Page 461 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARIAP ANAHTARLARI
CEV
Olası başka bir cevap şu şekilde olabilir: Yazar, metinde öznel 4. Olası Cevap: Salgın bize en çok neyi getirdi? Özlemi. Araya me-
yargılarını yansıtmıştır. Şiirin sanatçının anlayışına bağlı olarak safe koyma gerekliliği bizi alışkanlıklarımızı değiştirmeye zorlu-
bireysel ya da toplumsal hangi konu olursa olsun bunu imgelere yor. Arkadaşlar, eş, dost, konu komşu… Temkinli yaklaşmalar,
yaslanmadan da verebileceği ve verdiği söylenebilir. Edebiyatı- tedirgin sohbetler, ertelenen buluşmalar, evde fazla zaman ge-
mızdaki farklı şiir tarzlarında bunun örneklerini görmek müm- çirmeler… Çocuklara sarılmayı, büyüklerin elini öpmeyi, kafa
kündür. kafaya verip tartışmayı, düğün dernekleri, kalabalık tiyatro sa-
lonlarını… Özledik. En çok da eski özgürlüğümüzü…
Etkinlik No.: 168
Etkinlik No.: 170
1. Olası Cevap: Güzellik ruhları şenlendiren çok değerli bir nimet.
Gözlere şenlik, ruha gıda, sanata ilham. Hayatı renklendiren, insan 1. Olası Cevap: Şiir dilsel, üslupsal bir kaygıyla yaratıldığı ve insanı
olduğumuzu hatırlatan bir hediye. Kendimizde, çevremizde onu veya toplumu derinlikli yönleriyle ortaya koyduğu için farkın-
ararız. Güzel yerlerde yaşamak, güzel arkadaşlar edinmek, güzel eş- dalığı yüksek toplumlar yaratabilir. Farkındalığı yüksek toplum
yaları almak isteriz. Ne var ki her şey çürümeye evrilir, yaratılan her veya insanlar olayları ve durumları değerlendirirken derinlikli
şeyin bir vadesi vardır. Güzellik de buna direnemez. Belki de geçici bir bakış açısına sahip olabilir. Şiirin toplumsal mutluluğa sağ-
olması onun değerini daha da artırıyor. layacağı katkı geliştirdiği bu bakış açısından gelir. Dolayısıyla
2. Olası Cevap: Yüce ruhlu kişiler davranışlarında ince ve ağırbaş- şiiri güçlü toplumlar, daha mutlu olabilir ve daha kalıcı faydalar
lı olurlar ve bu onların güzelliğini artırır. Bir insan nasıl olursa sağlayabilir.
olsun onun bu özelliği insanlar üzerinde güzellik algısı oluştu- 2. Olası Cevap: Metinde geçen “Ozan şiirlerini ‘yol göstersin’ diye
rabilir. Davranışlarımızın güzel olması, işte asıl güzellik budur. yazmaz elbet, ama o şiirleri okuyan yığın
Olası başka bir cevap şu şekilde olabilir: Güzellik, gençlikte lar o dizelerdeki anlamı çözerek, duyarak daha iyi bir insan, daha
kusursuzdur. Gençliğin tazeliği ve enerjisi onu görünür yapar. iyi bir yurttaş, daha daha yararlı, daha güçlü olmanın gizlerini
Yaşlılıkta ise iyi huyluluk ve asalet insanı güzel gösterir. bulurlar.” , “Şuna inanıyorum ki, bu dünyanın daha güzel olması,
daha güzel şiirler yazılmasına bağlıdır... Daha daha güçlü, daha
3. Apelles, gördüğü güzellikleri tek bir yüzde bir araya getirerek daha etkileyici, insanları ‘gerçek insan edici’ şiirler.”, “Gerçek insa-
en güzel yüzü yapmaya çalışmış. Dürer ise geometrik oranları nı şiir yaratacak, şiirle yaratılacak, derim ben de. Geleceğin mutlu
uygulayarak güzelliği yakalamaya çalışıyormuş. Oysaki kuralla- toplumunun kurulmasında şiirin katkısı büyük olacak. Bu yüzden
ra bağlı kalmamalıydılar. İnsanı mutlu eden bir ilham, güzelliği şiir dili tüm insanlığın dilidir. Şiir ne denli güçlüyse, ölümsüzse,
bulmak için yeterli olabilir. Parçaya değil bütüne odaklanmak insanlık da öyle olacaktır.” cümlelerinden de anlaşılacağı üzere
da gereklidir. Ruhsal güzelliği resmetmek zordur. Kusursuz bir yazar, şiirin insanlığı toplumsal bakımdan geliştirdiğini vurgu-
güzellik de yoktur. lamaktadır. Dolayısıyla metinde şiirin bireysel değil toplumsal
fayda yanı daha çok ön plana çıkarılmıştır.
4. Olası Cevap: Bacon, güzelliği etraflıca düşünerek ele almıştır.
İnsanoğlunun değişmeyen gerçeklerini dile getirmiştir. Evrensel 3. Olası Cevap: Sorunun öncülünde verilen cümlede yazar, farklı
olanı yakalamıştır. Bu da onun görüşlerini zamansız yapmıştır. uluslardan şairlerin isimlerini saymış fakat bunların tek ulusun
Olası Cevap: Beni gerçekten seven, sevdiğini gösteren insanlar şairleri gibi olduğunu vurgulamıştır. Dolayısıyla yazar bu cüm-
dünyanın en güzel insanları. Onların bana karşı hissettikleri lede şiirin evrensel bir içerik ve üsluba sahip olduğunu vurgu-
yani kaplerinin güzelliği benim güzellik anlayışımı oluşturdu. lamak istemiştir. Bu bakış açısından yola çıktığımızda yazarın
Yüzü, gözü güzel olmak gerçek güzelliği tarif etmek için yeterli evrensel nitelikli bir sanat anlayışının hakim olmasını istediğini
değildir. İnsana ait değerler bir insanda anlamını buluyorsa gü- düşünebiliriz.
zellik de orada ortaya çıkar.
Etkinlik No.: 171
Etkinlik No.: 169
1. Olası Cevap: Folklorun ifade şekli günümüz şairine yetmemek-
1. Olası Cevap: Türkçe eğer işlenirse düşüncenin inceliklerini ifade tedir. Geçmişte yüklendiği anlamı koruyan bir yapısı vardır
etmede zengin ve yeterlidir. Yazar, dilimizdeki yabancı kelimele- çünkü. Onu alıp bugünkü şiire koymak şiiri köşeye sıkıştırmak
rin özellikle Arapça ve Farsça kelimelerin yerine Türkçe kök ve olacaktır. Farklı yorumlara, anlamlara açık olmayan boyutu şi-
gövdelerinden türetilen yeni kelimelerin kullanılması gerektiği- irin çok yönlülüğüne, entellektüelliğine uygun değildir. Günü-
ni söylemektedir. Kendisi de bu kullanımlara metinde örnekler müz şiirinde bireysellik (kişilik) ön plandadır ve bu şiirin öz-
vermektedir: eğinimlerine (temayüllerine). Öz-Türkçe denilen gün yönünü ortaya çıkarır. Folklorda bunu göremeyiz. Mesela
bu dil anlayışında arı, yalın bir dil söz konusudur. Dil ihtiyaca bir türkü artık anonimdir, zamandan ve kişilerden kopuktur.
göre değişime açıktır. Folklorun anonim kalıpları ve klişeleri modern şiire düşman-
dır. Çünkü modern şiirin temelinde kelimeler yeni bağlamlarda
2. Olası Cevap: Öz-Türkçeyi savunma tarzı, açıklayışı, yazdığı me- kullanıma açıktır.
tindeki uygulamalarıyla Nurullah Ataç bu konuda ciddi oldu-
ğunu ortaya koyuyor. Okuyan üzerinde haklı olduğu izlenimini Olası Cevap: A. Ali Ural halk şairlerinde bulunan söz söyleme
oluşturuyor. Böylece söyledikleri âdeta sloganlaşarak akılda ka- kudretinin yüzyıllarca devam edeceğine inanmaktadır. Hüsn ü
lıyor. Bu yönüyle diğer denemecilerden farklı bir yer ediniyor. Aşk’ı da anarak “söze hayat verenler” ifadesiyle bütün şairleri
Türkçenin özleşmesi deyince onun adının akla gelmesi muhte- kapsayıcı bir tutum sergilemiştir. Cemal Süreya ise geçmiş edebî
meldir. kalıpları reddeden bir tutum içindedir.
3. Olası Cevap: Deneme yazarı tecrübelerini, düşüncelerini ak- 3. Olası Cevap: Okuduğumuz metin şiir üzerine yazılmış bir de-
tarır. Bunu yaparken öznel anlatımı tercih eder. Ataç’ın ifadesi nemedir. Bu, yazarın şairliğinin konu seçiminde etkili olduğu-
türün en önemli özelliğini özetlemektedir. Okuduğumuz metin- nu göstermektedir. Döneminde güncel bir mevzuya değindiği
de yazar dil ile ilgili görüşlerini kendini nesnel olma zorunda açıktır. İçeriği zengin, dili sade, eleştirel bir tutumla yazılmıştır.
hissetmeden rahatça ifade etmiştir. Konunun onun zihnindeki Kelimeleri farklı çağrışımlarla kullanmıştır.
yansımalarını görmemizi sağlamıştır.

460