Page 22 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

OKUMA PARÇASI
DAYANILMAZ SICAKLIKLAR OLASI MI?

Dünyadaki ortalama sıcaklıkların artmasıy- Hawaii Üniversitesi’nden Nathaniel John-
la tropik bölgelerin, insanların hayatta kalama- son ve Shang-Ping Xie son otuz yıla ait uydu
yacağı kadar sıcak ve nemli bir hâle gelebile- verilerini ve yağmur ölçümlerini incelediler ve
ceği tahmin ediliyor. İklim modellerinin çizdiği tropikal bölgelerde, üstteki havanın yükselip
en kötü senaryolara göre dünyanın bazı yerleri yağmur oluşturması için deniz yüzeyinin ulaş-
100 yıl kadar kısa bir süre içinde bu duruma ması gereken sıcaklığın bugün 1980 yılına göre
gelebilir. Yapılan gözlemler ve incelemelerse 0,3 °C daha yüksek olduğunu ortaya çıkardılar.
bu sürecin çoktan başladığını gösteriyor. Nem- Johnson’a göre bu, kararlılık eşiğinin çoktan
lilik artınca terleme bizi daha az serinletebildi- yükselmeye başladığını gösteriyor. Johnson,
ğinden daha düşük sıcaklık derecelerinde sı- aynı şeyin tropikal bölgelerdeki kara kütleleri
caktan rahatsız olmaya başlarız. Meksika’daki için de geçerli olması gerektiğini düşünüyor.
Naica Mağarası ve benzeri birkaç mağara dı- Avustralya’daki New South Wales Üniversite-
şında şimdilik dünyanın hiçbir yerinde sıcaklık- si’nden Steven Sherwood söz konusu olgunun
lar insanın dayanma sınırını aşmıyor. Aslında insanlar açısından ne gibi sonuçlar doğurabile-
bunu sağlayan şey gezegenimizin doğal olarak ceğine dikkat çekiyor. Sıcaklık dalgaları şimdi-
sahip olduğu termostat sistemi: Nemli hava den on binlerce insanın ölümüne yol açmış du-
ısındığı zaman yükseliyor ve ortamın serinle- rumda ve daha birçok insan kararlılık eşiğinin
mesini sağlayan fırtınaları oluşturuyor. Ancak yükselmesi sonucu hayatını kaybedecek. Bazı
her şey bununla bitmiyor. Havanın yükselmeye tropik bölgelerde meydana gelebilecek sıcaklık
başladığı ve kararlılık eşiği olarak adlandırılan ve nem artışının, örneğin gölgede ve bir vanti-
sıcaklık derecesi, yükselen havayı çevreleyen latörün önünde duran bir insanın bile ölebilece-
havanın ne kadar sıcak ve nemli olduğuna ği kadar yüksek olabileceği düşünülüyor.
bağlı olarak değişiyor. Oluşturulan modeller
tüm tropik bölgeler ısındığında bu eşiğin yük-
seleceğini öngörüyor. Bilim ve Teknik Dergisi, Ocak 2011

ARAŞTIRMA

Sıcaklık en önemli iklim Sıcaklık değerini
elemanıdır. Herhangi bir yer- gösteren grafik ekseni
deki günlük, aylık ya da yıllık
ortalama sıcaklık değerlerini o 30 o Aylara göre sıcaklık değerlerini
yerin sıcaklık grafiğine bakarak 25 o gösteren çizgi
görebiliriz. Sıcaklık değerleri 20 o
çoğunlukla çizgi grafik şeklinde 15 o
gösterilir. Aşağıda verilen 10 o
Taşkent’e ait örnek sıcaklık 5 o
grafiğini inceleyerek her bir 0 o
eksenin ve unsurun ne anlama O Ş M N M H T A E E K A
geldiği anlayabilirsiniz. Ortalama Sıcaklık ( C) 0,5 2,4 3,5 15,4 20,4 25,6 27,6 25,4 20,1 13,3 7,8 3,2 Ayları gösteren yatay eksen
o
Aylara göre sıcaklık değerlerini gösteren veri tablosu (Her
grafikte olma zorunluluğu yoktur.)

Yukarıda verilen örnek sıcaklık grafiğinden faydalanarak aşağıdaki çalışmaları yapınız.
1. Meteoroloji Genel Müdürlüğünün Genel Ağ adresinden yaşadığınız yerin aylık ortalama sıcaklık
değerlerini araştırınız.
2. Yaşadığınız yerin aylık ortalama sıcaklık dağılışını gösteren bir sıcaklık grafiği hazırlayınız.
3. Hazırladığınız grafiği yorumlayarak şu soruları cevaplandırınız:
• En düşük ve en yüksek sıcaklık değerleri hangi aylarda görülmektedir?
• En düşük ve en yüksek sıcaklık değerleri arasındaki fark kaç derecedir? Karekod 1.4
Meteoroloji Genel
• Yaşadığınız yerin sıcaklık değerlerindeki değişim günlük yaşamı nasıl etkilemektedir?
Müdürlüğü’nün Genel Ağ
4. Çizdiğiniz grafiğin ve cevaplandırdığınız soruların yer aldığı bir poster hazırlayınız. adresi

96 DOĞAL SİSTEMLER