Page 539 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

ÜNİTE CEVAP ANAHTARI
lebilir. Bunların dışında konu hakkında konunun anlaşılmayan 2.
yönlerine açıklık getirme, bilinen bilgilerin haricinde yeni nite- ÜSLUP METİNDEKİ ÖRNEKLER VE SİZE
likte bazı bilgiler ekleme yönünde hareket edilerek metin anlatı- ÖZELLİĞİ AİT BENZER İFADELER
mı açıklayıcı anlatıma dönüştürülebilir. Benzetmelere “..kapakları açılmış bir baraj gibi…”
başvurma Coşkun denizler gibi taşkın
Etkinlik No.: 235
“…şuurumuzun önünde geçit resmi
1. Metinde teknolojideki gelişmelerin eğitimde de değişiklikler yapan konular…”
meydana getirdiğinden bahsedilmiş, geçmiş ve günümüz bilgiye Somutlaştırma
ulaşma açısından değerlendirilmiştir. Zihnimizin gökyüzünde parlayan
Kullanılan görsel de metinle uyumludur. konular
2. Günümüz insanları için sadece kelimelerden oluşmuş bir yazı Şiirsel bir dil “Onlar yanıp sönen birer oyuncak…”
sıkıcı olmaktadır. Metni daha dikkat çekici hâle getirmek, bazen kullanma O gördüklerin çölde bir serap değil.
anlaşılırlığını artırmak ve akılda kalmasını sağlamak için gör- “Bana öyle geliyor ki…”
sel kullanmak en etkili yöntemlerden biridir. Genel ağ ve sosyal Kendinden söz
medyada bir görselin binlerce kelimeden daha etkili olabildiği etme Bana sorarsanız.
artık herkes tarafından kabul edilen bir gerçektir. Bu yüzden “Kelimeleri sana veriyorum okuyucu…”
blog yazınızın konusuyla ilgili görseller kullanmak çok etkili Okuyucuya
olacaktır. seslenme Sevgili okuyucu bu kelimeleri sana
sunuyorum.
Etkinlik No.: 236 “Dünya müphem, şiir müphem, felsefe
1. Metnin konusu resim sanatı üzerinedir. Metnin uygun görselle Aynı sözü müphem.”
desteklenmesi, zenginleştirilmesi hem ilgi çekmesini hem de ha- tekrarlama Dünya anlaşılmaz, şiir anlaşılmaz, felsefe
fızada daha uzun süre kalmasını sağlayabilir. anlaşılmaz.
2. Olası Cevaplar: 3. Yazarın üslubu dikkate alındığında bu metinde “hareli köyün
Metinler bir plan dâhilinde yazılırlar. Bu yüzden metin için kul- polisajcısı” sözünü herhangi bir şekilde kullanmak mümkün de-
lanılacak bütün unsurların önceden planlanması açısından kul- ğildir. Çünkü metinler, metni yazan kişinin mesleği, psikolojisi,
lanılacak görselin de önceden belirlenmesi daha uygun olurdu. cinsiyeti, eğitimi gibi kişisel özelliklerinin etkisi altında oluşan
Böylece görsel okumada da daha etkin ve uzun süreli yapılarak üsluba göre şekillenir. Dolayısıyla verilen ifade, yazarın üslubuy-
metin ve görsel uyumunu sağlamış olurdum. la örtüşmez. Verilen ifade belli bir meslek jargonunda kullanılan
Metni yazdıktan sonra bütün metni içine alabilecek bir görsel ifadelerdir ve standart dilde çok fazla kullanılmaz. Yazarın metni
koymayı düşünürdüm. Çünkü bir metni tamamlayacak bir gör- standart dille yazdığı görülmektedir.
sel yerleştirmek de en az metin yazmak kadar düşündürücü ve
ince bir iştir benim gözümde. 4. Okunan metnin üslup özellikleri belirlenerek yazar adı verilme-
3. Uzun yazılar kişide okuma isteğini azaltır. Bu yüzden blogda yen metinle karşılaştırmasının yapılması gerekir. Fakat tek bir
tekdüzeliği kırmak adına uzun metinlerin arasına görsel yerleş- metnin kesin sonuç vermesi beklenemez. İki metin arasında
tirmek iyi sonuçlar verebilir. çok sayıda benzerlik olması durumunda metinlerinin yazarının
kesin olmamakla birlikte aynı yazar olduğu söylenebilir. Ayrıca
4. Verilen görselin blog metninde kullanılması sayısal verilerin öğrenciler, Cemil Meriç’in kendi adıyla anılacak derecede özgün
anlatımını kolaylaştırırdı. Pek çok sayısal verinin tek bir çizelge bir üsluba sahip olduğunu bilmeseler de onlardan metinlerdeki
üzerinde görselleştirilmesi metnin daha kolay anlaşılmasını ve karakteristik bazı üslup özelliklerini belirleyebilmeleri beklenir.
hafızaya alınmasını da sağlardı.
Etkinlik No.: 239
Etkinlik No.: 237
1. Olası Cevaplar:
Değerleri kişilik hâline getirmek insanı yüceltir. Değerlere sahip
1. Yazar, günlükte soru cümlelerini sık kullanarak üslubunda soh- olduğunu sadece sözle ifade etmekse kişiyi küçültür, cüceleştirir.
bet havası oluşturmuştur. Aynı zamanda tartışmacı bir anlatım- İnsanların bir kısmının dürüstlük ve alçak gönüllülük sadece di-
la söylemek istediğini kabul ettirmeye çalışır. lindedir. Bu değerleri içselleştirmeden sadece dile getirmek bir
çeşit sahtekârlık olsa gerektir. Çünkü dürüstlük ve alçak gönül-
2. Verilen günlük örneğinde yazar üslubuna uygun, sade bir dil lülüğün edebiyatı yapılmaz, bu değerler ancak yaşanır. Kıymet
kullanmıştır. Yazarın, günlük hayatta kullanılan dilden fazla bilen insanlar, bu değerleri kişilik hâline getirenleri elbet takdir
ayrılmadığını ve rahat okunabilecek bir şekilde dili kullandığını edeceklerdir. Nitekim Cromwell, Milton’un şiirini beğenmese de
görüyoruz. onun dürüstlüğünü ve alçak gönüllülüğünü takdir etmiştir.
2. Bu ifadenin metinde kullanılması, yazarın ele aldığı konuyu ta-
3. Olası Cevaplar: rihte bilinen olaylarla anlatmayı sevdiğini gösterebilir. Yazar, bu
Kimsenin üslubu bir başkasının üslubuna benzemez. Bir bakıma ifadeyi metinde kullanarak tarihte geçen bir olayı ve kişiyi hatır-
parmak izi gibi kişiye özgü bir şeydir üslup. latmak suretiyle düşüncesini desteklemek istemiş olabilir, bunun
anlatımını etkili kılacağını düşünmüş olabilir.
Etkinlik No.: 238 3. Soru bireysel nitelikte olmakla birlikte metin bağlamında ce-
vaplandırılmalıdır. Metne mitolojik unsurların eklenmesi, an-
1. Bu metin haber yazılarının üslubuyla yazılsaydı okuyucu üze- latımı etkili kılmaya yarayabilirdi. İşlenen konuyu içerik olarak
rindeki etkisi aynı olmazdı. Metin çok ilginç bir üsluba sahip destekleyecek nitelikteki mitolojik unsurlar metnin anlatımını
olurdu. Yaşanmış ve haber değeri taşıyan bir olayın anlatımı bi- zenginleştirebilirdi.
çimindeki anlatım dikkat çekerdi. Fakat yazı, anlatım gücünden 4. Olası Cevaplar:
ve edebî yönden çok fazla kayba uğrardı. Milton’un yaşadığı dönemde yaşasaydım benim için para da

538