Page 456 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

CEV
CEVAP ANAHTARLARIAP ANAHTARLARI
5. Muhtemel cevap şu şekilde olabilir: Montaigne, yazı denemesi 3. Olası Cevap: Yazar gördüğü rüyanın etkisiyle karamsar bir ruh
yapıyorum, dercesine kitabına Denemeler adını vermiştir. Bu tür hâline sahiptir, korkmuştur. Rüyasında doğadan uzak kaldığını ve
yazılara “öz anlatı”, “düşün” gibi adlar verilebilir. binaların çıkmaz labirentlere dönüştürdüğü şehrini görmesi onu çok
korkutmuştur. Kendisini çıkmazda ve sıkışmış hissetmekte, mutlu
Etkinlik No.: 148
olacağı ve rahatlayacağı doğaya bir an önce kavuşmak istemektedir.
Bu ifadeler bende korku ve çaresizlik duyguları uyandırdı. Ben de
1. Olası Cevap: Denemelerde konu sınırlaması yoktur. Genellikle yazar gibi bir an önce doğanın kollarına atmak istedim kendimi.
sanat, kültür ve felsefe konularında yazılsa da yazarın özgür ira-
desiyle konu belirlenir. Bu türde, yazarın herhangi bir konudaki 4. Olası Cevap: Yazara katılıyorum çünkü son yıllarda teknolojinin
kişisel düşüncelerine yer verilir. Şiir konusundaki düşünceler ve hızla gelişmesi, dünya ve ülke nüfusunun hızla artması sebebiyle her
tartışmalar, tarihin her döneminde ve neredeyse her toplulukta geçen gün betonarme yapılar çoğalmakta, bunun için bazen yeşil
görülmüştür. Dolayısıyla şiir, mekânsal ve zamansal anlamda alanlar ve tarım alanları kullanılmaktadır. Şehirler, biçimsiz yapı-
evrensel bir konudur. Farklı dönemlerde ve topluluklarda şiir ların oluşturduğu beton yığınlarına dönüşmektedir. Doğadan uzak
üzerine düşünceler içeren denemelerin yazılması öne sürdüğüm kalmak insanı da olumsuz etkilemekte, strese ve ruhsal bunalımlara
düşüncelerden dolayı doğal ve olası bir durumdur. sürüklemekte, hatta insanda fiziki birtakım rahatsızlıklara sebep ol-
2. Olası Cevap: Soruya iki türlü cevap verilebilir. maktadır.
Yazara bu konuda katılmıyorum çünkü insanların en büyük ihti-
a) Deneme türünde yazarın içeriksel ve üslupsal olarak özgün olma- yaçlarından birisi barınma ihtiyacıdır. Bu sebeple yeni binaların ve
sı ön koşullardan biridir. Dolayısıyla yazdığım metinlerde, kendi iş yerlerinin inşa edilmesi gereklidir. Bu yapıların inşası, bir ülkenin
yazınsal kimliğimi ve düşüncelerimi ortaya koymak için üzerinde gelişmişlik seviyesini gösterir. Gelişen bir ülkenin insanı da mutlu ve
uzlaşılmış toplumsal estetik değerlerden çok kendi ölçütlerimi ön rahat bir hayat sürer.
plana çıkarmayı tercih ederdim.
b) Toplumun kültürel ve düşünsel yapısından bağımsız bir içerik ve Etkinlik No.: 150
üslup yaratmak ürettiğim metinlerin okuyucuyla buluşmasını
engelleyebilir, dolayısıyla yazdığım denemelerde toplumsal du- 1. Olası Cevap: Metnin konusunu "Derin bir düşünceyi anlamak, o
yarlılıkları önemsemek zorunluluğu hissederdim. düşünceyi kavradığımız anda derin bir düşünceye sahip olmaktır."
cümlesi en iyi şekilde ifade etmektedir.
3. Olası Cevap: 1. metinde geçen “Şiirin orta hallicesi beylik ölçülerle,
sanat bilgisiyle yargılanabilir; ama şiirin iyisi, olağanı aşan, tanrısal 2. Olası Cevap: “Zekâ ve bilgi” bir düşünceyi kavramak için araçtır di-
olan kuralların ve aklın üstündedir.” ifadesinde şiirin alışılmışın yor yazar. Yani yaş grubu değil, zekâ ve bilgisi yeten herkese yönelik
dışında yani orijinal olması gerektiği vurgulanmıştır. Yine metin- bir yazıdır.
de geçen Tiyatrolarda daha açıkça görülür ki, şairi öfkeye, yasa, kine 3. Olası Cevap: Kütüphaneye girmiş kitaplar derken dil ve üslup özel-
kaptıran, dilediği yerde kendinden geçiren o kutsal esin gücü şairin likleri ile kalıcılığı hak etmiş kitapları kastediyor. Evet, katılıyorum.
aracılığıyla oyuncuya, oyuncudan da bütün bir halka geçer, birbirine Altın zamana direnir, teneke paslanır.
asılan mıknatıslı iğneler dizisi gibi. ifadesinde şiirin toplumsal hayat- Hayır yazarın düşüncesine katılmıyorum çünkü sadece konusu
taki olumlu değiştirici yönü üzerinde durulmuştur. Sorunun öncü- itibariyle ilgi çeken bazı kitaplar vardır ki herhangi bir yüksek dü-
lündeki Rönesans sanatını ve şiirinin özelliklerini tanıtan metinde şünceyi seslendirmemiş olsalar bile okurun birkaç mutlu, eğlenceli
geçen “Şairler eserlerinde alışılmış olanın dışında ifadeler ve dilsel saatinin kaynağı olduklarından kütüphanelerde yer bulurlar. Sahi-
kullanımlara yer verdiler. Orijinal bir üslup ve anlam arayışı peşinde binin bir özelliği ya da tarihsel öneminden dolayı zamanın elinde
oldular.” ifadesinde şiirin özgünlüğüne vurgu yapılmıştır. Yine soru- hırpalanmayan birçok eser de bulunmaktadır.
nun öncülündeki metinde geçen “Rönesans hümanistlerinin aradığı
insan hayatına en yüksek anlamını ve saygınlığını vermekti.” ifade- 4. Olası Cevap: Süsleyip püslemek, ilgi çekici hâle getireyim derken
sinde sanatın toplumsal hayattaki olumlu katkısı üzerinde durul- sanatlarla asıl düşünceyi boğmayı kastediyor. Sadeliğin, temizliğin
muştur. Dolayısıyla 1. metin ve sorunun öncülündeki parça arasında güzelliğini övüyor.
düşünsel benzerlikler ve paralellikler bulunmaktadır. 5. Olası Cevap: Kitaplarla Konuşmak
Etkinlik No.: 149 6. Olası Cevap: Güzel düşünceler, güzel kokular gibidir. Güzel koku-
ları bir şişede muhafaza etmezsek uçup gider. Güzel düşünceleri
1. Olası Cevap: Eski güzelliğini artık sadece rüyalarımda gördüğüm de kitaplarda muhafaza etmek akıl kârıdır. Kitaplar olmasaydı,
zaman ve mekânları anlatan bir eser kaleme alsaydım eserimi hikâye biz Raskolnikov’un vicdan azabını; Tolganay Ana'nın toprakla
türünde yazardım. Çünkü olayları zaman, mekân ve şahıs kadrosu dertleşmesini, Mehmet Reşit Efendi'nin Küçük Ağa’ya dönüşme
üzerinden anlatmanın metnin etkileyiciliğini ve inandırıcılığını artı- macerasını hiç bilemeyecektik. Belki de kendi düşüncelerimizin
racağını düşünüyorum. Hikâyemin konusu “geçmişe özlem” olurdu. alacakaranlığında silinip gidecektik. Okunmayan her kitap, ma-
Hikâyemi insanlara yaşadıkları anın ve mekânın kıymetini bilmeleri sallardaki kilitli odadır. Odada da belki gerçek dünyaya açılan
amacıyla bu ana fikir çerçevesinde yazardım. Çünkü insan bazı gü- geçitler gizlidir. Bütün mesele o odayı açacak anahtarı bulabil-
zellikleri elinin altındayken, yanındayken ya da an içerisinde yaşar- mekten geçer.
ken fark edemeyebiliyor. Zaman geçip gittiğinde, mekânlar yitip eski
hâllerinden eser kalmadığında insan geçmişe ve kaybettiklerine dair Etkinlik No.: 151
büyük bir özlem duyabiliyor.
1. a) Olası Cevap: Metinde yazarın bahsettiği kişiler; sahip oldukları
2. Olası Cevap: Okuduğum denemenin hedef kitlesi yaşadığı zama- yeteneklerin, becerilerin ya da durumların farkında olmadıkları
nın ve mekânın kıymetini bilmeyen, doğaya zarar veren bunun için başarıyı diğer insanlara göre daha zor yakalarlar. Başarabil-
yanında duyarsız davranışlara nasıl tepki göstereceğini bileme- mek için insanın öncelikle kendisine güvenmesi lazımdır.
yen, çoğunlukla çaresiz kalan sorumluluk sahibi genel okuyucu
kitlesidir. Denemelerin yazılış amacı herhangi bir konu hakkında b) Olası Cevap: İçinde bulunduğu durumun farkında olmayan bir
hayatın gerçeklerini ortaya koyarak okuyucuyu düşünmeye yö- arkadaşım olsaydı ona şu tavsiyelerde bulunurdum: “Bir insanın
neltmektir. Denemede hedef kitle dikkate alınmalıdır çünkü ya- başarısızlığının ve mutsuzluğunun en büyük nedenlerinden biri,
zar olayları kendi penceresinden bakarak yorumlasa bile asıl amaç içinde bulunduğu durumun ve sahip olduğu özelliklerin farkın-
okuyucuda bir farkındalık oluşturmaktır. da olmamasıdır. Hayatta başarılı ve mutlu olmak istiyorsan sahip

455