Page 77 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

10. Sınıf
SU KAYNAKLARI 87

Anadolu'nun oluşumu sırasında tektonik hare-
ketler sonucu meydana gelmiş çanakların bir kısmı-
na suların dolmasıyla tektonik göller oluşmuştur. Bu
göllerden biri olan Tuz Gölü, sahip olduğu derinli-
ğin az olması ve yazın görülen şiddetli buharlaşma
nedeniyle yıl içinde yüz ölçümü bakımından değiş-
kenlik gösterir. Ayrıca çevresindeki araziyi oluşturan
kayaçların bünyesinde bulunan tuzlar akarsular ile
göle taşındığı için gölün suyu oldukça tuzludur (Gör-
sel 1.95). Göller Yöresi'nde bulunan Beyşehir Gölü de
tektonik oluşumlu bir göldür. Fakat bu göl, sahip ol-
duğu gideğeni yardımıyla fazla sularını boşaltabildiği
için tatlı su özelliği gösterir. Tuz Gölü ile Beyşehir
Gölü'nün dışında Burdur, Acıgöl, Akşehir, Eber, İznik, Görsel 1.95: Tuz Gölü (Konya)
Uluabat, Manyas ve Sapanca gölleri de tektonik göl-
lere örnek verilebilir.
Türkiye’de volkanik arazilerin dağılış gösterdiği bazı alanlarda ise volkanik göller oluşmuştur. Nemrut
Gölü (Bitlis), Gölcük Gölü (Isparta) ve Meke Gölü (Konya) bu göllere örnek verilebilir (Görsel 1.96). Karstik
bölgelerde kireç taşlarının çözünmesi sonucu oluşan çukurların sularla dolmasıyla meydana gelen karstik
göllere Göller Yöresi ile Batı Toroslar'da rastlanır. Orta kuşakta yer alan ülkemizde buzul göllerinin örnekle-
rine sık rastlanmamakla birlikte bu göller, buzul aşındırmasının etkili olduğu yüksek yerlerde (Uludağ, Kaçkar
Dağları, Buzul Dağı vb.) görülmektedir.
Türkiye'de doğal set gölleri de yer almaktadır. Eymir, Mogan ve Çamiçi gölleri alüvyal set göllerine örnek
verilebilir. Ülkemizin en büyük alüvyal set göllerinden biri olan Çamiçi Gölü (Bafa), eski bir körfezin (Latmos
Körfezi) ağız kısmının Büyük Menderes Nehri’nin getirdiği alüvyonlar ile kapanması sonucu oluşmuştur. Tür-
kiye'de yer alan bazı dağlarda buzulların oluşturduğu moren set göllerine de rastlanır (Görsel 1.97).

Görsel 1.96: Meke Gölü (Konya) Görsel 1.97: Aynalı Göl (Uludağ / Bursa)

Volkanik faaliyet sırasında çıkan materyalin bir çukurluğun önünü kapaması sonucu oluşan lav seti göl-
lerine özellikle Doğu Anadolu’da sık rastlanmaktadır. Doğu Anadolu’daki Nazik, Erçek, Balık, Çıldır ve Haçlı
gölleri volkanik set göllerine örnek verilebilir.
İstanbul kıyılarında yer alan Büyükçekmece, Küçükçekmece ve Durusu (Terkos) gölleri koy veya körfezin
önünün dalga ve akıntıların getirdiği materyal ile kapanması sonucu oluşan kıyı set göllerine örnektir.
Kuzey Anadolu'da özellikle Rize, Trabzon ve Artvin gibi illerde heyelan olayının sık yaşanmasına bağlı
olarak heyelan set gölleri oluşmuştur. Abant Gölü (Bolu), Sera Gölü (Trabzon) ve Tortum Gölü (Erzurum)
ülkemizde yer alan başlıca heyelan set gölleridir.
Oluşumunda birden fazla faktörün etkili olduğu göllere karma yapılı göller denir. Örneğin Van Gölü,
Nemrut Dağı'ndan çıkan lavların tektonik bir çanağın önünü kapaması sonucu oluşmuştur. Ayrıca Göller
Yöresi'ndeki Eğirdir ve Kovada gibi göllerin oluşumunda tektonik ve karstik olaylar birlikte etkili olmuştur.
87