Page 133 - Defterim - Felsefe 10
P. 133
3. ÜNİTE
9. Özellikle hakikati ve anlamlı bilgiyi aramak açı- 12. Aşağıdakilerden hangisi bilgi felsefesinin temel so-
sından fikirler dünyasının, bedensel duyular ara- rularından biri değildir?
cılığıyla deneyimlenen fiziksel dünyadan üstün A) Bilgi hangi kaynaktan elde edilir?
olduğunu kabul eden yaklaşım aşağıdakilerden B) Bilginin elde edilmesinde bir sınır var mıdır?
hangisidir?
A) Dogmatizm B) Empirizm C) İnsan doğru bilgiyi ortaya koyabilir mi?
C) Entüisyonizm D) Rasyonalizm D) Evrensel ahlak yasası var mıdır?
E) Septisizm E) Bilginin doğruluk ölçütü nedir?
13. Hegel “Zihnin her faaliyeti, dışsal olanı zihne indir-
ger. Bu indirgeme yoluyla dışsal olanın zihin hâline
gelmesi ve zihin olması sağlanır. Dışsal olan “Ben”
10. Sokrates ister bilgi sahibi olduğunu iddia eden bir tarafından ele geçirildiğinde yalıtılmış, bağımsız
kişi olsun ister hiçbir şey bilmediğini iddia eden bir varlığını kaybeder ve manevi bir varlık hâline ge-
kişi olsun diyaloğa girdiği kişilere “Tek bir şey bili- lir.” demiştir.
yorum o da hiçbir şey bilmediğimdir.” sözünü sık sık Buna göre Hegel’in akıl ile gerçekliğe ilişkin dü-
tekrar etmiştir. Sokrates bazı iddialarda bulunmak şüncelerinden hareketle aşağıdaki ifadelerden han-
yerine iddiada bulunanların gerçekten bilgi sahibi gisine ulaşılamaz?
olup olmadıklarını sorgulamayı ve mümkünse bilgi- A) Akıl her zaman nesneleri bize göründükleri şeyle-
yi onlardan öğrenmeyi amaçlamıştır. re dönüştürür.
Buna göre Sokrates’in bilgi ve bilgelik anlayışına B) Gerçek olan aklidir çünkü doğa rasyonel yasalara
ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşıla- uyar.
maz?
A) Kendi bilgisinden bile şüphe ederek hakikate C) Nesnelerin kendi bağımsız varoluşu vardır ve hiç-
bir zaman zihne olduğu gibi görünmezler.
ulaşmayı amaçlamıştır.
B) Doğru bilgiye ancak sorgulayarak ulaşılabilece- D) Akıl sayesinde nesneler bize göründükleri şekle
bürünür.
ğini düşünmüştür.
C) Bilgeliğin bilgi sahibi olmak olduğunu göstermek 2 . Bölüm: Bilgi Felsefesi E) Bir nesne zihindeki bir kavramın kopyası olarak
kavrandığında onun özü de kavranır.
istemiştir.
D) Bilgeliği sevmiş ve onu hayatı boyunca aramıştır.
E) Doğru bilginin kendisinde olduğunu kanıtlamak
istemiştir. 14. Platon duyu deneyiminin bize, deneyimlediğimiz
şeyin aslında doğru olduğuna dair herhangi bir
garanti sağlamadığını söylüyor. Duyu deneyimine
dayanarak elde ettiğimiz bilgiler sürekli değişiyor.
Bu yüzden de çoğu zaman bu bilgiler güvenilmezdir.
Yalnızca kendileri değişmeyen aklın ilkelerine baş-
11. Empiristler “1+1 =2” önermesinin önemsiz olduğu vurularak güvenilirlik açısından düzeltilebilir ve de-
ğerlendirilebilir. Bu değişmeyen ilkeler, her şeyden
görüşündedirler. Onlara göre bu önerme doğrudur, önce düşünmenin veya akıl yürütmenin ne anlama
kesindir ama kanıta ihtiyaç duymadığı için doğru ve geldiğinin temelidir.
kesin değildir. Doğrudur çünkü 1+1, 2’nin tanımı-
dır ve matematiğin geri kalanı için de durum bun- Platon’un bu düşüncelerinden aşağıdaki yargılar-
dan farklı değildir. Çünkü matematiği tutarlılık için dan hangisine ulaşılamaz?
bizim icat ettiğimizi öne sürer. A) Deneyim bilgileri akıl ilkelerine dayandığı için
Buna göre empiristler matematikteki doğruluk sı- şüphe götürmez.
namasının hangi doğruluk ölçütüyle yapılmasının B) Akıl ilkelerine dayanan görüşler sağlam bir teme-
gereksiz olduğunu savunur? le dayanır.
A) Apaçıklık B) Tutarlılık C) Değişmeden kalan ne kadar güvenilirse sürekli
C) Uygunluk D) Tümel uzlaşım değişen de o kadar güvenilmezdir.
E) Yarar D) Duyusal bilgiler duyu deneyimleri gibi sürekli de-
ğişir.
E) Duyu deneyimlerinin doğruluğu akıl ilkelerine
başvurularak sınanabilir.
131
