Page 57 - Biyoloji 9 | 1.Ünite

B) Ribonükleik Asit (RNA)

RNA, DNA’dan aldığı genetik bilgi ile protein sentezini gerçek-
leştiren; riboz şekeri içeren nükleotitlerin birbirine bağlanması ile
ARAŞTIRINIZ
meydana gelen tek zincirli polimerdir. DNA molekülleri ile kıyas-
landığında boyları daha kısadır. Bir DNA molekülündeki nükleotit RNA’lar, enzimler gibi kimyasal
sayısı yüz milyonları bulurken RNA’daki nükleotit sayısı yüzlerle tepkimeleri katalizleyebilir mi?
Araştırınız.
ifade edilir. RNA molekülü DNA gibi kendini eşleyemez ve ona-
ramaz. Tüm RNA çeşitleri DNA üzerinden sentezlenir. RNA, pro-
karyot hücrelerde sitoplazma ve ribozomlarda; ökaryot hücrelerde
çekirdek, çekirdekçik, sitoplazma, ribozom, mitokondri ve klorop-
lastlarda bulunur.

RNA molekülü timin organik bazı içermez. Timin yerine urasil bazı
bulunur. Gerek prokaryot gerekse ökaryot hücrelerde genellikle üç
çeşit RNA’ya rastlanmaktadır. Bunlar; mesajcı (haberci) RNA’lar
(mRNA), taşıyıcı RNA’lar (tRNA) ve ribozomal RNA’lar (rRNA)dır.
a) Mesajcı RNA (mRNA) Karekod 1.9:
Yönetici moleküller
Ökaryot hücrelerde DNA çekirdekte bulunur ve bölünme haricin-
de hiçbir zaman çekirdek dışına çıkamaz. Hâlbuki protein sentezi
sitoplazmadaki ribozomlarda gerçekleşir. Bunun için DNA’daki bil-
ginin ribozomlara taşınması gerekir. mRNA’lar, protein sentezi için
gerekli olan genetik bilgiyi DNA’dan alıp sitoplazmadaki ribozomla-
ra taşıyan aracı moleküllerdir.

b) Taşıyıcı RNA (tRNA)

tRNA’lar protein sentezi için gerekli olan amino asitleri sitoplazma-
dan ribozoma taşır. tRNA diğer RNA’lar gibi tek zincirden oluşur.
DNA üzerinden sentezlendikten sonra kendi üzerinde katlanıp za-
yıf hidrojen bağı ile bağlanarak üç boyutlu özel bir şekil alır (Görsel
1.84). Her bir tRNA molekülü kendine özgü bir amino asidi bağla-
yıp protein sentezine katılması için ribozoma taşır.
Amino
asit

Zayıf hidrojen
bağları

tRNA

U C
C
A A C U G C A G G U G C A G G U
mRNA
Görsel 1.84: tRNA’lar protein sentezi için gerekli olan amino asitleri ribozoma taşır.

69
Yaşam Bilimi Biyoloji