Page 418 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

CEVAP ANAHTARLARI
madığı için bu bölüm kendi içinde tutarlıdır. edebiyat ve felsefenin birbirinden yararlanması ve birbirine
Geçerlilik: Yorum/görüş geçerliliğini korumaktadır. kaynaklık edebilmesidir.
Doğruluk: İlgili başka kaynaklardan araştırıp yorumun/ Etkinlik No.: 18
görüşün doğru olup olmadığını değerlendirebiliriz.
2. Olası cevap: Peyami Safa’nın roman kahramanları; 1. Olası cevap: Metinde yer alan İyi yazar, dile hakim olduktan
• Hasta bedenleriyle ruhları arasında bir bağ kurarlar. sonra, onu unutur. Bizzat varlık, hayat ve insan ile uğraşır. ve
“Bir yazar, kullandığı her kelimenin dış alemde veya insan haya-
• İçe kapanık insanlar oldukları için dış dünyaya duyguları- tında neye tekabül ettiğini bilmelidir. cümleleri yazarın metinde
nı olduğu gibi yansıtamazlar. okuyucuyu yönlendirdiği ifadelerdir.
• Çektikleri acılar yüzünden hayata ve dünyaya küserler. 2. Olası cevap: Metindeki Dünyayı seyredecek yerde dürbünün
• Duyularından çok duygularına güvenen kişilerdir. kendisine bakan biri, dünyayı değil, dürbünü görür. cümlesi
aslında dilin bir amaç değil araç olduğunu vurgulamaktadır.
3. Olası cevap: Yazarların da diğer insanlar gibi duygu, düşünce ve Önemli olan kelime değil kelimenin insan hayatında neye te-
hayalleri vardır. Onlar da her insan gibi üzülür, sevinir, kırılır, kı- kabül ettiğini bilmektir.
zar, hayal kırıklığına uğrar... Bu nedenle edebî eserler, yazarları-
nın ruh hâllerinden az ya da çok izler taşır. Otobiyografik roman 3. Olası cevap: Okuduğum metinde yazarın konuya bakış açısını
olarak değerlendirilen Dokuzuncu Hariciye Koğuşu’ndaki isimsiz belirleyebilmek için yazara Sizin için dil araç mı yoksa amaç
karakterin de Peyami Safa’nın kendisinden önemli izler taşıdığını mıdır? sorusunu yöneltirdim.
söylemek hiç de yanlış olmaz. Ayrıca Peyami Safa, dünya edebi- 4. Olası cevap: Yazarın konuya bakış açısının aksi yönde bir bakış
yatında önemli bir nitelik olan, roman karakterinin iç dünyasını açısı ile konuyu ele alsaydım dili ön planda tutar ve kelimelerin
yansıtma geleneğinin Türk edebiyatındaki temsilcilerinden biri- anlamı üzerinde detaylı olarak durmazdım.
dir. Roman karakterlerini mutsuzluk, umutsuzluk ve depresyona
sürüklerken yer yer psikolojik çözümlemelere başvurur. Onların 5. Olası cevap: Metnin başlığı yazarın konuya bakış açısı ile
durumlarını çözümlerken de psikolojinin imkânlarından fayda- uyumludur. Başlık yazarın vermek istediği mesajı özetlemek-
lanır. Sadece Peyami Safa’ya özgü olmayıp pek çok yazarda göz- tedir. Çünkü yazar kelimelerin gücüne inanmaktadır. Yazar,
lemlenebilen bu durum, edebiyat ve psikoloji arasındaki ilişkinin okuyucunun kelimelerin ne anlama geldiğini kavramasını ve
somut örneklerinden sadece biridir. bu anlamların gücünü fark etmesini istemektedir.
Etkinlik No.: 19
Etkinlik No.: 17
1. Olası cevap: Yazarın metni yazarken metne kendi duygu ve 1. Olası cevap: İnsan; duygu, düşünce ve yaşadıklarını önce re-
düşüncelerini katması, yazarın bakış açısı olarak nitelendirilir. simleyerek sonra sözlü gelenekle anlatmış son olarak da yazılı
Metinde yazar, felsefe ile edebiyat arasındaki etkileşim hakkın- şekilde devam etmiştir. İnsanın kendini geliştirmesiyle anlattı-
daki düşüncesini yazarak bilgi vermiştir. Düşüncesini kanıtla- ğı konular ve anlatım şekli de değişmektedir. Eski dönemlerde
mak için farklı örnekler vererek konuyu farklı yaklaşımlarla insanların tartıştığı konuların günümüzde tartışılan konular-
ele almıştır. Böylece düşüncesini güçlendirmiştir. dan tamamen farklı olduğunu görmekteyiz. Ayrıca yaşanan
dönemin şartlarına göre anlatım şeklinin farklılaştığını gör-
2. Olası cevap: İki alan zaman zaman birbirine yakınlaşsa da ne mekteyiz. Günümüzde teknolojinin de ilerlemesiyle bilgisayar-
edebiyat felsefenin ne de felsefe edebiyatın yerine geçebilir. larda kayıtlar yapılmakta ve bilgiler buralarda saklanmaktadır.
Çünkü her iki alanın amacı ve işlevi birbirinden farklıdır. Her
iki alanın kendilerine göre istekleri ve yöntemleri vardır. Edebî 2. Olası cevap: Düşünen insanın her konuda ilerlediği varsayı-
bir eserde felsefi bir düşünce olabilir ancak düşünce ile felsefe mından yola çıkarak medeniyete yaklaşılabilir. Felsefenin,
aynı şey değildir. Felsefi bir eserde de edebî bir yön olabilir. gelişim gösterdiği coğrafyayı ne kadar çok etkilediğini tarihin
Felsefe bu düşüncenin oluşturulma biçimiyle ilgilenir. Felsefe- sayfalarında görmekteyiz. Düşünce sürecinin sürekliliği, me-
yi değerli yapan, düşünceyi anlatmasıdır ancak edebî bir eseri deniyete yaklaşım veya medeni kalma anlamında da olum-
değerli kılan, anlattığı düşünceden çok o düşünceyi nasıl an- lu etki gösterecektir. Kısacası medeniyetin oluşumu için en
lattığıdır. önemli şart insanın düşünme yetisini kullanması ve düşünme
Felsefenin edebiyata, edebiyatın felsefeye dönüşmesi müm- sürecini devam ettirmesidir.
kündür. Çünkü felsefenin de edebiyatın da ortak ögesi insan- 3. Olası cevap: Ben edebî söyleyişe sahip olmayan filozofları daha
dır. Felsefe de edebiyat da kaynak olarak insanı, insan ve evreni çok destekliyorum. Düşüncelerimi anlatmak için edebî bir dile
esas alır. Her iki alanın ortak bir diğer ögesi dildir. Düşünceler, ihtiyaç olmadığını düşünüyorum. Zaten fikirler sade ve sanat-
duygular, olaylar dil aracılığıyla aktarılır. sız aktarılırsa o kadar iyi anlaşılacaklardır. Edebî kaygı güder-
3. Olası cevap: Atıf yapmak, anlatılan konunun daha iyi anlaşıl- sem belki fikirlerimi istediğim netlikte aktaramam diye edebî
masını sağlayabilir. Konuyu açıklamaya yardımcı olur. Konu söyleyişe sahip olmayan filozoflardan olurdum.
hakkında farklı düşüncelerden yararlanmak çalışmayı güç- Olası cevap: Edebî söyleyişe sahip filozofları daha çok destekli-
lendirir. Diğer çalışmalara atıf yapmakla ele alınan konunun yorum. Düşüncelerin ifade şekli benim için önemlidir. Felsefi
farklı kişiler tarafından nasıl değerlendirildiği açıklanarak bir konunun edebî bir dille anlatılmasını tercih ederim.
yeni düşünceler geliştirmek mümkün olur. 4. Olası cevap: İki disiplinin birbirinden yardım alması doğru-
4. Olası cevap: Metinde yazarın okuyucuyu yönlendirdiğini söy- dur. Bunun sebebi iki disiplinin zaten birçok anlamda birbiri-
leyebiliriz. Çünkü yazar, metin boyunca edebiyat ve felsefe ne destek olmasıdır. Düşüncenin var olması önemlidir. Fakat
arasındaki etkileşimi anlatarak okuyucuyu da aynı düşünceye bu düşüncenin aktarılması daha da önemlidir. Edebiyat işte
sevk etmiştir. Yazar, savunduğu düşünceleri kuvvetlendirmek bu noktada devreye girer ve felsefenin anlatmak istediklerini
için metinde başka bir yazarın görüşüne yer vermiştir. aktarmasına yardımcı olur. Edebiyat için de benzer bir durum
vardır. Düşünce var olmadan yazı ortaya çıkmaz. Ya da oku-
5. Olası cevap: Bir filozofun edebî bir metinden alıntı yapmama- nan bir yazının düşünme süreci gerçekleşmeden o yazı amacı-
sı, kendi alanında iyi olmadığı anlamına gelmez. Önemli olan, na ulaşmaz. Bu bağlamda iki disiplinin de birbiriyle olan bağı

417