Page 129 - Defterim - Felsefe 10

3. ÜNİTE

7. Beyin de dâhil olmak üzere beden fizikseldir. Ancak 11. • Bilginin herhangi bir deneyimden önce ve ba-
özerk, yaratıcı, kendinin ve dünyanın bilincinde olan ğımsız olarak mümkün olduğunu, mantıksal
zihin fiziksel değildir. Dolayısıyla nesne değil özne- doğruların ve soyut iddiaların bilgisi gibi a
dir. Bir zihne sahip öznenin özelliği yaratıcı olma- priori nitelik taşıdığını ve akıl ilkelerine da-
sıdır. Örneğin felsefede Kant’ın, sanatta Bach ve yandığını savunur.
Shakespeare’in, bilimde Einstein’ın eserleri zihin • Bilginin aklın kullanımına ek olarak, örneğin
sahibi öznenin yaratıcılığının sonucudur. fiziksel bir nesnenin rengi, şekli, coğrafi konu-
Bu görüşe göre öznenin (suje) özelliklerine ilişkin mu vb. bilgilerin a posteriori nitelik taşıdığı
aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ve duyusal deneyimlerin sonrasında mümkün
A) Zihin, fiziksel olanın uzay, yer, kütle, hız vb. hiçbir olduğunu savunur.
özelliğine sahip değildir. Açıklamaları verilen yaklaşımlar aşağıdakilerden
B) Benliğin ve dünyanın bilinci, biliş, duygu, güzellik hangisinde doğru sırasıyla verilmiştir?
ve iyilik kapasitesi zihne dâhildir. A) Rasyonalizm – Kritisizm
C) Özneyi nesneden ayıran en önemli özellik öznenin B) Empirizm – Rasyonalizm
yaratıcılığıdır. C) Entüisyonizm – Kritisizm
D) Zihin de uzantısı olduğu beyin gibi maddeseldir. D) Kritisizm – Empirizm
E) Bilgi ancak bir zihne sahip özne tarafından üre- E) Entüisyonizm – Empirizm
tilebilir.

8. “İnsan düşünen bir canlıdır.” yargısında insana dair
bir bilgi söz konusudur.
Bu bilgide özne nesne ilişkisine dair aşağıdaki ifa-
delerden hangisi doğrudur?
A) Bilen özne yine bir özneye yönelerek bir bilgi or-
taya koymuştur.
B) Bilinmeye değer olan her şey nesne değildir. 2 . Bölüm: Bilgi Felsefesi
C) Eğer bir nesne yoksa bilgi de yoktur. 12. Sonsuz akıl yürütme zincirini tamamlamanın im-
D) Özne nesneden bağımsız bir yargı ortaya koya- kânsızlığını, hiçbir inancın gerekçelendirilemeye-
bilir. ceğini ve dolayısıyla hiç kimsenin gerçekten bir şey
E) Özne nesneye yönelerek bir bilgi ortaya koymuş- bilmediğini savunan akım aşağıdakilerden hangi-
sidir?
tur. A) Dogmatizm B) Empirizm
C) Entüisyonizm D) Rasyonalizm
E) Septisizm

9. Bilginin hem deneyden bağımsız olarak akıl ilkele-
riyle hem de deneye bağlı olarak duyu deneyimiyle
üretildiğini öne süren ve rasyonalizm ile empirizmi
sentezleyen akım aşağıdakilerden hangisidir?
A) Empirizm B) Entüisyonizm
C) Kritisizm D) Rasyonalizm
E) Septisizm

10. Bir bilginin yalnızca işe yaradığında ve pratik so- 13. Bir önermenin gerçekliği karşılaması durumunda
nuçları olduğunda doğru olabileceğini savunan doğru olduğunu kabul eden yaklaşım aşağıdakiler-
doğruluk ölçütü aşağıdakilerden hangisidir? den hangisidir?
A) Apaçıklık B) Tümel uzlaşım A) Apaçıklık B) Tutarlılık
C) Tutarlılık D) Yarar C) Tümel uzlaşım D) Uygunluk
E) Uygunluk E) Yarar

127