Page 5 - Kimya 11 | Çalışma Defteri -7

Hatırlıyor muyum?

Günlük yaşamda hızları birbirinden farklı birçok kimyasal olay gerçekleşir. Bazı Hatırlıyorum
kimyasal tepkimeler o kadar hızlı gerçekleşir ki bu tepkimeler daha dikkat 2 Puan
5 çekicidir. Bazı tepkimeler ise o kadar yavaş gerçekleşir ki kimyasal bir olay Kısmen Hatırlıyorum
olduğunun farkına varmak güçtür. Fiziksel ve kimyasal olayların gerçekleşme 1 Puan
hızı büyük farklılık gösterir. Yavaş gerçekleşen tepkimelere jeolojik olaylar, Hatırlamıyorum
kömürün oluşumu, demirin paslanması ve gümüşün kararması örnek verilebilir. 0 Puan

Bir tepkimenin hızını izleyebilmek için giren maddelerle ürünlerin birbirinden
farklı olan renk, çökelti oluşumu, elektrik iletkenliği, basınç, hacim, sıcaklık gibi
bazı özelliklerinden yararlanılır.
Renk Değişimi
H₂(g) + Cl₂(g) 2HCl(g)
Renksiz Sarı-Yeşil Renksiz

Çözünme-Çökelme
NaCl(suda) + AgNO₃(suda) AgCl(k) + NaNO₃(suda)
Beyaz çökelti Hatırlıyorum
2 Puan
6 Elektrik İletkenliği Değişimi Kısmen Hatırlıyorum
CO₂(g) + H₂O(s) H⁺(suda)+HCO₃-(suda) (İletkenlik artar.) 1 Puan
Ag⁺(suda) + Cl (suda)  AgCl(k) (İletkenlik azalır.) Hatırlamıyorum
‒
0 Puan
Basınç-Hacim Değişimi
2NO₂(g)  2NO(g) + O₂(g) Basınç artışı (V, T sabit) olur.
N₂(g) + 3H₂(g) 2NH₃(g) Basınç azalması (V, T sabit) olur.
2H₂O₂(suda) 2H₂O(s) + O₂(g) Hacim artışı (P, T sabit) olur.

Isı Değişimi
FeO(k) + CO(g)  Fe(k) + CO₂(g) + ısı

Bunların dışında tepkime hızını ölçmek için tepkimelerin daha başka
özelliklerinden (pH değişimi vb.) de yararlanılabilir.

Bir kimyasal tepkimede birim zamanda harcanan veya oluşan madde miktarının
değişimine tepkime hızı denir. Tepkime hızı “T.H.“, “r“, “V“ ile gösterilebileceği
gibi “Hız“ şeklinde de ifade edilebilir.

Hız = (Giren veya ürün madde miktarındaki değişme)/(Zaman aralığı) Hatırlıyorum
2 Puan
7 Madde miktarı = [mol, hacim, molar derişim, kütle…] Kısmen Hatırlıyorum
Zaman aralığı = [s, dk, saat, gün, yıl…]
1 Puan
Tepkimeye giren ve oluşan ürünlerin fiziksel durumuna göre madde miktarı, Hatırlamıyorum
mol, hacim, atm cinsinden; süre de saniye, dakika, gün cinsinden alınabilir. 0 Puan
Tepkime hızının hangi birim cinsinden hesaplanacağına dikkat etmek gerekir.
Ayrıca bir tepkimede girenlerin harcanma hızı ile ürünlerin oluşma hızı birbirine
eşit olmayabilir. Bu nedenle tepkime hızının hangi maddeye göre hesaplanacağı
belirtilmelidir.

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 5 KİMYA-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ