Page 416 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 9 5. Olası cevap: Okuduğunu görsele dönüştürmeye dayalı bu
projeyle metnin görselle ilişkisini belirleme, edebiyat ile sa-
1. Yazarın edebiyat ile felsefe arasındaki ilişki hakkında okuyucu- nat ilişkisi, sanatın felsefesi, sanatta psikolojik yansımalar gibi
ya bilgi vermek amacıyla kaleme aldığı bu yazıda yoğun olarak konuların ele alındığı bir eğitim öğretim sürecinin yaşanması
açıklayıcı anlatıma başvurmuştur. amaçlanmış olabilir.
2. Olası cevap:
Etkinlik No.: 11
Tanık gösterme ve alıntı yapma: Derrida’nın ifade ettiği gibi
edebiyatı “insanın her şekilde her şeyi söylemesine olanak tanı- 1. Olası cevap: Metinlerde kullanılan görsel yerine kitap okurken
yan kurgusal bir kurum” olarak düşündüğümüzde… hayal kuran çocuk temalı bir görsel tercih ederdim. Çünkü ki-
Karşılaştırma: Her ikisi de anlatısını kurabilmek için ortak dili tapların çocukların psikolojik gelişimine olan etkisini ve onların
kullanır, hem felsefe hem de edebiyat metinleri dil yapıtlarıdır. hayal gücünü geliştirmesini destekleyen görsellerin metnin bü-
3. Olası cevap: “Felsefe ve edebiyat insanın kendi varoluşunu açı- tününe daha uygun olacağını düşünüyorum.
ğa vurduğu iki farklı etkinlik alanıdır. Felsefe; varlık, bilgi ve 2. Olası cevap: Metinlerde kullanılan görsellerin okuyucuya birçok
değerler hakkında bütünlüklü bir bilgi elde etme amacı güder. katkısı bulunmaktadır. Metinde kullanılan görsel, metni okuma-
Dil ile bütünleşmiş bulunan kavramsal örgü, felsefenin bizzat dan önce metin hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar. Görselde
kendisini oluşturur. Felsefe bir kültür bütünlüğünde ve o kül- kitap okuyan bir çocuğa yer verilmektedir. Bu görselle metnin
türün diliyle hayat bulur. Diğer taraftan edebiyat ise genellikle içeriğinde kitap ve çocuk arasındaki ilişkiye değinilebileceği se-
sanatsal güzelliğe sahip olduğu iddia edilebilen yazılı eserlerin ziliyor. Aynı zamanda metinde kullanılan görsel okuyucuda oku-
bir bölümü olarak tanımlanabilir. Edebiyat, yazılı eserlere ilişkin ma isteği de uyandırmaktadır.
bir sanat türüdür. O, yaşamlarımızın aynasıdır. Yaşamlarımız ve
yaşamlarımızla ilgili konuların tümü edebiyatın konu ya da öge- 3. Olası cevap: Çocuk Ruhu, Bilişsel, Kitap, Yol
leri olabilir. Özetle kültürün iki ögesi olan edebiyat ve felsefe,
insanın tam olarak anlaşılabilmesi açısından birbirini tamamla- 4. Olası cevap: Bu durumu metin ve görsel unsurlar için de söy-
maktadır.” Yazdığım bu yazıda düşünceyi geliştirme yollarından leyebiliriz. Film afişini inceleyerek filmde neler olabileceği
tanımlama, benzetme ve karşılaştırmayı kullandım. hakkında çıkarımlarda bulunabiliriz. Aynı durumu metinlerde
kullanılan görsel unsurlar için de söyleyebiliriz. Metinde kul-
Etkinlik No.: 10 lanılan görsel unsurlar, metnin içeriği hakkında çıkarımlarda
bulunmamızı sağlar.
1. Olası cevap: “Huzur” adlı roman için bir kapak tasarlasam tasa-
rımımda gün batımı, deniz, denizi çevreleyen görkemli bir dağ, Etkinlik No.: 12
kızıl renkte bulutlar ve uçuşan kuşlar gibi doğa unsurlarına yer
verirdim. 1. Olası cevap: Yazarın uzun cümleleri tercih etmesinin sebebi,
düşüncelerini bu şekilde daha ayrıntılı anlatabileceğini düşün-
2. Olası cevap: Okuduğum metin, görselle desteklenmiş olsaydı mesiyle ilgili olabilir. Yazarın düşüncelerindeki ayrıntılar arttık-
metindeki soyut kavramlar ve düşünceler somutlaşarak daha ça kullanılan kelime sayısının fazla olması da doğaldır. Bu tür
anlaşılır hâle gelebilirdi. Metin görseller aracılığıyla zenginle- cümleler, okuyan kişinin dikkatini biraz dağıtabilir. Okuyucuyu
şebilirdi. Ayrıca metnin hafızada kalmasına etkisi olabilirdi. yorabilir. Uzun cümlelerin içinde okuyucu sıkılabilir.
Bu olumlu etkilerinin yanı sıra metnin görsellerle desteklen-
mesinin çağrışımı kısıtlamasına, hayal gücünün sınırlandırıl- 2. Olası cevap: Postmodernizm birçok farklı alanla kendini ifade
masına dair olumsuz bir etkisi de olabilirdi. edebilmektedir. Bu alanlardan birisi de edebiyattır. Postmoder-
nizm kendisini edebiyatla ifade ederken kelime ve cümlelerin
3. a) Olası cevap: Görsel 1’in bende oluşturduğu çağrışımlardan anlam derinliği iyice yansıtılmalıdır. Ayrıca sadece biçimce değil
hareketle belirlediğim anahtar kelimeler şunlardır: öz olarak da ileri bir seviye hedeflenmelidir. Dilin bütün olanak-
Mavi, deniz, gökyüzü, bulutlar, martılar, İstanbul, şehir, ları kullanılırken okurun kendi yorum ve sonucunu oluşturması
vapur, cami, manzara, huzur. amaçlanmalıdır. Tek bir konu, tek bir bakış açısıyla verilmeyip çok
Görsel 2’nin bende oluşturduğu çağrışımlardan hareketle yönlü ve değişik bakış açılarına yer verilmelidir.
oluşturduğum anahtar kelimeler şunlardır: 3. Olası cevap: Yazarın diğer eserlerini okumayı düşünmem; çünkü
Bir adam, tek başına, karanlık, endişe, ıssız, kimsesiz, ak- bu metinde terimlere çok yer verilmiş. Bilgilendirme öne çıkmış.
şam, sis, lamba. Konu ilgimi çekmediği için metin bana sıkıcı geldi. Yazarın di-
ğer eserleri de aynı tarzda yazılmış olabileceğinden o eserlerini
b) Olası cevap: Semalarında çığlık çığlığa martıların uçuştuğu okumak istemem.
şehirdir İstanbul. Mavi bir deniz, bulutlarla taçlanmış bir gök-
yüzü, yolcuları karşıya geçiren bir vapur ve binalar arasından Olası cevap: Yazarın diğer eserlerini okumayı isterim çünkü bu
yükselen bir cami… Bu şehrin insana huzur veren bir man- tarz yazılar ilgimi çekiyor. Böyle eserleri okurken kendimi birçok
zarası var. konuda bilgi sahibi olmuş gibi hissediyorum.
Bir adam, tek başına karanlık, sisli ve ıssız bir sokak başın- 4. Olası cevap: Bir edebiyatçının anlatacağı konularda edebî bir
da lambadan yayılan ışığın altında durmuş, ileri bakmakta: dil kullanması kaçınılmazdır. Konu, felsefeyle ilgili bir alan bile
Endişeli, kimsesiz ve belki de aylak... olsa edebiyatçıların kullanacağı üslup akıcı ve anlaşılır olacak-
4. Olası cevap: Öğrencinin yaratıcı düşünmesine katkı sağlar. tır. Bence, edebiyatçılar için ne anlatıldığı kadar nasıl anlatıldığı
Farklı anlatım tekniklerini kullanabilme olanağı bulan öğren- da önemlidir. Bir felsefecinin edebî bir konudaki düşüncelerini
cinin kendine güveni artar. Görmeyi, gördüğünü kâğıt üzerine daha çok kavramları ve olayın derinliğini hesaba katarak anla-
aktarabilmeyi, nesneleri soyutlayabilmeyi öğrenir. Okuduğu tacağını düşünüyorum. Ayrıca felsefeciler sürekli sorgulama
roman, öğrencinin zihninde hayata bürünür ve böylece hayal içerisinde olduklarından anlatacağı konuda daha çok nedenler
gücünü geliştirir. Öğrenci kendi yaşamı ile yazarın yaşamını üzerinde duracaktır.
birleştirip özgün anlatımlara ulaşabilir.

415