Page 64 - DEFTERİM BİYOLOJİ 10

2.
Ünite Kalıtımın Genel İlkeleri

Mendel ilkeleri

Mendel, bezelyelerde yedi karakter üzerinde çalışmalar yapmış; baskın ve çekinik özel-
likleri taşıyan bezelyelerin sayısal oranlarını bulmuştur. Çalışmalarında olasılık ilkelerin-
den yararlanmıştır.
Olasılık ilkeleri, bir olayın sonucunun hangi oranda gerçekleşeceğini açıklar.

Mendel’in çalışmalarında kullandığı olasılık ilkeleri:
1. Bağımsız olayların farklı denemelerdeki sonuçları birbirini etkilemez.
2. Birden fazla bağımsız olayın birlikte olma olasılığı, ayrı ayrı olma olasılıklarının
çarpımına eşittir.

Tablo 1: Mendel’in Çalışmalarında Kullandığı Bezelyelerin Baskın ve Çekinik Özellikleri

Karakterler

Tohum Tohum
Çiçek Tohum Tohum Gövde Çiçek
zarfı zarfı
rengi şekli rengi uzunluğu konumu
rengi şekli
Mor Düz Sarı Yeşil Yassı Uzun Yanda

Baskın
özellik

Özellikler Beyaz Buruşuk Yeşil Sarı Kıvrık Kısa Uçta

Çekinik
özellik

Mendel’in Çalışmaları

Mendel, çalışmalarında bezelyeleri seçmiştir. Bezelyeler:
• Kolayca yetiştirilir ve kısa zamanda, çok sayıda döl A a
verebilir.

• Birbirinden kolay ayırt edilebilen özelliklere sahiptir.
B b
• Kendi kendine tozlaşabilecek çiçek yapısına sahiptir.
Mendel’in seçtiği yedi farklı karaktere ait genler farklı Bağımsız gen
kromozomlar üzerindedir. Bu durum Mendel’e çalışmala-
rında avantaj sağlamıştır.
Genler farklı kromozomlar üzerindeyse bağımsız gen, A a
aynı kromozom üzerindeyse bağlı gendir. Krossing over
olmadığı durumlarda bağlı genler gametlere birlikte
taşınır. Bağlı genlerin arasındaki mesafe arttıkça krossing B b
over ile birbirinden ayrılma olasılıkları da artar. Bağımsız
genlerde krossing over gerçekleşmez.
Bağlı gen

64