Page 35 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 2.Ünite

Sivas Divriği’den İstanbul’a gelen Nuri De- NU. D. UÇAKLARI
mirağ, sahip olduğu 252 lirası ile Türk Zaferi
adını verdiği bir sigara kâğıdı çıkardı. Daha
sonra, Cumhuriyet idaresinin Türkiye demir 1941 yılında, Türk yapımı ilk uçak İstan-
yolları ve şoseleri için açtığı ihalede devlete bul’dan Divriği’ye uçtu. Ardından 12 uçaklık bir
verdiği en uygun teklifle müteahhitlik hayatına filo Bursa, Kütahya, Eskişehir, Ankara, Konya,
atıldı. Adana, Elazığ ve Malatya rotasında uçarak
Demir yollarındaki çalışmalarından dolayı halka gösteri yaptı.
Nu.D.38 tipi yolcu uçağı, tamamen Türk
Atatürk tarafından kendisine Demirağ soyadı mühendis ve işçilerinin ürettiği Türk yapımı bir
verilen ilk Türk demir yolu müteahhidi Nuri De- uçaktır. 6 kişilik yolcu uçağının çift pilot kuman-
mirağ, 1012 kilometrelik demir yolu yaparken dası bulunmaktadır. Saatte 325 kilometre hız
diğer büyük inşaat işlerine de atıldı. yapabilmekte ve 1000 km uçabilmektedir.
1936’da havacılık sanayisinin ilk temelle-
rini atmaya başlayan Nuri Demirağ, “Madem-
ki bir millet tayyaresiz yaşayamaz, öyleyse
bu yaşama vasıtasını başkalarının lütfundan
beklememeliyiz.” ilkesiyle yola çıktı. Bu uğur-
da ömrünü vakfettiği uçak sanayisi, kendisi-
nin öncülüğünde açılan Atatürk Havalimanı
ile hızla gelişti. 1936’da havacılık konusunda
10 yıllık bir program hazırlatarak Çekoslovak
bir firma ile anlaştı. Beşiktaş’ta Tayyare Etüt
Atölyesinin açılışını 17 Eylül 1936’da yaptı.
Demirağ, pist ve uçuş sahası olarak kullanıl-
mak üzere İstanbul Yeşilköy’de Gök Stad-
yumu adını verdiği ilk sivil hava meydanında
çalışmalara başladı. Yeşilköy’de Gök Stadyu- Görsel 2.35: Nu.D.36 ve Nu.D.38 uçakları
mu’nun kurulmasından sonra, Sivas Divriği’de
pilot yetiştirmek üzere Gök Okulu adını ver-
diği akademiyi kurdu. Bu okulla Anadolu’yu DEMİRAĞ’IN YAPTIĞI İLKLER
teknolojik atılımın bir parçası hâline getirmeyi
amaçladı. Nuri Demirağ, Gök Okulunda yalnız • 1922’de ilk Türk sigara kâğıdını üretti.
pilotluk eğitimi vermiyor aynı zamanda pren- • Ankara’nın doğusuna ilk demir yolunu yaptı.
sip sahibi bir neslin yetişmesi için çalışıyordu. • İstanbul Boğazı’na özel köprü yaptırmayı
“Cumhuriyete, vatana, millete, kültürüne ve projelendirdi.
manevi değerlerine bağlı olmayan bir Türk • Bursa’da Sümerbank’ın Merinos fabrikasını
genci göklerde düşmanlar karşısında sıkıntı kurdu.
çeker.”görüşündeydi. • İzmit’te selüloz fabrikasını kurdu.
Demirağ’ın amacı, yurt içinde hem ticari • İstanbul’daki büyük hal binasını yaptı.
ve askerî uçaklar üretmek hem de mühendis, • Seri üretim olarak 1936’da ilk Türk uçağını
teknisyen ve pilotlar yetiştirmekti. Fransa’da yaptı.
uçak mühendisliği eğitimi alan Selahattin • Karabük’te demir ve çelik fabrikasını kurdu.
• İlk yerli paraşütü yaptı.
Reşit Alan ile kurduğu ortaklığın sonucunda, • Sivas’ta çimento fabrikası kurdu.
1936 ve 1938’de Nu.D.36 ve Nu.D.38 (Görsel • Çok partili rejimdeki ilk muhalefet partisini
2.35) adı verilen uçakları tasarladı. Bu uçaklar kurdu.
o dönemin teknik açıdan en gelişmiş uçakla-
rındandı.

87