Page 17 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

Bİlgi Kutusu

Kar örtüsünün sıcaklık üzerinde farklı bir etkisi vardır. Kar beyaz ve oldukça parlak olduğu için Güneş
ışınlarını büyük ölçüde yansıtır. Yansıtma etkisiyle birlikte karın özgül ısısı da oldukça düşüktür. Bu nedenle
yüksek dağlarda Güneş ışınları daha güçlü olduğu hâlde kar kolay ısınmaz ve uzun süre yerde kalır. Bununla
birlikte kar yeryüzünde gevşek bir örtü oluşturur ve kar tanecikleri arasında hava bulunur. Bu hareketsiz
hava adeta yalıtkan bir rol oynayarak yerden ışımayı geniş ölçüde engeller. Bu nedenle kar az ısınan ancak
toprağın aşırı soğumasını da engelleyen bir örtü durumundadır.

BEYİN FIRTINASI
Zemini oluşturan kayaçların çeşitleri ve renklerinin sıcaklık üzerindeki etkisi nelerdir? Tartışınız.

İZOTERM (EŞ SICAKLIK) HARİTALARI NASIL ÇİZİLİR?
Bir bölgede sıcaklığın dağılışını, en iyi şekilde izoterm haritaları gösterir (Harita 1.10). İzoterm haritalarının
çiziminde ilk iş olarak haritası çizilecek bölgenin meteoroloji istasyonlarının bulunduğu yerler tespit edilir ve
harita üzerinde işaretlenir. Daha sonra günlük, aylık veya yıllık ortalama sıcaklık değerleri haritadaki yerlerine
işlenir. Ardından sıcaklık değerlerinin en düşük ve en yüksek olanları dikkate alınarak izotermlerin kaç derecede
bir geçirileceğine karar verilir. Bundan sonra en düşük ve en yüksek değere sahip olan izotermlerin çizimine
başlanır.

Harita 1.10: İzoterm haritası 0 20 40 60 km

İzoterm eğrileri tam değerlerin üzerinden çizilir. Diğer değerlerin ise tam değerlere, yakınlıkları oranında
uzağından veya yakınından geçirilir. İzotermler çizildikten sonra yanlarına istasyonların sıcaklık değerleri yazılır.
İzoterm eğrilerinin küçük değerlerden büyük değerlere doğru normal değişiminin yer yer bozulduğu görüle-
bilir. Bazı durumlarda sıcaklığın düzenli artma eğilimine uymadığı ve değerlerin daha düşük olduğu görülür. Bu
durumda düşük sıcaklık adacıkları ismi verilen kapalı daireler meydana gelir. Aynı şekilde yine sıcaklığın düzenli

DOĞAL SİSTEMLER 91