Page 425 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
b) Güzel bir şehirde yaşayan insanların ruh hâlleri yapılan de- Etkinlik No.:41
ğişikliklerle daha sağlıklı olur. Çünkü mutluluğun ilk adımı
insanların ruh hâllerinin iyi olmasıdır. Bunda yapılan peyzaj- 1. a) Bana göre böyle bir insan, doğanın bir parçası olan ormandan
ların da etkisi büyüktür. Ulaşım sorunu olmayan, her yerin birçok ihtiyacını karşılamıştır. Orman onlara yeri geldiğinde
yeşil olduğu bir şehir, herkeste güzel duygular uyandırır. yakacak, yeri geldiğinde yiyecek vermiştir. Anne baba, evladı
2. Olası cevap: Elli yıl önceki hâlinde yaşamak isterdim. Çünkü o için nasıl her şeyi karşılıksız olarak yapıyorsa orman da aynı
dönemde insanlar birbirleriyle daha sıcaktı, doğa henüz kirlen- şekilde her şeyi karşılıksız olarak vermiştir. Bu yüzden burası
memişti. Çevre kirliliği yok denecek kadar azdı. Betonlaşma gü- güvenilir bir yerdir. İnsanları korumuş kollamış, âdeta ailele-
nümüzdeki gibi yaygınlaşmamıştı. Her yer yemyeşildi. rinin bir parçası olmuştur. Dünya, bu şekilde düşünen insan-
Elli yıl sonraki hâlinde yaşamak isterim. Çünkü teknoloji daha lar için ormandan ibarettir.
fazla gelişecek, böylelikle tedavisi olmayan hastalıklara çözüm b) İnsanların yaşadıkları ortamlarda yer alan olumlu ve olumsuz
bulunacaktır. Bunun dışında bu teknoloji ile kaybolan insanla- tüm durumların etkileri bireylerin kişiliklerine ve yaşam gö-
rın daha çabuk bulunmaları sağlanacaktır. Kısaca elli yıl sonraki rüşlerine yansır. İnsan etkilenen bir varlıktır. Çevresinde gör-
teknoloji insanların hayatını oldukça kolaylaştıracaktır. düğü ne varsa bir ayna gibi onu yaşamına yansıtır. Yaşadığı
3. Düzensiz şehirleşme, göçler, orman yangınları, doğal bitki örtü- ortamlar onun bakış açılarının bir parçası hâline gelir. Babası
sünün giderek yok olması, üretim faaliyetlerinde kalitesiz yakıt doktor olan bir çocuğun doktor olması, annesi öğretmen olan
kullanımı çevre kirliliğinin sebepleri arasındadır. çocuğun öğretmen olması gibi.
4. Cemal Süreya’nın Sevda Sözleri, Yakup Kadri’nin Kiralık Konak, 2. Bana göre böyle bir bakış açısı bazı durumlarda doğru, bazı du-
Tolstoy’un İnsan Ne ile Yaşar adlı kitaplarının bulunmasını ister- rumlarda yanlıştır. Kimi zaman aile büyüklerinin yaşam konu-
dim. Çünkü bu kitapları çok beğendim ve etkileyici buldum. Bu sundaki tecrübelerinden yararlanılır kimi zaman da teknolojik
kitaplarla insanların bakış açılarının zenginleşeceğine inanıyorum. gelişmelerin değişmesiyle aktarılan bilgilerin araştırılması, sor-
gulanması ve bu yönde kararların alınması gerekir. Bu yüzden
Etkinlik No.: 40 kimi zaman aile büyüklerine danışılmalı, kimi zamanda araştır-
mak, bilimsel verilerden faydalanılmalıdır.
1. Memur olan babamın işi dolayısıyla çocukluğumda büyük şe-
hirde yaşıyor, yaz tatilinde annemle babamın memleketinde en 3. Bu düşünceyi benimsetmek için öncelikle bir ormanda bu ço-
az bir ay kalıyorduk. Dayımın evlendiği yaz benim için bambaş- cuklarla birlikte ormanın ağaçsız bölgelerine fidan dikerdim.
ka güzel anıların olduğu yazdır. Düğün nedeniyle bütün kuzen- Daha sonra bu fidanın ağaç olduktan sonra insanlara ve doğaya
lerim aynı günlerde anneannem ve dedemin yaşadığı geniş bah- ne tür yararlarının olacağını çocuklarla ormanı gezerek anlatır-
çeli köy evinde toplanmıştık. Küçüklüğün verdiği heyecanla her dım. Bunun dışında ağaçların konuşturulduğu bir tiyatro oyunu
şeyden eğlence çıkardığımız, bütün kaygılardan uzak günlerdi. yazar, bu tiyatroda çocuklara da ağaç rolü vererek çocukların em-
O güzel bahçenin beyaz badanalı duvarlarında sekerek, yemyeşil pati yapmalarını sağlardım.
dut, erik, kayısı ağaçlarının dalları arasında saklanarak, bahçeyi 4. Olası cevaplar: Bence yazar böyle bir olayı yaşamıştır. Çünkü
akşama kadar bir uçtan bir uca koşarak hiç yorulmadan bir hafta hikâyeler gerçek olaylardan yola çıkılarak da yazılabilmektedir.
geçirmiştik. Ağaçların kesilmesi olayı yaşanmıştır ve yazar bu ihtiyarla kar-
2. Geçmişten günümüze yaşam şartlarının değişmesi sebebiyle bazı şılaşmıştır. Kahraman bakış açısı da bu durumu göstermektedir.
geleneksel uygulamaların da değişikliğe uğraması kaçınılmazdır Bu durum yaşanması muhtemel olaylardandır. Dolayısıyla yazar
ama kültürün önemli unsurlarının yaşatılması, toplumdaki bi- yaşadığı bir olayı anlatmış olabilir.
reylerin kendilerini bir bütün olarak kabul etmesi bakımından Bence yazar böyle bir olayı yaşamamıştır. Çünkü yazar doğayı
önemlidir. Örneğin bayramlar yüzyıllar içinde kültürümüzün ve ormanı çok seviyordur, bununla ilgili bir hikâyeyi tasarlayıp
vazgeçilmez geleneklerinden biri olmuştur. Bayramlar; ailelerin, yazmış olabilir. Yazar hikâyeyi kahraman bakış açısıyla yazmış
akrabaların, arkadaşların buluştuğu, yörelere özgü yiyecek ve olabilir ama bu durum onun bu olayı yaşadığı anlamına gelmez.
içeceklerin yapılarak geleneğin yaşatıldığı çok özel zamanlardır. Bunun dışında hikâyeler genellikle yazarların yaratıcılığı ile or-
Günümüzde ise iş yaşamının yoğunluğu vb. sebeplerle bayram- taya çıkarlar. Dolayısıyla bu hikâye de onlardan biridir.
lar ihmal edilmekte, bu dönemler başka yerlere tatile gidilerek
geçirilmektedir. Hâlbuki ebeveynler tarafından aile büyüklerine Etkinlik No.: 42
bayram ziyaretleri yapılmalı, çocuklar bu konuda teşvik edilme- 1. Kahraman anlatıcının bakış açısı ile yazılmıştır. Anlatıcı tek bir
li, onların akrabalarla yakınlığı pekiştirilerek gelecekte de bay- kişi ile sınırlandırılmıştır. Bu kişinin yaşadıkları ve hissettikleri
ram ziyaretlerinin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. verilmiştir. Bizzat kahramanın olayı aktarması okuyucu tarafın-
3. Benim için ilkbaharın daha etkileyici bir rengi vardır. Artık kı- dan samimi bulunur.
şın kasvetli havasından çıkıp doğayla, sevdiklerimizle buluşma 2.
vaktidir. İçimde tarif edilmesi güç bir heyecan uyanır. Doğanın a) Masallarda anlatıcı hâkim anlatıcıdır. Hâkim anlatıcı, yaşan-
mış ya da yaşanabilecek her şeyi bilir, görür. Hikâye ise kahra-
canlanışı bana da yansır. Okul da ikinci dönem daha hızlı ilerler.
Evde yaz tatili planları yaparız. man anlatıcı ile yazılmıştır. Bakış açıları farklıdır.
4. Okuduğumuz metinde yazarın asıl amacı ailesinin sıkıntılarını, b) Masallar hâkim anlatıcı ile anlatılır. Çünkü sözlü olarak oluş-
babasının umutları bir bir sönmüş, kederli yaşamının izlerini muşlar ve ağızdan ağıza aktarılarak günümüze kadar gelmişler.
sunmaktır. Bunu yaparken çocukluğunda geçirdiği bağbozumu 3. Olası cevap:
günlerini ve sonbaharı bir araç olarak kullanmıştır. Ailenin ya- Kahraman Anlatıcı: Mağaranın içinde beklerken içimde kötü
şamakta olduğu ekonomik sıkıntılar, o yaz üretilen pekmezle- bir his vardı. Diğerleri sakin görünüyordu. Babamın anlattığı
rin elde kalmasıyla aileyi ekonomik çöküşe götürdüğünden bu masal aklımdan çıkmıyordu. Korktuğumu belli etmemeye ça-
bağbozumu ailenin bağbozumu, o yazdan sonraki sonbahar ise lışıyordum. Onlar hemen işe koyulmuşlar, kazma küreğe sarıl-
ailenin sonbaharı olarak değerlendirilmiştir. Yazarın yaşadığı mışlar, define aramışlardı.
kasaba ve bir yazını geçirdiği köy, kimi zaman büyük sorunlar Hâkim Anlatıcı: Mağarada bir sessizlik oldu. Ahmet korkusunu
olsa da çoğunlukla birbirine zarar vermeyen insanların yaşadığı, belli etmemeye çalışıyor ama dinlediği hikâyeyi kafasında can-
yazarın zihninde mutlu anılar bırakan mekânlar olarak görülür- landırmaya çabalıyordu. Diğerleri Ahmet’in ne düşündüğünü
ken şehir, babasını kandırdığına inandıkları acımasız tüccarın biliyor ama ona müdahale etmiyorlardı. Ahmet içinden geçenle-
da yaşadığı bir mekândır. ri belli etmeden işe koyuldu.

424