Page 135 - Defterim - Felsefe 10
P. 135
3. ÜNİTE
8. 18. yüzyıl Alman filozofu Kant’a göre doğuştan ge- 11. Alman filozof Hegel’e göre aklın bilgiye ulaşması
len hiçbir bilgi yoktur. Bütün bilgiler deneyle başlar için deneye hiçbir şekilde ihtiyacı yoktur. Duyu or-
ancak deneyden doğmaz. Bilgi için deneyin yanında ganları kesin, genelgeçer bilgi veremez. Çünkü ona
deney verilerini düzene sokacak bir öge daha gerekli- göre her objenin arkasında bir ide saklıdır. İşte dü-
dir ki bu da akıldır. Bilginin anlamlı olması için hem şünce, objenin arkasındaki ideyi kavramaktır. Her
deneye hem de akla dayanması gerekir. Kant’ın da obje akılsaldır.
belirttiği gibi “Kavramlar, deneyden gelen malzeme Bu parçaya göre Hegel aşağıdaki felsefe akımların-
olmaksızın boş, deneyden gelen ham madde ise kav- dan hangisini eleştirmiştir?
ramlar olmaksızın kördür.” A) Empirizm B) Entüisyonizm
Kant’ın bu yaklaşımında temel aldığı düşünce için C) Pozitivizm D)Rasyonalizm
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sadece deney tek başına bilgiyi sağlamaz. E) Septisizm
B) Genelgeçer bilgiler saf akılsaldır.
C) Deney, dış dünyaya ilişkin bilgilerin ham madde-
sini verir.
D) Bilgi, deney ve aklın ortak ürünü olarak ortaya 12. Aşağıdakilerden hangisi “Bilginin kaynağı ne-
çıkar. dir?” sorusuna cevap arayan yaklaşımlardan biri
E) Akıl, duyu verilerinden elde edilen ham maddeyi değildir?
işler. A) Empirizm B) Entüisyonizm
C) Kritisizm D) Rasyonalizm
E) Septisizm
lerde var olduğunu örneğin bir daire fikrinin, do-
ğadaki birçok dairenin ortak özelliği olduğunu id-
9. Aşağıdakilerden hangisi bir doğruluk ölçütü 13. İdeal varlıkların bazı özelliklerinin somut nesne-
dia eden akım aşağıdakilerden hangisidir?
değildir? 2 . Bölüm: Bilgi Felsefesi A) Dogmatizm B) Empirizm
A) Apaçıklık C) Entüisyonizm D) Rasyonalizm
B) Kesinlik E) Septisizm
C) Uygunluk
D) Tümel uzlaşım
E) Yarar
14. Akılcılık ve deneyciliğin sentezini yapan düşünüre
göre deney, dış dünyaya ilişkin bilgilerimizin ham
maddesini, içeriğini verir. Ancak bu malzemenin bil-
gi hâline gelebilmesi için belli bir işlemden geçme-
si gerekir. Bilen özne (insan, akıl ile) bu malzemeyi
alır, işler ve bilgi hâlinde ortaya koyar. Yani akıl bu
10. Locke, bazı düşünürlerin çocuklar dâhil tüm insan- ham maddeyi düzenler, belli bir kalıba sokar. Bilgi
ların doğuştan bilgilere sahip olduğunu ancak bu- sürecini bir fabrikaya benzetirsek herhangi bir fab-
nun farkında olmadıklarını öne sürdüklerine dikkat rikaya gelen bir ham madde, birtakım işlemlerden
çeker. geçtikten yani işlendikten sonra maddeye dönüşür.
Empirist Filozof Locke’ın bu argümana itirazı aşa- Örneğin pamuğun işlendikten sonra kumaşa dönüş-
ğıdakilerden hangisi olamaz? mesi gibi... Biz yalnızca fabrikadan çıkan kumaşı bi-
A) Bilmediğimiz bir şeyi bildiğimizi söylemenin hiç- lebiliriz. Onun işlenmeden önceki hâlini bilemeyiz.
bir anlamı yoktur. Bu parçada görüşü açıklanan filozof ve akımı aşa-
B) Çocuklar bile bildiklerini yalnızca deneyim yoluy- ğıdakilerden hangisinde verilmiştir?
la edinirler. A) Berkeley – Sensualizm
C) Tüm insanlar bir inanç konusunda hemfikir olsa B) Husserl – Fenomenolojizm
bile bu o inancın doğuştan edinildiği anlamına C) Comte – Pozitivizm
gelmez. D) Kant – Kritisizm
D) Doğuştan gelen fikirlere yalnızca onlar için kanıt- E) Bergson – Entüisyonizm
larımız olduğu ölçüde inanmak gerekir.
E) Matematik doğuştan bir bilgidir..
133
