Page 421 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
okuyabilir : -a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil ekleriyle bilmek, Etkinlik No.: 29
vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak
fiilleriyle yapılan tasvirî fiiller bitişik yazılır. 1. Olası cevap: Otobüs, ağzına kadar insan doluydu.
hissediyoruz : Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kö- İnsanlar otobüste tıkış tıkıştı.
kenli kelimeler etmek, edilmek, eylemek, ol- Otobüsün içi tıklım tıkıştı.
mak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken 2.
ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır. Olası cevap:
birkaç : Bazı belirsizlik sıfat ve zamirleri gelenekleş- Metinden Alınan Cümleler Sizin Cümleniz
miş olarak bitişik yazılır. Dönüş otobüsüne bindim. Bin senedir özlüyorum seni.
2. a) (nokta) Amerikalı Psikiyatr Dr. Irvin Yalom Seni bu sözlerimle sıkıyorum. Kavanozları raflara sık dizmiş.
b) (noktalı virgül) Edebiyat ve psikoloji ilişkisi sadece psikolo- Çok üzgünüm, bütün fotoğraflarım
jinin edebiyattan aldığı ilhamlarla sınırlı değildir; psikoloji Yanında bir bay oturuyordu. yanmış.
literatürü genişledikçe, çalışmalar arttıkça elde edilen bilgi-
lerin yansıması edebiyat eserlerine katkı sağlamaya başla- Adamın yüzü de öyleydi. Yüz tuğla taşıdık.
mıştır adım adım. Sanki çocuk yaşlıya dokununca Yaş tahtaya basmam.
c) (virgül) Peki, neden insanlar bu tür kitapları okumayı çok kirlenecekti.
seviyor?
ç) (kısa çizgi) Özellikle de toplumun psikologlara alanında 3. Olası cevap: Otobüsnen gidelim deyi tutturuveedin. Eyi de bu
adamnan akideş olcen mi? Anneşebilcemin bakem? Adama do-
uzman olmanın da ötesinde üstün yetenekler atfettiğini mat tattrıveedin zornan hemencecik. Heç eyi etmedin. Torbayı
düşünürsek -içimi okuyabilir, sorunlara bir çırpıda çözüm açıveedin.
getirebilir gibi- bu rağbetin normal olduğunu söyleyebiliriz. (Otobüsle gidelim diye tutturdun. İyi de bu adamla arkadaş ola-
d) (tırnak işareti) “Mrs. Dalloway çiçekleri kendi alacaktı.” bilecek misin? Anlaşabilecek misin bakalım? Adama domates tat-
Virginia Woolf'un ünlü romanı bu cümleyle başlar ve bilinç tırıverdin zorla hemencecik. Hiç iyi etmedin. Torbayı açıverdin.)
akışı tekniği ile ilerleyip gider.
4. Olası cevap: Hiç uçmamış, ilk kez uçacak olan bir kuş gibiydim.
3. Olası cevaplar: İmla ve noktalama kurallarına özen gösterme- Heyecanlı, korkak, şaşkın, istekli. Boynumdaki kolyenin ışıltısını
yen bir yazarın okuyucuya ulaşabilmesi, onu etkileyebilmesi gizleyemiyordum artık. Eğildiğimde kolye yakamdan sıyrıldı ve
bence mümkün değildir. Çünkü imla ve noktalama birbirini bütün otobüs koskoca bir ışık hüzmesiyle doldu. Artık hepimiz
tamamlayarak yazıyı anlaşılır kılan iki temel ögedir. İmla ve boşluktaydık, bir otobüste değildik, bir boşlukta uçuyorduk. Yeni
noktalama kurallarına özen göstermeyen yazar, anlaşılır bir dünyamıza yol alıyorduk.
metin oluşturamaz ve vermeyi amaçladığı duyguyu, düşün-
ceyi, izlenimi okuyucuya ulaştıramaz. Bu nedenle de okuyu- 5. Olası cevap: İnsanın alacası içinde, hayvanın alacası dışındadır,
cuyu etkileyemez. bu yaşlı adamın dışardan bir anda yargılanması üzücü.
Çocuğunu yaşlı adamdan uzaklaştıran adama kendimi yakın his-
İmla ve noktalama kurallarına özen göstermeyen bir yaza- sedemiyorum. Ne de olsa bıçağı kestiren kendi suyu, insanı sev-
rın da okuyucuya ulaşabilmesi ve onu etkileyebilmesi bence diren kendi huyu.
mümkündür. Çünkü bazen yazar ve şairler kuralların dışına Neden yaşlı adamla diyalog kurmaktan kaçındı ki? Hayvan kokla-
çıkarak da duygu, düşünce ve izlenimlerini okuyucuya akta- şa koklaşa, insan söyleşe söyleşe değil mi?
rabilir. Hatta bu durum, onların ne kadar usta bir yazar ve şair
olduklarının da kanıtı olarak değerlendirilebilir.
Etkinlik No.: 30
Etkinlik No.: 28
1. a) Günümüzün en önemli sorunlarından biri iletişimsizlik.
1. Hayır, hepsinde farklı anlamlarda kullanılmıştır. Artık dünyanın öbür ucundaki bir insanla bile kolayca ile-
Havanın rengi koyulaşıp caddeyi iş dönüşlerinin kalabalığı sar- tişim kurma olanağı varken yanımızdaki insanla aramızda
dığında, otobüslerin ve tramvayların aydınlığı bu kıpırtısız ka- uçurumlar olabiliyor. Üstüne nesil farkı da eklenince iletişim
dınların beyaz yüzlerine değip değip geçerdi (Dokunmak, temas kurmak, konuşmak, dertleşmek, birbirini anlamaya çalışmak,
etmek anlamında). birbirine tahammül etmek de zorlaşabiliyor.
Yağmurlar değip değip geçerdi (İstenilen yere düşmek anlamında). Biz küçük bir yerde yaşıyoruz. Burada herkes birbirini tanı-
Anlamsız bakışlar değip değip geçerdi (İsabet etmek anlamında). yor. Dedeler, amcalar, teyzeler birbirlerini bildikleri gibi genç-
Yazar anlatımda akıcılık sağlamak, anlamda derinlik oluştur- leri ve çocukları da biliyor, tanıyor. Bizimle yaşlılar arasında
mak için böyle bir kullanıma başvurmuştur. iletişimsizlik söz konusu olmuyor. Günlük yaşamla ilgili ko-
2. Metinde baş vermek deyimi bitkilerin olgunlaşması, başak tutmaya nularda rahatlıkla konuşabiliyoruz. Ancak sosyal medya ile
başlaması anlamında kullanılmıştır. ilgili konularla, bilgisayar ve teknoloji ile ilgili konularla eski
Olgunlaşmak sözcüğünü kullanabiliriz. “Buğdayın olgunlaşma sü- neslin çok bir ilgisi yok. Bu yüzden büyüklerimizle konuşabil-
reci ülkelere göre farklılık göstermektedir.” cümlesi örnek verilebilir. diğimiz konular akranımız olan insanlardan farklı oluyor.
3. Elceğiz: Acınası, narin, incecik parmaklar b) Olası cevaplar: Bir insan hakkında bilgi sahibi olmak onunla
Demetçik: Küçük demet iletişim kurarken gereklidir. Ama bu çoğu zaman iletişimin
Evcik: Küçük, sevimli ev biçimine bağlıdır. Örneğin bir iş görüşmesine gidilirken gö-
Dükkâncık: Küçük dükkân rüşülecek kişi doğrudan patronsa onun iş ve görüşmeyle ilgili
Yazar kimi yerde acıma duygusu uyandırmak, kimi yerde oku- beklentilerini bilmekte fayda vardır.
yucuda şefkat duygusu uyandırmak için bu tür sözcüklere baş- Bir insanla ilişki kurabilmek için onun hakkında bilgi sahibi
vurmuştur. olmak gerekli değildir. Çünkü bilgiyi o kişi ile önceden temas
4. Yolun ıslak sessizliği kelime grubuyla tenhalık dile getirilmekte- kurmuş bir kişiden alacağım. O kişi bilgiyi kendi bakış açı-
dir. Yazar duyular arası aktarıma başvurmuştur. Anlamda derin- sına, iletişim biçimine göre taraflı biçimde verecektir. Doğal
lik sağlanmıştır. olarak ben de o kişi ile konuşurken ister istemez bir ön yar-

420