Page 465 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARICEVAP ANAHTARLARI

2. Olası cevaplar: Etkinlik No.: 189
Avantajları: İnternet ortamında uzaktan eğitim sürecindeki gibi
iletişim devam eder, gönderici mesajları alıcıya ulaştırır. Meyda- 1. Özellikle savaş dönemlerinde bir milletin birlik ve beraberliği
na gitmek yerinde konuşmayı evde masanın başında dinlemek önemli bir husustur. Millet düşmana karşı birlik olursa onun
zahmetsizdir; aynı anda başka işlerle de ilgilenebiliriz. Daha azim ve kararlılığını yıkacak bir güç yoktur. Ancak millet ayrılı-
kolay, konforlu ve zaman kaybı yaşamadan olması bu iletişimin ğa düşerse düşmanları karşısında yenilmeye mahkûm olur. Zira
avantajlarıdır. Türk milleti Millî Mücadele yıllarında düşmana karşı tek yürek
Dezavantajları: Konuşmacı, sözlü yolla kitlelere ulaşırken insanla- olmuş ve vatan toprağının parçalanmasına hatta yok olmasına
rın bir bütün olarak aynı atmosfer içinde güçlü bir duygusal pay- izin vermemiştir.
laşımı söz konusudur. Dinleyenler çok yönlü bir ilişkiler ağı orta- 2. Olası cevaplar: Bu vaazın Anadolu halkı üzerinde etkili olduğu
sında mesajı aldıklarında duygusal etki çok daha yoğun olur, mesaj düşünülebilir. Çünkü bu metin seçilmiş kelimelerden oluşması,
daha güçlü şekilde yerine ulaşır. Evde bu etkiden mahrum kalınır. halkın millî ve dinî duygularına hitap etmesi bakımından etkile-
3. Olası Cevaplar: Evet, her ikisi de hem faydaya hem estetiğe önem yici bir metindir. Yine bu metin birçok cephede bulunan asker-
veriyor. Bu yönüyle ikisi arasında benzerlikten söz edilebilir. lere gönderilmiştir. Halkın bilinçlenmesi, işgal kuvvetlerine karşı
birlikte olunması ve dolayısıyla düşmanların yurttan atılmasında
Hayır, söylev estetiği ihmal edip mesaja odaklanabilir. etkili olmuştur.
Etkinlik No.: 187 3. Olası cevaplar: Böyle durumlarda milletimizin bağımsızlığını
korumak için hemen öne atılmamız ve bu uğurda gazi ya da şehit
1. Olası Cevap: Yol arkadaşlarım, değerli dinleyiciler, aziz milletim olmayı göze almamız gerekir. Böylelikle ecdadımıza layık insan-
vb. lar olmaya çalışırız. Aksi takdirde düşmanlar tarafından vatanı-
2. a) Hatip, bu tür ifadelerle dinleyiciyi/okuyucuyu daha kolay yön- mızın işgal edilmesini önleyemeyiz. Bu yüzden vatanın her ferdi
lendirir, ikna eder, ona birtakım fikirleri aşılar. Diyalog tarzında, mücadeleye atılmak için kimseden emir beklememeli, istiklal
etkileşimli ifadeler, iletişime hedef kitleyi dahil ederek daha sağ- için canı pahasına vatanını korumalıdır.
lıklı, güçlü ve ikna edici bir konuşmaya katkıda bulunur. 4. Bu cümlelerde geçen paçavra kelimesiyle Mehmet Akif, Sevr
b) Konuşmacının kendisiyle iletişime geçtiğini duymak; dinleyi- Antlaşması’nı anlatmaya çalışmaktadır. Bu antlaşma ülkemizi
cinin konuyu, fikri, yorumu daha iyi anlamasını, aktarılmak parçalamayı hatta Türk ülkesini ve milletini yok etmeyi amaç-
istenen duyguya daha hızlı katılmasını sağlar. İletişime muha- layan bir antlaşmadır. Bu bakımdan Akif, bu antlaşmayı paçavra
tabı dahil etmek tekdüzeliği kırarak dinleyicinin konuşmayı olarak isimlendirmekte ve milletimize düşmanları ülkemizden
takibini de kolaylaştırır. kovarak bu paçavrayı parçalamaları gerektiğini ifade etmektedir.
3. Olası Cevap: Evet, sayabiliriz. Üslup, yazarın dili kendine özgü Etkinlik No.: 190
kullanımıdır; ona özgü kelime ve söz sanatı tercihleri de üslubun
yansıdığı noktalardır. 1. a) Değer; bir milletin sahip olduğu sosyal, kültürel, ekonomik
4. Olası cevaplar: ve bilimsel değerlerini kapsayan maddi ve manevi ögelerinin
bütünüdür. Metindeki konuşmada vatan sevgisi, vatan topra-
Yorumlanabilir. İfadeler yoğun bir kırgınlık ve üzüntü hâlini ğının kutsallığı, fedakârlık, dayanışma, iş birliği, kahraman-
yansıtıyor. Yazar, derin bir keder içinde. Ancak hassas bir insan lık, yiğitlik, Allah inancı, sorumluluk alma, yardımseverlik
böyle duygular yaşayabilir. Dolayısıyla yazarın duygusal olduğu gibi millî ve manevi değerlere yer verilmiştir.
düşünülebilir.
Yorumlanamaz. Vatanını seven, o kötü günleri yaşayan herkes b) Mehmet Emin Yurdakul, konuşmasında bu değerlere bilinç-
li olarak yer vermiştir. Bu değerler aracılığı ile dinleyicilerde
böyle cümleler sarf eder. Duygusallık değil gerçekçilik olarak yo-
rumlanmalı. millî bilinci uyandırmak, halkı işgallere karşı koymaya ve
Millî Mücadele’ye destek olmaya teşvik etmek istemiş olabilir.
Etkinlik No.: 188 Dinleyicileri heyecanlandırmayı ve etkilemeyi de amaçlamış
olabilir. Sorunun cevabı yoruma açıktır.
1. Her ikisine de aittir. Alıcıyı harekete geçiren ifadeler söylev üs- c) Olası cevap: Millî ve manevi değerlerimiz sanat eserlerinde iş-
lubunda gördüğümüz bir özelliktir. Ancak Osman Gazi de hi- lenmelidir. Çünkü sanat, ahlaki değerleri ve tarihî olayları in-
yerarşinin en üstünde yer aldığı için yöneticilik konumu gereği san merkezli olarak ele alır. Ayrıca, millî ve evrensel değerlerin
çevresindekilere seslenişlerinde böyle bir üslubu benimsemiş ol- öğretilmesinde, aktarılmasında sanat eserleri etkili bir araçtır.
malıdır. Yani bu özellik hem söylev hem Osman Gazi üslubunun
yansımasıdır. 2. Olası cevap: Millî Mücadele yılları Türk milletinin varoluş müca-
delesi verdiği yıllardır. Bu dönemde yapılan mitingler ve konuş-
2. a) Hedef kitleyi/muhatabı devreye sokan ifadeler, coşkunluk, maların Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık aşaması olduğu söylenebilir.
açıklık, akıcılık vb. Bu konuşmalar, millî birliğin sağlanmasına ve direniş için ka-
b) Olası cevap: Söylev de şarkı gibidir. Bizi bir heyecana, bir duy- muoyu oluşturulmasına aracı olmuştur. Halkın, devletin içinde
guya taşır. Şarkıda nakarat nasıl coşkuyu, akıcılığı arttırıyor, bulunduğu durumu fark etmesini ve Millî Mücadele’yi destekle-
duyguyu pekiştirmeye yardım ediyorsa söylevdeki anlamlı mesini sağlamıştır.
tekrarlar da aynı amaçlara hizmet eder.
Etkinlik No.: 191
3. Olası cevap: Üslup kişiye özgü anlatımdır. O hâlde söylevi görüp
metnin kime ait olduğunu tahmin etmek mümkündür. Gereken, 1. İlgili cümlede milletlerin yükselmesi ve düşmesine gerekçe olarak
o hatibin üslup özelliklerini tanıyacak kadar metinleriyle karşılaş- milletin ekonomisi olduğu görüşü ortaya konmuştur. Başka bir kişi
mış olmaktır. Eğer eserin sahibini tanımıyorsak elbette kime ait bu yükseliş ve düşüşü başka bir olguya (din, bilim ve teknik vs.) bağ-
olduğunu da belirleyemeyiz. Bir başka gereken nokta da hatibin layabilir. Dolayısıyla bu cümlelerde ortaya konan görüşlerin geçerli-
kendine has anlatım tavrı olup olmamasıdır. Eğer diğer hatipler liği ve doğruluğu kişiden kişiye değişebilir niteliktedir.
gibi sesleniyor, kişisel bir tavır sergilemiyorsa herkes gibi konu- 2. Olası cevap: Bir milletin yükselişinde bilimsel düşünce ve buna
şuyor/yazıyorsa metin ayırıcı özellik göstermez dolayısıyla bir bağlı olarak bilim ve teknik en önemli etkendir. Bir ülkenin kal-
üsluptan bahsedilemez. kınması ve refaha kavuşması bilime verdiği değer ölçüsünde ger-

464