Page 452 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

CEVAP ANAHTARLARI
2. Olası Cevaplar: “Kitap okuma zevkimi ve heyecanımı arttırmak- Metinde geçen Ne gezer!.. Ruhun karşılığı, ters tarafı… Allah,
tadır.”, “Tarihî olayların anlatıldığı edebî eserlere karşı merak duy- gecenin karşısına gündüzü diktiği gibi, kalbimize nefs ile ruhu
mamı ve tarihî olaylar hakkında araştırmalar yapmamı sağlamak- işlemiş… Kalbin toplayıcı hakikati doğmuş… O da, “ben” dediğin
tadır.”, “Dramatizasyon sırasında, oyunda anlatılan kahramanlarla şeye ayna olmuş… ifadesi bakış açımda bir farklılık yaratmadı.
duygudaşlık kurabildiğim için tarihimize daha farklı bir bakış Çünkü anlatımın kapalı, mecaz yüklü olması iletiyi anlamamı
açısıyla yaklaşmamı sağlamaktadır.” zorlaştırdı.
3. Olası Cevaplar: Tiyatro, yazarların fikirlerini geniş kitlelere ulaş-
3. Göktürk Kağanı Bilge Kağan, Orhun Abideleri'nde Türk ulusu- tırması bakımından elverişli bir türdür. Necip Fazıl'ın metinde
na Üstten gök çökmedikçe alttan yer delinmedikçe ülkenizi törenizi nefs, ruh, hakikat gibi kavramlara yer vermesi Anladım işi, sanat,
kim bozabilir sizin? diyerek seslenmiş ve Orta Asya Türk birliğini Allahı aramakmış; / Marifet bu gerisi yalnız çelik - çomakmış…
sağlamıştır. Metinde bu ifadelerin yanı sıra Türk tarihi ile ilgili sözü ile paralellik göstermektedir. Necip Fazıl'ın sanattaki amacı
aşağıdaki özelliklere değinilmiştir: İslamiyet'in güzelliklerini genç nesillere öğretmek, geniş kitlelere
- Türklerin Asya'dan yola çıkarak dünyanın dört bir yanına yaymaktır. Bunu da İbrahim Ethem isimli eserinde dinî kavram-
dağıldığı, ları didaktik bir üslupla anlatarak göstermiştir.
- Hunların atı ehlileştirip uzakları yakın kıldığı,
Etkinlik No.: 136
- Osman Gazi'nin rüyasında gördüğü bir çınardan hareketle
ulusları bünyesinde topladığını ve dünya tarihine yön veren 1. Olası Cevap: Toplumcu gerçekçi sanat anlayışını benimseyen ya-
köklü bir medeniyetin kurucusu olduğu, zarlar, sanatın toplum için faydalı ve işlevsel olması gerektiğini
- Atatürk'ün Türkiye Cumhuriyeti'ni gençliğe emanet ettiğini ve savunur. Eserlerinde ele aldıkları konular aracılığıyla insanları bil-
kurtuluş arayan uluslara ışık tuttuğu. gilendirmek, inandıkları değerler doğrultusunda insanlara mesajlar
vermek ister. Toplumun aksayan ya da bozulan yönlerini düzeltmek
Etkinlik No.: 134 için insanları harekete geçirmeyi amaçlar. Okuduğum metinde top-
lumda yaygınlaşan yalan, riya, bencillik, kendi çıkarını gözetme,
1. Yazarı bu kadar eskiye götüren temel faktör insanın zaman ve hırsızlık, cimrilik gibi kötü davranış ve tutumların büyük bir ahlaki
mekân değişse de değişmeyecek birçok özelliğinin olduğunu çöküntüye sebep olacağı, sadece o toplumu değil bütün insanlığı
göstermektir. Gılgameş destanı gibi antik ve çetin bir konuyu ele yok edebileceği mesajı verilmektedir. Böylelikle insanları bilgilen-
alan yazar günümüz anlayışına uygun beşerî bir sentez ortaya dirmek, toplumun kötü gidişatına engel olmak için onları harekete
koymuştur. Orhan Asena için önemli olan “insan” kavramıdır geçirmek amaçlanmaktadır.
çünkü onun için her şeyin merkezinde insan vardır. Yazar in- 2. Olası Cevap: Yazar, toplumun yapısını bozan olumsuz davranışla-
sandan yola çıkarak topluma varmaktadır. rın neler olduğunu oyundaki cadı karakterleri aracılığıyla seyirci-
2. a) - Pencereden annesi tarafından atılan Gılgameş'in boz bir ye aktarmaktadır. Cadılar, insanları birbirine nasıl düşürdüklerini
kartal tarafından tutulması ve toplumun düzenini bozarken hangi yollara başvurduklarını an-
- Dişi bir kurdun tuzakta ölmesinden Gılgameş'in duyduğu latmaktadır. Bu sürecin oyunda açıkça anlatılması, toplum yaşa-
acı mındaki bozulmuşlukların nasıl düzeltilebileceğine dair bazı ipuç-
- Kendisini görmeye gelen halkın, Gılgameş'in göklere ait ları sunmaktadır. Bu doğrultuda benim çözüm önerim dürüstlük,
olduğunu söylemesi güven, paylaşmak, yardımlaşmak, sevgi, saygı gibi değerlerin yü-
- Annesi Nin-Sun'un, Gılgameş'in alınyazısını görebilmesi celtilmesi ve yaygınlaştırılması gerektiğidir.
b) Türk destanlarında dişi kurt etnografik karakterde bir sem- 3. Olası Cevap: Küçük Oğul, insanlar arasında sevgi, saygı, payla-
boldür, hayat ve savaş gücünü ifade eder. Bunun yanı sıra şım, huzur ve güvenin bulunmadığı bir toplumla karşılaşmıştır.
kartal motifi de Türk kültür dairesinde çokça kullanılan ve Toplumu bu duruma düşüren sorunların kaynağını öğrenmeye
yine gücü temsil eden bir motiftir. Göktanrı inancına göre çalışmaktadır. Cadıların insanları birbirine nasıl düşürdüğünü an-
kağan ve ailesi kutsal olduğuna inanılan gök ile ilintilidir. Ay- ladıktan sonra bu konuda onlarla mücadeleye girişecektir.
rıca Türk destan geleneğinde kadınların da aktif bir şekilde İnsanlara yitirdikleri değerleri hatırlatarak toplumsal düzenin ye-
mücadelenin içinde yer aldığı ve tıpkı erkek kahramanlar gibi niden sağlanabilmesi için çaba sarf edecektir. Söylemleri, tavır ve
hüner sergiledikleri söylenebilir. Bu anlamda oyunda görü- davranışlarıyla insanlara örnek olacaktır.
len destansı ögeler ile Türk destanlarında görülen motiflerin 4. Olası Cevap: Masallar öğretici ve akılda kalıcı metinlerdir. Yazar,
benzerliğinden söz edilebilir. toplumsal düzenin korunması ve devamlılığı açısından evrensel
insanlık değerlerinin önemini anlatmak istemiştir. Bu neden-
Etkinlik No.: 135
le masal türünün kolay anlaşılır ve akılda kalabilen özelliğinden
faydalanmak istemiş olabilir. Aynı zamanda yazar, eserini yazdığı
1. Olası Cevaplar: Necip Fazıl ile Sezai Karakoç'un metinlerini,
içerik ve üslubu dikkate alarak incelediğimde her iki yazarın da dönemin şartları gereği politik söylemlerden kaçınmak veya eleş-
sanata bakış açılarında ve etkilendikleri edebî gelenekte benzer- tirdiği konulardan dolayı kimseyi zan altında bırakmak istememiş
olabilir. Bu nedenle yazmış olduğu tiyatroda düşüncelerini rahatça
likler olduğunu gördüm. Çünkü her iki yazar da metinlerinde
Allah, nefs, hakikat, şeytan vb. İslamî unsurlara yer vermiş ve aktarabilmek için masal türünü bir araç olarak kullanmış olabilir.
bu kavramları didaktik bir üslupla kaleme almış. Etkinlik No.: 137
2. Olası Cevaplar: 1. Olası Cevaplar: Mutlu olmak insanlara güç verir. Çünkü insan-
Metinde geçen Ne gezer!.. Ruhun karşılığı, ters tarafı… Allah, lar, mutlu oldukları zaman yaşama sıkı sıkıya bağlanırlar ve her
gecenin karşısına gündüzü diktiği gibi, kalbimize nefs ile ruhu iş- türlü zorluğu aşacak cesareti kendilerinde bulurlar. Karşılarına
lemiş… Kalbin toplayıcı hakikati doğmuş… O da, “ben” dediğin bir engel çıktığında bu engelin çıkmasıyla ilgili mutsuz olup pes
şeye ayna olmuş… ifadesi bende nefs ve ruh arasındaki ilişkiyi, edeceklerine, bu engeli nasıl kaldıracakları ile ilgili çözüm üre-
iki kavram arasındaki zıtlığı, insanı insan yapan şeyin sadece terek yaşadıklarını fırsata dönüştürürler.
ruh olmadığını; insanın, ruh ve nefsin bütünü olduğunu düşün- Mutlu olmak insanlara her zaman güç vermez. Olumsuz bir
dürdü. Bu sözler daha önce üzerinde düşünmediğim kavramlar durumla karşı karşıya kaldığımızda, hasta olduğumuzda sa-
hakkında merak duymamı, bilgilenmemi sağladı. Bakış açımı dece mutlu olarak güç bulamayız. Bu gibi durumlarda başka
değiştirdi. birtakım etkenler gereklidir.

451