Page 467 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARICEVAP ANAHTARLARI
köşe yazılarıyla, romanlarıyla, şiirleriyle genellikle bu mücade- len ancak kendi kültürümüzde uyuşmayan yabancı değerlerden
lede yerlerini alır ve milletin tarafında olurlar. Bizim edebiya- arınmış, ulusal ve tarihsel doğamıza uygun olması gerektiğini
tımızda da Osmanlı'nın zor ve son dönemlerinde milliyetçilik belirtmiştir.
akımına ilgi artmış; Millî Edebiyat Dönemi’nde hem verilen
mücadeleyi destekleyen hem Türk’ün Türk’ten başka dostunun 2. Olası cevap: Atatürk, toplumun yeniden biçimlenmesinde eği-
timi en önemli itici kuvvet olarak gören, Türkiye’nin çağdaş
olmadığı vurgusunu dile getiren, milliyetçilik düşüncesi ağır ba-
san eserler verilmiştir. bir devlet hâline gelmesinde akıl ve bilimi ön planda tutan bir
liderdir. Atatürk, öğretmenlere ve gençlere seslenerek millî bir
2. Yüzü halka dönük, halkın zor zamanlardaki mücadelesine şahit eğitimin bağımsızlık savaşı kadar önemli olduğunu belirtmiştir.
olmuş bir yazarın; yapma bir dille oluşturulmuş alafranga, yer- Savaş sırasında ve zor şartlar altında eğitim-öğretim kongresi-
lilikten uzak bir edebiyata yönelmesi değil, millî bir edebiyattan nin düzenlemesi; Atatürk’ün eğitime, öğretmenlere ve gençlere
yana olması beklenir. duyduğu güvenin göstergesidir. Böyle bir dönemde yapılan bu
3. Olası cevap: İnsanoğlu, ilk çağlardan beri maddeyi kendi isteği, konuşma ve kongre dünya tarihinde belki de hiç bir ülkenin yap-
ihtiyacı doğrultusunda, konfor arayışının yönlendirdiği düzey- madığı, hiçbir devlet adamının düşünmeye cesaret edemediği bir
de işlemiş, kullanmıştır. Madde, hayatın gerekli parçası, insan harekettir.
mutluluğunun anahtarlarından biridir. Ancak zamanla madde 3. Olası cevap: Milletin yapısı kültürlerini oluşturur. Bir millet ne
insan hayatında ihtiyaçları karşılamanın çok ötesinde bir tahta kadar özgün ve millî bir karaktere sahipse oluşacak kültür o den-
kurulmuş, araç olmaktan çıkıp amaca dönüşmüştür. Hem de li güçlü olacaktır. Eğitim, bu sağlam kültürel değerlerin izlerini
öyle bir amaç ki uğruna savaşların verildiği, her yolun mübah taşır ve toplumun bir ürünüdür. Kültür de toplum bireylerine
sayıldığı, mutluluğun anahtarı, hayatın yegâne anlamı... Peki, in- eğitim yoluyla aktarılır. Bu nedenle kültür ve eğitim arasında
san yaşam standartlarını yükselttikçe, daha çok imkân, daha çok karşılıklı bir ilişki vardır.
konfor, daha çok refah elde ettikçe daha mı mutlu olur? Daha
çok tüketebilme imkânı bizi daha mı mutlu kılıyor? Kendini Etkinlik No.: 199
gelişmiş, ekonomik gücü yetersiz ülkeleri gelişmemiş ülke, diye
sınıflandıran birtakım ülkeler, gayrisafi millî hasılası yüz güldü- 1. Ayverdi’nin her iki zeminde de millî miras ve şuuru önemsediğini;
ren ülkeler gerçekte mutlu insanların yaşadığı ülkeler mi? Evet, millî ve manevi değerleri koruma, gençlere ortak hafıza ve idealler
cevabını veremiyorsunuz. İnsanların yalnızlıkları içine gömül- kazandırmaya yönelik büyük bir çaba içinde olduğunu görüyoruz.
düğü, psikolog ve psikiyatrlara en yüksek düzeyde ihtiyaç duyu- 2. Metin, bende yazarın topluma karşı sorumluluk bilinci yüksek
lan ülkeler; maddeyi önceleyen, bütün enerjisini maddi kazanca bir birey olduğu izlenimi uyandırmıştır. Toplumda gördüğü
ve seviyelerini yükseltmeye ayırırken onun yanı sıra manayı geri olumsuzlukları dile getiren, hatalara sessiz kalmayan hatta so-
plana iten, insanın manevi gelişimine kulak asmayan ve nihaye- runları elinden geldiğince gidermeye çalışan, bu yolda girişim-
tinde maddeyi öncelemenin sonuçlarını bütün dezavantajlarıyla lerde bulunan bir yazarla karşı karşıyayız.
gören insanların yaşadığı ülkeler…
3. Söylevci, toplumunu ve tarihini yakından tanımalıdır. Hayat
Etkinlik No.: 197 şartları Ayverdi’ye bu imkânı tanımıştır. Çok zengin, renkli bir
sosyal/kültürel çevrede yetişmiş, pek çok edebiyatçı ve devlet
1. Hayatımızda dil olmasaydı duygu ve düşüncelerimizi bu kadar adımının sohbetini dinleme imkânı bulmuştur. Okumaya, araş-
rahat ve açık bir şekilde ortaya koyamazdık, insanlarla iletişimi- tırmaya, insanlara ilgisi onu fikrî ve kültürel anlamda derinleş-
miz çok sorunlu hâle gelirdi. Dil olmasaydı insanlığın gelişimi tirmiş bu hayatta söyleyecek sözü olan biri olarak yer edinmesini
bu boyutta olmazdı. Çünkü dil ile insanın zihnî gelişimi arasında sağlamıştır. Yazarın zengin bir Türkçenin konuşulduğu çevrede
sıkı bir ilişki vardır. İnsan dille düşünür, kendini dille ortaya ko- yetişmesi dilini biçimlendirmiş, insanları etkileyecek düzeyde
yar. Çoğu zaman dille sorunlarını çözer. Dilin olmaması duru- söz söyleyebilen bir söylevci olmasına katkıda bulunmuştur.
munda düşünmemiz, gelişimimiz, kendimizi ifade etmemizin bu
düzeyde gerçekleşmesi mümkün olmazdı. Etkinlik No.: 200
2. Olası cevap: Bir dilde yüzyıllardır kullanılan kelimelerin atılıp 1. Batı kültür ve düşünce camiasının bir parçası olmak isteğinden
yerlerine yeni kelimelerin kullanılması kültürel düzeyde sorun- dolayı söylevcinin, çeviri hareketini Batı klasiklerinden başlat-
ların yaşanmasına neden olur. Kelimelerin de bir hafızası vardır. ması beklenir.
Yüzyıllardır kullanılan bu kelimeler atılırsa hafızamız da yiter.
Ayrıca her kelimenin zaman içinde kullanımından doğan bir 2. Olası cevaplar:
çağrışım alanı da vardır. Değişim olayı bu çağrışımların yok ol- Bütün bu gayret, söylevcinin yeni bir alfabenin henüz kabul edil-
masına da neden olur. Bu nedenle yazarın görüşlerine katılıyo- diği ve yeterince basılı eser bulunmadığı bir dönemde yaşamış
rum. Cevap yoruma açıktır. olmasından kaynaklanmaktadır. Metinde de ifade ettiği gibi yeni
3. Dilin kaybedilmesi vatanın kaybedilmesine eş değerdedir. Bin- harflerle yazılmış eser sayısı çok azdır. Eski harflerle okuyup yaz-
lerce yılın birikimi, kültürün taşıyıcısı ve koruyucusu dilin kaybı mak yeni nesil için artık mümkün değildir. Dolayısıyla yeni ne-
aynı zamanda vatanın kaybına da yol açar. Dil ile yaşadığımız siller yeterli eserden mahrumdur. Hem telif hem tercüme yoluyla
dünyayı anlamlandırırız. Millet olarak dil ile kendimize bir dün- yoğun bir biçimde yayın sayısını arttırmaya girişmek zorunludur.
ya kurarız. Dili kaybedersek kurduğumuz, anlamlandırdığımız Bütün bu gayret, söylevcinin idealist bir eğitimci olmasından
dünyayı kaybederiz. Bu nedenle vatana sahip çıkmak dile sahip kaynaklanmaktadır. Konuşmacı edebiyat ve felsefe öğretmenliği
çıkmakla başlar. yapmış, çeşitli seviyelerde okulların açılmasına, köy enstitülerinin
kurulmasına öncülük etmiş, özellikle kırsal kesimlerdeki gençle-
Etkinlik No.: 198 rin eğitim öğretimine önem vermiş, doğru bildiği yolda ülkesine
hizmet etme çabası içinde öncelikle idealist bir eğitimcidir.
1. Olası cevap: Sağlam nesiller ancak geçmişin üzerine geleceği
koyarak yetişebilir. Bu nedenle gençlerin ilerleyebilmeleri adına 3. Olası cevap:
kendi gelenek, görenek ve kültürlerini öğrenmesi gerekir. Ancak Gerçek bağımsızlığın ilimde düzeyi yükseltmekle mümkün ola-
yetişmelerini olumsuz yönde etkileyecek eski alışkanlıklardan cağını söyler, bu yolda dünyanın neresinden olursa olsun ayırt
da yeri geldiğinde vazgeçilmelidir. Atatürk de yeni millî eğitim etmeden kültürel ve ilmî eserlerden faydalanmanın önemini an-
sisteminin geçmişten gelen yanlış uygulamalardan uzak, özeni- latırdım.

466