Page 457 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 457
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
CEVAP ANAHTARLARIAP ANAHTARLARI
CEV
olduğun özelliklerin farkında ol, kendine güven ve olumsuzluklar söyleyemeyiz. Böyle bir insan olmak benim mutsuz olmama sebep
karşısında asla pes etme. “Ben yapamam Ben başaramam.” gibi olur. Sakin ve insanlardan uzakta bir hayatı, insanların arzu ve istekle-
olumsuz düşüncelerle bir arpa boyu yol katedemez, yerinde sayar rine göre şekillenmiş bir hayata tercih ederim.
durursun. Başarı merdivenlerini kendisine inanan ve pes etmeden
çalışan insanlar daha kolay tırmanır.” Etkinlik No.: 153
2. Olası Cevap: Bu metinde verilmek istenen mesaj; bulunduğu du- 1. a) Olası Cevap: Anlatım biçimi olarak metnin genelinde Halbuki
rumun farkında olmayan, sahip olduğu özellikleri bilmeyen insanın bin bir sahaya dağılmış çalışan insan faaliyetinin eserleri, ister is-
öz güveninin eksik olduğu, öz güveni olmayan insanların mutsuz ve temez eksik ve geçicidir. cümlesinde de görüldüğü gibi tartışmacı
korkak bir yaşam sürdüğüdür. Aslında ellerinde her kapıyı açacak anlatım biçimi kullanılmıştır.
bir anahtar vardır ancak bu insanlar burnunun ucundaki kapıyı bile Düşünceyi geliştirme yollarından Halbuki her fikir otlağından,
göremezler. Sahip olduğu özelliklerin farkında olan ve kendine ina- topal ve yaralı bir hayvan gibi, sopa ile, taşla, tekme ile uzaklaştı-
nıp güvenen insanın aşamayacağı engel, açamayacağı kapı yokken rılan münekkit… ifadesinde görüldüğü gibi benzetme, Hayvan,
sahip olduğu özellikleri bilmeyen insan ise rüzgârın önüne kattığı bir gayesine varmış duruyor, insan gayesini hâlâ aramakla meşguldür.
yaprak misali oradan oraya sürüklenir durur. Münekkit ise… ifadelerinde görüldüğü gibi karşılaştırma, 4. pa-
ragrafta Gourmont'un sözü aktarılarak tanık göstermeden yarar-
3. Olası Cevap: Bulunduğu durumun farkında olmamak öyle bir du- lanılmıştır.
rumdur ki insan; rotasını kaybetmiş bir gemi gibi uçsuz bucaksız bir b) Olası Cevap: Yazarın soyut düşünceleri somutlaşmış, çok daha
okyanusta oradan oraya sürüklenir, bir türlü karaya ulaşamaz, çok
verimli topraklara sahiptir ama ekip biçemez, oksijenin bol olduğu anlaşılır olmuş ve metin zenginleşmiştir.
bir ortamda nefes alamaz, sudan çıkmış bir balık misali çırpınır du- 2. Olası Cevap: Ahmet Haşim, metnin başında ifade ettiği başkasına
rur. ait görüşleri tartışmacı anlatımla adım adım işleyerek çürütmüştür.
İnsanlığın gelişimi için münekkitlere (eleştirmenlere) neden büyük
4. Olası Cevap: Bu söz ana düşünceyi destekleyebilir çünkü metinde ihtiyaç olduğunu bu tartışmacı havada metnin bütününde ortaya
kendi özelliklerinin farkında olmayan insanın; başarılı olamayacağı, koymayı bilmiştir. Bu metin, usta bir fikir adamı olduğunu gösteren
ürkek ve korkak bir hayat yaşayacağı ve kendinden başka kimsenin metinlerinden biridir.
de ona yardımının dokunamayacağından bahsedilmektedir. İnsan
önce korkusunu yenmelidir ki başka sorunları yönetecek ve alt ede- 3. Olası Cevap: Yazarlar; bir düşünceyi ileri sürmek, düşüncelerine
cek gücü kendinde bulabilsin. Kendine güvenmeyen kişiye başkaları destek almak amacıyla aynı görüşü paylaşan bir kişinin yazıların-
da güvenmez çünkü. dan veya konuşmalarından alıntı yapabilir. Yazar, “büyük üstadım”
dediği Gourmont’un görüşlerine yer vererek okuruna insanların
eleştirmenlere neden ihtiyaç duyduğunu daha somut anlatabilmiştir.
Etkinlik No.: 152
4. Olası Cevap: Tanımlama, örnekleme, hayattan bir kesitle ilişkilen-
1. Olası Cevap: Ana düşünce metnin içine yardımcı düşünceler aracı- dirme, öykülemeye başvurulabilir. Böylece ele alınan düşünce daha
lığı ile verilmiştir. Örneğin; bir paragrafta normal insanın iki temel çarpıcı bir şekilde okura sunulmuş olur.
özelliğini vermiş: Birincisi, her şeye rağmen neşesini kaybetmemesi;
ikincisi ise hoşgörülü olmasıdır. Bu yardımcı düşüncelerden biridir. Etkinlik No.: 154
Yani paragrafları ayrı ayrı değerlendirip ana düşünceyi yardımcı dü-
şüncelerle desteklemiştir. 1. Olası Cevap: Deneme metninin yazarı “çağından tiksinmek” dü-
şüncesinin yanlış ya da eksik bir düşünce olduğunu kanıtlamak is-
2. Olası Cevap: Umumiyetle memnun olan, her şey istediği gibi gitmese temektedir. Bu düşüncenin geçersizliğini kanıtlamak için karşıt dü-
bile neşesini kaybetmeyendir. cümlesi ana fikir olamaz. Çünkü mem- şünceler öne sürmek gerekir. Bir düşünceyi çürütmek ya da yeni bir
nun olan (kişi) “normal insan” tanımı ile eşdeğer gibi görünse de ha- düşünceye okuyucuyu ikna etmek için kullanılacak anlatım biçimi
yatından her memnun olan insan “normal” kavramına dâhil midir? genellikte tartışmacı anlatım biçimidir.
Bunu sorgulamamız gerekir.
2. a) Tez: Çağımız birçok savaşı, soykırımı ve ahlaki çöküntüyü içeren
3. Olası Cevap: Yazarın verdiği örnekten yola çıkarak normal insanın bir dönemdir, bu olumsuzluklardan dolayı çağımızdan tiksinme-
çevresi ile bağlarını canlı tutması gerekir diyebiliriz. Bir görüşe göre miz doğal bir davranıştır.
zekâ, insanın çevresine uyum yeteneğidir. Bu görüşe göre insanın b) Antitez: Çağımızda birçok olumsuz olay ya da durum yaşanması-
zekâsını uyum yeteneğinden kavrayabiliriz. Yani uyumsuz ise Allah na rağmen bu olumsuzluklara karşı çıkan ve direnenlerin olması
vergisi zekâyı kullanmıyor ise normal değildir. Evet, belirlemiş olu- çağımızdan tiksinmeyi geçersiz kılmıştır.
ruz.
3. Tartışmacı anlatım biçiminin kullanıldığı metinlerde yazar, dü-
4. Olası Cevap: Normal insan hayatın kendisine verdiği un, şeker şüncelerinin doğruluğuna okuyucuyu inandırmak için konusunda
ve yağı helva yapabilen kişidir.Yani, bunların pişebilmesi için ateş uzman kişilerin ve düşüncelerine saygı duyulan başka yazar ve dü-
lazımdır. Ateşi yakacak beceriye sahip olmak da “normal” insanın şünürlerin görüşlerine yer verir. Bu, düşünceyi geliştirme yöntemine
yapması gerekendir. Yani şartları uygun hâle getirmektir. Bir haber- tanık gösterme denir. Yazar bu yönteme başvurarak düşüncelerini
de görmüştüm . Çocuk LGS de 1. olmuş ancak çalışma masası olma- inandırıcı kılmaya ve somut bir biçimde anlatmaya çalışmıştır.
dığı için annesinin ütü masasında çalışmış. İşte bu çocuk “normal”
insandır, yani helva yapmak için ateşi yakabilen insandır. Etkinlik No.: 155
5. Olası Cevap: Metnin inandırıcılığını arttırarak, kolay anlaşılmasını 1. Olası Cevap: Görselin kullanılması metnin daha kolay anlaşılma-
ve somutlaşmasını sağlamıştır. sını sağlamaktadır. Görüldüğü gibi, en olanaksız dünyanın bile, ola-
naksız olabilmesi için, gerçek dünyada olanaklı olan şeylerin oluştur-
6. Olası Cevap: Aksini düşünmek kendini mutsuzluğa mahkûm et- duğu zemine dayanması gerekir. görüşünü yazar bu şekil üzerinden
mektir. Yazarın tarif ettiği gibi bir insan olduğumuz zaman çevre- anlatmıştır.
mizle ve kendimizle daha barışık , daha mutlu bir yaşam süreriz. 2. Olası Cevap: Metinlerin görsellerle desteklenmesinin okuyucu açı-
Mutlu bir yaşam da kolay bir yaşam olur. sından birçok faydası olur: Hayal ederek düşünmeyi kolaylaştırır, bu
Yazarın tarif ettiği gibi bir insan olmanın hayatı kolaylaştıracağını düşüncenin zihinde somutlaşmasını sağlar. Metnin içeriğinin doğ-
456
