Page 18 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

artma eğilimine uymayarak bazı yerlerde çok yüksek sıcaklık değerlerinin yer aldığı görülür. Bunlar da yüksek
sıcaklık adacıkları denilen kapalı izoterm çizgileridir.
İzoterm haritaları gerçek ve indirgenmiş izoterm haritaları olarak ikiye ayrılır. Gerçek izoterm haritaları yeryü-
zünde ölçülen gerçek sıcaklık değerlerine göre çizilir. İndirgenmiş izoterm haritaları ise yükseltinin sıcaklığa olan
etkisini ortadan kaldırmak için her merkezin deniz seviyesinde olduğu kabul edilerek hazırlanır.

coğrafi UYGULAMA

Aşağıdaki görselde belirli bir alana ait sıcaklık değerleri verilmiştir.

18 20
20
17

18 19 20
21

21
18
19
20
22

19 21
22
19
18 21

22
20 22 23
20

km
0 2 4
Görselde verilen sıcaklık değerlerinden yararlanarak 1 °C aralıklı olacak şekilde izoterm eğrilerini çiziniz.

Bİlgi Kutusu

İzoterm haritaları istasyonların o andaki anlık sıcaklıklarına göre çizilirse “sinoptik sıcaklık haritaları”
elde edilir. Ancak klimatolojik amaçlar için daha ziyade günlük, aylık, mevsimlik, yıllık ve uzun yıllar ortala-
malarına göre çizilen izoterm haritaları kullanılır.

YERYÜZÜNDE SICAKLIĞIN DAĞILIŞI

Sıcaklığın yeryüzündeki coğrafi dağılışında daha çok enlemin, kara ve denizlerin dağılışının ve yüksekliğin
belirleyici etkisi vardır. Bazen diğer faktörler de bu üç ana faktörün etkisini değiştirebilir. Güneş ışınlarının düş-
me açısına bağlı olarak sıcaklık Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Ancak kara ve denizlerin dağılışı
bu azalmanın paralellerle örtüşmesini engeller. Kara ve denizlerin farklı ısınma ve soğuma özellikleri bu durum
üzerinde etkilidir. Kısa mesafelerde değişen yer şekilleri ve yükseklik etkisiyle sıcaklık dağılışı dar alanlı olarak
değişime uğrar. Zaman zaman yüksekliğin etkisi diğer faktörlerin etkilerini gizleyebilir. Bu nedenle sıcaklığın
yeryüzündeki dağılışı incelenirken yüksekliğin etkilerini ortadan kaldırmak için indirgenmiş izoterm haritaları
tercih edilir.

92 DOĞAL SİSTEMLER