Page 61 - Biyoloji 9 | 1.Ünite

ATP hücre içinde depolanamaz, bu nedenle hücrede anında üreti-
lip anında tüketilir. ATP bir hücreden diğerine aktarılamaz, her hüc-
DÜŞÜNÜP
re ihtiyaç duyduğu ATP’yi kendisi üretir. ATP enerji birimi olmasının
YORUMLAYINIZ
yanında hücrede RNA sentezine doğrudan katıldığından canlılar
Birçok organik bileşiğin ya-
için önemlidir.
pısındaki kimyasal bağlarda
enerji mevcut olmasına rağmen
1.2.2.9. Sağlıklı Beslenme ATP’yi canlılar için önemli ya-
pan nedir?
Sağlıklı beslenme; yeterli, düzenli ve dengeli beslenmedir. Kendi
bedenine saygı gösteren insanlar sağlıklı beslenmeye dikkat eder.
Sağlıklı beslenme herkes için özellikle de çocuklar için çok önemli-
dir. Yetersiz ve dengesiz beslenen çocukların bedensel ve zihinsel
gelişimleri geri kalır. Çocukluk dönemindeki hatalı beslenme alış-
kanlıkları; yüksek tansiyon, kalp-damar hastalıkları ve obezite için
risk oluşturur. Obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ
birikmesidir.
Gıda maddeleri dünya nüfusuna eşit bir şekilde dağılmamıştır.
Dünya nüfusunun önemli bir bölümü, yetersiz ve dengesiz beslen-
me sonucu oluşan hastalıklarla mücadele ederken aşırı ve denge-
siz beslenme sonucu oluşan obezite birçok insan için önemli bir
sağlık sorunu olmaktadır. Obezite; diyabet, hipertansiyon, kalp da-
mar hastalıkları, solunum zorluğu, felç, karaciğer yağlanması, kas
ve iskelet rahatsızlıkları, ruhsal bozukluklar gibi sağlık sorunlarına
neden olmaktadır (Görsel 1.88).

Görsel 1.88: Dengeli beslenme birçok sağlık
probleminin oluşmasını engeller.

Obezite ile diyabet arasındaki bağlantı insülin direnci ile ilişkilidir.
İnsülin direnci, insülin hormonuna karşı vücutta duyarsızlık geliş-
mesidir. İnsülin, pankreastan salgılanır ve kan şekeri yükseldiğinde
kan şekerini düşürür. İnsülin direnci, diyabetin gelişmesine zemin
hazırlayan önemli bir sorundur. Diyabetli bireylerde insülin eksik
veya etkisiz olduğu için şeker hücre içine giremez ve kanda miktarı
yükselir. Kan şekerinin yükselmesi; kalp-damar hastalıkları, böbrek
sorunları, görme sorunları, körlük, felç, duyu kayıpları, ayak yara-
ları, yara iyileşmesinde gecikme gibi sorunlara neden olur. Sağ-
lıklı beslenme (Görsel 1.89) için ihtiyaç duyulan karbonhidrat, yağ,
protein, vitamin ve mineraller düzenli olarak vücuda alınmalıdır. Tüm
bunları içeren günlük menüler oluşturulmalıdır. Et, süt, yumurta, yo-
ğurt, peynir, baklagiller, tahıllar, kuru yemişler, taze sebze ve meyve
düzenli tüketilmeli; günlük 8-10 bardak su içilmelidir. Şeker, tuz ve
yağ içeriği yüksek yiyecek-içeceklerin aşırı tüketiminin, birçok hasta- Görsel 1.89: Sağlıklı beslenme için uygun
lığı beraberinde getirdiği unutulmamalıdır. günlük menüler hazırlanmalıdır.

73
Yaşam Bilimi Biyoloji