Türkçe ise bir Yunus Emre ve bir Karacaoğlan Türk-
yatımıza yansıması edebî eserlerde özellikle romanlarda ol- çesi birbirinden farksız güzel Türkçeler halinde hala en çok sevi-
muştur. Örneğin Halide Edip Adıvar’ın “Ateşten Gömlek”i, len dillerse bunu milletimizin büyük ve milli dil şuuruna ve başka
Kurtuluş Savaşı’nın yansımalarıyla oluşmuştur. Yazar ve şa- dillere mağlup olmamak için asırlarca yürüttüğü dil savaşlarına
irler, Kurtuluş Savaşı’nın etkisiyle Anadolu’ya yönelmişler, borçluyuz. cümleleri yazarın tarihî değerlere verdiği önemin gös-
yurtsever ve ulusçu bir anlayışla eser oluşturmuşlardır. Türk tergeleridir.
alfabesinin yasalaşmasıyla Türk dilinin saf güzelliği öne çıka- 4. Olası cevap: Yazarın metinde tarihî ögelere yer vermedeki amacı
rılmıştır. Millî değerlerimizden biri olan dil, bu amaçla daha
sade ve anlaşılır olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra savunduğu görüşleri desteklemek olabilir. Metinde tarihî ögelere
yer vererek dilin önemini ve değerini okuyucuya anlatmaktadır.
edebiyatımızda gerek konu gerekse biçim yönüyle yeni bir
dönem başlamıştır. Edebiyatımız bu dönemde toplumcu ka-
rakter kazanmış, eserlerde millî değerlerimiz vurgulanmıştır. 5. Olası cevaplar: Yazarın yerinde olsaydım Atatürk döneminde yapı-
II. Dünya Savaşı sonrasında gazete ve dergilerin etkinlikleri lan dil çalışmalarına örnekler verirdim.
artmıştır. Bu durum, edebiyatın canlanmasını sağlamıştır. Yazarın yerinde olsaydım Türkçenin gelişmesi için geçmişten gü-
2. Olası cevap: II. Dünya Savaşı’ndan sonra tercüme bürosunun nümüze kadar yapılan çalışmalara yer verirdim.
kurulması ve dünya klasiklerinin çevrilmesiyle Batı klasikleri
Türkçeye kazandırılmıştır. Böylece Türk toplumu, düşünce ve Etkinlik No.: 16
edebiyat alanında Batı’yı tanımıştır. Bu eserler aynı zamanda 1. Olası cevap:
Türk edebiyatına kaynaklık etmiştir. Gazete ve dergi etkinlikle-
rinin artırılması, insanların daha bilgili ve toplum olarak daha Bilgi içeren cümle: Ameliyat olması gerektiğini öğrenen ve bir
bilinçli hâle gelmesine katkı sağlamıştır. süre bu durumu ailesinden gizleyen anlatıcı/yazar sonunda te-
davi olmak üzere hastaneye başvurur.
3. a) COVID-19 salgını nedeniyle uygulanan sokağa çıkma Kanıt: Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı eserin kendisi bu
yasağıyla bireyler ev ortamında yalnızlaşmışlardır. Sosyo- bilginin kaynağı ve kanıtıdır.
kültürel etkileşimin kısıtlanmasından dolayı kimilerinde
depresyona girme ve panikatak gibi psikolojik sorunlar gö- Tutarlılık: Mantıksal veya duygusal çelişkiler barındır-
rülmüştür. İnsanların genelinde tedirginlik, korku ve kaygı madığı için bilgiler kendi içinde tutarlıdır.
düzeylerinde artış olmuştur. Yakınlarını kaybedenler için Geçerlilik: Kaynakta değişiklik olmadığı ve olamayacağı
bu durumun çaresizlik, umutsuzluk gibi olumsuz sonuç- için bilgi geçerliliğini korumaktadır.
ları olmuştur. Bunun yanı sıra bu salgının aile bağlarının Doğruluk: Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı eserle karşılaş-
güçlenmesi, toplumsal dayanışma ve yardımlaşma, sınıf- tırarak bilgilerin doğru olup olmadığını değerlendirebiliriz.
lar arası empati kurma gibi olumlu sonuçları da olmuş-
tur. Toplumsal yapıdaki bir diğer değişme bazı teknolojik Yorum içeren cümle: Peyami Safa da Türk edebiyatında Psiko-
uygulamaların hız kazanması ve toplum hayatında çok lojik Roman tarzının önemli temsilcilerinden biridir.
önemli bir yer edinmesidir. Kanıt: Örneklendirme ve karşılaştırmalarla bu yorum/
b) Teknoloji hayatımıza girdikçe onunla ilgili kelimelerin kul- görüş kanıtlanmaya çalışılmıştır.
lanımı da yaygınlaşmakta, dildeki değişim hızlanmakta- Tutarlılık: Mantıksal veya duygusal çelişkiler barındır-

416