Page 82 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

DOĞAL SİSTEMLER

Türkiye’nin Yer Altı Suları ve Kaynakları

Türkiye'de alüvyal ve karstik alanlar, geçirimli arazi özelliklerinden dolayı yer altı suları bakımından zen-
gindir. Yer altı suları, yağış miktarı ile yüzey sularının yetersiz olduğu alanlarda (özellikle Konya Ovası) büyük
bir öneme sahiptir.
Türkiye’de kaynaklar; pınar, göze, memba, eşme
bulak gibi yöresel isimlerle de anılır. Yer altı sula-
rının vadi yamaçlarından yüzeye çıkmasıyla oluşan
vadi (yamaç) kaynakları ülkemizde yaygın olarak
görülür. Özellikle Batı Toroslar'da yaygın olarak bu-
lunan karstik kaynakların suları soğuk ve kireçlidir.
Artezyen kaynaklar da iki geçirimsiz tabaka arasın-
da sıkışmış olan yer altı sularının sondaj veya başka
yollarla yüzeye çıkması sonucu oluşur (Görsel 1.104).
Türkiye'de oldukça yaygın olan artezyen kaynakla-
ra daha çok Ergene, Bursa, İnegöl, Eskişehir, Konya,
Malatya, Erzurum ve Gediz ovalarında rastlanır. Görsel 1.104: Artezyen sondajı çalışması

Türkiye'de sahip olunan arazi özelliklerinden do-
layı fay kaynakları oldukça yaygındır (Harita 1.16).
Suların sıcaklığı, geldiği fay kaynağının derinliği ile
doğru orantılıdır. Suları yüksek sıcaklıkta olan fay
kaynaklarına kaplıca, ılık olanlarına da ılıca denir
(Görsel 1.105). Fay kaynaklarının yaygın olduğu ülke-
mizin çoğu bölgesinde kaplıcalara rastlamak müm-
kündür. Türkiye'de yer alan başlıca kaplıca merkez-
leri şunlardır: Bursa, Balıkesir, Yalova ve Adapazarı
çevresi (Güney Marmara); İzmir, Denizli, Kütahya, Ay-
dın ve Afyon çevresi (Batı Anadolu); Ankara, Yozgat,
Niğde ve Kırşehir çevresi (İç Anadolu); Mersin, Adana
ve Hatay çevresi (Güney Anadolu); Diyarbakır ve Mar-
din çevresi (Güneydoğu Anadolu); Erzurum, Bingöl ve
Görsel 1.105: Sıcak su kaynağı
Ağrı çevresi (Doğu Anadolu); Amasya ve Tokat çevresi
(Kuzey Anadolu).
Bulgaristan Karadeniz Gürcistan

Yunanistan Ermenistan

Marmara
Denizi
N.Ö.C.

İran

Ege Denizi Sıcaklığı 70-100 °C olan kaynaklar
Irak

Sıcaklığı 50-69 °C olan kaynaklar
Sıcaklığı 25-49 °C olan kaynaklar
K Suriye
Jeotermal elektrik santrali
Akdeniz KKTC 0 100 200
GKRY km Fay kaynaklarından yararlanılarak
konut ısıtılan yerler
Harita 1.16: Türkiye’de yer alan fay kaynakları (MTA, 2017)
92