Page 517 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

AP ANAHT
CEV
CEVAP ANAHTARLARI
ARLARI
derek kimliklerinden, birbirlerinden, doğadan ve tüm çevrele-
Etkinlik No.: 126
rinden uzaklaşmaktadırlar. Böyle bir büyük kent yaşamı içinde
2.Yönerge ‘Adam’, ‘Kadın’ ve ‘Garson’ gibi karakterler yaşadığımız bu çağda
sokakta, herhangi bir alışveriş merkezinde, kafede karşılaşabile-
1. Dramatik kurgunun başlaması için özneyi harekete geçirecek bir ceğimiz gerçekliktedir. Öğrenciden sanat eserindeki kişilerden
unsur olmalıdır. Bu da Turgut’un traktöre ihtiyaç duyması ve bu yola çıkarak toplumdaki insanlar, ilişkiler ve “ben”i üzerinde
ihtiyacı gidermek için traktör almak istemesidir. düşünmesi ve çıkarımda bulunması beklenir.
2. İhtiyaç, bir şeyin eksikliğiyle ortaya çıkan, duygu gibi eksikliği 2. İnsanlar, kapalı alanlarda klimaların yarattığı suni ortamlara
hissedilen herhangi bir şeydir. Örneğin yemek yemek doğal bir öyle alışmışlardır ki hangi mevsimde olduğumuz, hangi mev-
ihtiyaçken sevgi duygusal bir ihtiyaçtır. Örneğin arkadaşlık sos- simin neye benzediği unutulmuş, karıştırılır olmuştur. Bu so-
yal bir ihtiyaçtır. Çünkü insan, yapısı itibarıyla yalnızlığa uygun runlu ilişki biçimi eserde “yabancılaşma” olarak karşımıza çıkar.
değildir ve toplum içerisinde yaşar, ilişkiler geliştirir. Biz büyü- Öğrenciden yalnızca kendi ihtiyaçları üzerine odaklanan bir
dükçe giysilerimiz bize olmaz ve giysi ihtiyacımız ortaya çıkar. insan neslinin çevreyle, yaşadığı kentle ve bitkilerle kurduğu
Öğrenciden ihtiyacın hangi şartlarda ortaya çıktığı, nasıl gide- ilişkiler üzerine düşünmesi ve çıkarımda bulunması beklenir.
rildiği üzerinde düşünmesi ve çıkarımlarda bulunması beklenir.
3. Hayatın içindeki her şeyin gerçekliğini yitirmesi üzerine “–mış”
Etkinlik No.: 127 gibi duyguların belli bir ücret karşılığında yaşanıyormuş gibi ya-
pılması bize bir ekonomik yapının da ortaya çıktığını gösterir.
1. Tarihî kişiler Metinde yer alma gerekçeleri Bu tür kurslar, insanda geçici bir iyileşme sağlar. Oysa haya ta
karışmak, sosyal medya üzerinden arkadaşlıklar geliştirmek ye-
Kanuni bu metinde Hurrem’le çatışma yaşamaktadır. rine çevremizle sağlıklı ve sahici ilişkiler kurmak, bir arkadaşı-
Kanuni Bu bakımdan metinde hareketin ortaya çıkmasını mızla oturup dertleşmek, tabiatı tanımaya çalışmak yaşadığımız
sağlayan kişilerden biridir. şeyleri daha değerli hâle getirir. Öğrencilerden insan-insan ve
Hurrem Sultan, Kanuni’nin oğluna karşı cephe alma- insan-çevre arasındaki ilişki üzerine düşünmeleri ve çıkarımlar-
Hurrem sı için uğraşır. Bu bakımdan çatışmanın ve dolayı- da bulunmala rı beklenir.
Sultan sıyla metindeki olayların ortaya çıkışında etkili olur.
Etkinlik No.: 130
Hurrem Sultan’ın babasıyla karşı karşıya getirmek is-
Mustafa tediği şehzadedir. Bu bakımdan metinde sadece ismi 1.
geçmesine rağmen metnin çatışmasına etki eder. Bulunması gereken Gerekçeleri
unsurlar
Hurrem Sultan, Selim Han gibi güçlü bir karakteri
kullanarak Kanuni’yi oğluna karşı kışkırtmak ister. Tiyatro oyuncularının kişiliklerine ve olay-
Selim Han Birinci unsur: Kostüm lara uygun giyinmesi oyunun gerçekçiliğini
Ayrıca Selim Han’ın geçmişte babasına karşı isyan
etmiş bir padişah olması bu durumda etkili olmuştur. arttırır.
Sahnede bulunan dekora ait malzemeler
2. Kanuni ve Hurrem Sultan’ın kişiliği yazar tarafından yeniden İkinci unsur: Dekor anlatılan olayla uyumlu olur ve seyircide
kurgulanmıştır. Yani gerçek kişilikleri değişikliğe uğratılmıştır. gerçeklik hissinin oluşmasına etki eder.
Kanuni ve Hurrem Sultan’ın olduğu gibi anlatılması tarihçilerin Işık, olaya ve zamana göre ayarlanarak oyu-
işidir. Sanatçı tarihî gerçekliği değiştirerek yeniden kurgular. Bu Üçüncü unsur: Işık nun etkileyiciliğini arttırır ve seyircinin dik-
kurgu gerçekle bağlantısını devam ettirmekle beraber gerçeğin katinin oyun üzerinde toplanmasını sağlar.
tıpatıp aynısı değildir.
2. Uyumlu olduğu söylenebilir. Çünkü “reis” sıfatı hâkimler için
3. Osman Gazi, Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim gibi kullanılmaktadır. Bu sahne, bir hâkimin yer aldığı mahkeme sa-
tarihî kişilikler kullanılabilir. Osman Gazi’nin devletin kurulu- lonunu gösteren bir sahnedir. Ayrıca bu sahnede sanık, askerler,
şunda, Fatih’in İstanbul’u Fethi’nde ve Yavuz’un Memluk Sefe- savcılar ve izleyiciler yer almaktadır. Bu bakımdan oyunun adıy-
ri’nde yaşadığı sıkıntılar bir tiyatro eseri için konu olabilir.
la (Reis Bey) sahnenin uyumlu olduğu ifade edilebilir.
Etkinlik No.: 128 3. Gerçeklik hissi uyandırıyor. Çünkü sahnede gemi motoruna ait
çarkların bulunması, duman tüten bir borunun ve sandıkların
1. Harpagon, oğlunun paraları har vurup harman savurduğunu, yer alması insanda gerçeklik hissi uyandırmaktadır. Ayrıca ışığın
kılık kıyafetine ve aksesuarlarına servet harcadığını düşünmek- sahne üzerinde yoğunlaşması gerçeklik hissini arttıran bir başka
te ve onun bu hâllerini müsriflik olarak değerlendirerek kendi unsurdur.
parasını çaldığından şüphelenmektedir. Harpogon’u bu düşün- 4.
ceye sevk eden parayı her şeyden ve herkesten daha çok seviyor Birinci sahne modern bir tiyatrodan alınmıştır. İkinci sahne köy
oluşu olabilir. seyirlik oyunlarının oynandığı bir mekândır. Birinci görselde
kostüm, dekor, ışık gibi modern unsurlar dikkati çekerken ikinci
2. Bu soruda öğrenciden kendisini Elise ve Cleante’nin yerine koy- görselde masa, sandalye ve soba gibi unsurların bulunduğu daha
ması ve Harpagon’un ruhuna işlemiş cimriliğini ve çocuklarına sade bir mekân dikkati çeker. Bu durum geleneksel oyunlarda
olan davranışlarını değerlendirmesi istenmektedir. Öğrenciden dekor, ışık gibi unsurlara çok fazla önem verilmediğini göster-
empati yapması, görüşlerini metinden alıntılarla desteklemesi mektedir.
ve özgün olması beklenir.
Etkinlik No.: 131
3. Öğrenciden Harpogon ve Cleante’yi okuyucunun gözünde res-
medecek şekilde tasvir etmesi, bunu yaparken metindeki diya- 1. Öğrenciden okuduğu metni inceleyerek metinde geçen “padişah,
logları dikkate alması beklenir.
lala, yeniçeri , mühür, şerbet, iftar sofrası, sürahi, masa” gibi ola-
Etkinlik No.: 129 yın yaşandığı zaman ve mekân hakkında bilgi veren ifadeleri tes-
pit etmesi ve bunları dekoru oluştururken kullanması beklenir.
1. Yaşadığımız iletişim çağında, yüz yüze iletişim birçok kişi ta- 2. Öğrenciden okuduğu metinden edindiklerini ve önceki bilgile-
rafından demode bir ihtiyaç olarak görülmektedir. Bireyler gi- rini kullanarak özgün, yaratıcı bir dekor betimlemesi yapması

516