Page 23 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

Bİlgi Kutusu

Bazı paralellerin Dünya’nın şekli ve eksen eğikliğine bağlı olarak özel adları vardır.

90 Kuzey Kutup Noktası
o
66 33’ Kuzey Kutup Dairesi
o
23 27’ Yengeç Dönencesi
o
0 Ekvator
o
23 27’ Oğlak Dönencesi
o
66 33’ Güney Kutup Dairesi
o
90 Güney Kutup Noktası
o

Astronomik Mevsimlerin Oluşumu
Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi ve eksen eğikliğinin günlük hayatı doğrudan etkileyen en önemli sonu-
cu astronomik mevsimlerin oluşmasıdır. Eksen eğikliği ve Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketine bağlı olarak
Güneş ışınlarının yeryüzündeki bir noktaya düşme açısı yıl içerisinde sürekli değişir. Açının değişmesi sıcaklık
değerlerinin de değişmesine neden olur. Yıl içerisinde oluşan bu farklı sıcaklık dönemleri astronomik mevsimleri
oluşturur (Şekil 1.9).
21 Mart
İlkbahar Ekinoksu
İlkbahar
21 Haziran Kış
Yaz Gündönümü

Gece Gündüz
Güneş

21 Aralık
Yaz Kutup Dairesi Yörünge Kış Gündönümü

Sonbahar
Ekvator
23 Eylül
Sonbahar Ekinoksu
Şekil 1.9: Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi ve eksen eğikliği astronomik mevsimlerin oluşma-
sını sağlar.
Bİlgi Kutusu

Normal koşullarda her mevsimin egemen özelliklerini karakterize eden hava olayları, astronomik mev-
simlerle uyumlu değildir. Bu nedenle klimatologlar ve meteorologlar sıcaklık koşullarına bağlı olarak yılı
kendi içerisinde üçer aylık dönemlere ayırmayı tercih ederler. Bu sebeple kış, Kuzey yarım kürede yılın en
soğuk üç ayı, aralık, ocak ve şubat olarak; yaz ise haziran, temmuz ve ağustos olarak tanımlanır. İlkbahar ve
sonbahar ise, kış ve yaz mevsimleri arasındaki geçiş dönemlerine karşılık gelir. Bu üç aylık dönemler sıcaklığı
ve ilgili mevsimleri tanımlayan hava olaylarını daha iyi yansıtır. Öte yandan, klimatolojik mevsim tanımları
ile hava olaylarının zamanlaması da her zaman örtüşmez. Örneğin, kasım ortasında Ankara’da kış mevsimi-
nin “resmî” başlangıcından haftalar önce etkili kar yağışları gerçekleşebilir ya da Çanakkale’de yaz benzeri
sıcak, sakin ve açık hava koşulları kasım ayı başına kadar etkili olabilir.
Genel Klimatoloji-Atmosfer, Hava ve İklimin Temelleri
Prof. Dr. Murat TÜRKEŞ

DOĞAL SİSTEMLER 33