Page 19 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı
Yıllık sıcaklık ortalaması, bir yerin genel olarak yıllık sıcaklık bilançosu hakkında bilgi verir. Ancak kullanılan
ortalama sıcaklık değerleri sıcaklığın yıl içerisindeki değişimini yansıtmaz. Dünya yıllık ortalama sıcaklık haritası
(Harita 1.11) incelendiğinde şu sonuçlara ulaşılır:
180 o o o
80 o 140 100 o 60 o 20 0 o 20 o 60 o 100 140 o 180
o
o
o
60 o -10 C -10 C
o
o
0 C
o
40 o 10 C
20 C 20 C
o
o
o
20 o 30 C
o
0 o 30 C
20 C
o
20 o
10 C
o
40 o 0 C
o
60 o
0 3200 km
80 o
Harita 1.11: Dünya yıllık ortalama sıcaklık dağılışı haritası
• Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe (enlem etkisi) sıcaklık genellikle azalır.
• En yüksek sıcaklıklar Kuzey yarım kürede Yengeç Dönencesi civarındaki karalar üzerinde görülür.
• Alçak enlemlerde karalar denizlerden, yüksek enlemlerde ise denizler karalardan daha sıcaktır. Bu durumun
nedeni karaların alçak enlemlerde denizlerden daha çok ısınması, yüksek enlemlerde ise daha çok enerji kay-
betmesidir.
o
o
• Kara etkisi egemen olduğundan 45 enlemine kadar Kuzey yarım küre, Güney yarım küreden sıcaktır. 45 enle-
minden sonra ise deniz etkisi egemen olduğundan Güney yarım küre, Kuzey yarım küreden sıcaktır.
• Genellikle Kuzey yarım kürede sıcaklık değerleri Güney yarım küreden daha yüksektir. Bu durumun nedeni
Kuzey yarım kürede karaların, Güney yarım kürede ise deniz ve okyanusların daha fazla yer kaplamasıdır.
Güney yarım kürede izoterm eğrilerinin daha az sapmaya uğraması da bu durumla ilgilidir.
Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı
Ocak ayında Kuzey yarım kürede kış, Güney yarım kürede ise yaz mevsimi yaşanmaktadır. Bu durum her iki
yarım kürede sıcaklık değerlerinin oldukça farklı olmasına yol açar. Ocak ayı ortalama sıcaklık dağılışı haritası
(Harita 1.12) incelendiğinde şu sonuçlara ulaşılır:

180 o o o
80 o 140 100 o 60 o 20 0 o 20 o 60 o 100 140 o 180
o
o
60 o o
-10 C -40 C
o
o
40 o 0 C
10 C
o
o
20 o 20 C
0 o

o
o
20 o 20 C 30 C 30 C 30 C
o
o
40 o 10 C 0 C
o
o
0 C
o
60 o
0 3200 km
80 o
Harita 1.12: Dünya ocak ayı ortalama sıcaklık dağılışı haritası

DOĞAL SİSTEMLER 93