Page 136 - Defterim - Felsefe 10
P. 136
ÖSYM NE SORDU? 3. ÜNİTE
1. Bir akşam yürüyüşü sırasında önümde iki araç bir- 4. İpten yapılmış bir salıncağın üstünde sallanırken
birine çarptı. Sürücüler yaralı ve baygındı. Etraf- ipleri kesersem ne olur deyip denemeye kalkmayız.
ta benden başka kimse yoktu. İlk yardım ekiplerini Çünkü bunu yaptığımızda yere düşeceğimizi biliriz.
arayıp gelmelerini beklerken yaralılara başka nasıl Daha önce bunu yapan başka birini görmesek hatta
yardım edebileceğimi düşündüm. Yardıma ihtiyaçla- yer çekimi kanunundan haberdar olmasak bile düşe-
rı vardı ama yardım ederken zarar verebilirdim. Bir ceğimizi biliriz. Çünkü düşen birçok nesne görmü-
eylemin diğerinden daha akıllıca olduğundan emin şüzdür, düşmeyle ilgili birçok yaşantımız olmuştur.
olmak için asla yeterince bilgiye sahip olamayacağı- Bu parça bilgi kuramının temel sorularından han-
mı düşünerek eylemsiz kaldım. gisini tartışmaktadır?
Bu parça aşağıdaki özgün görüşlerden hangisiyle A) Doğru bilgi mümkün müdür?
ilişkilendirilebilir? B) Bilginin kaynağı nedir?
A) Pyrrhon’un kuşkuculuğuyla C) Doğru ile gerçek aynı mıdır?
B) Kant’ın ahlaki emir anlayışıyla D) Doğru bilginin ölçütü nedir?
C) John Dewey’nin yararcılığı esas alan görüşüyle E) Bilgi özneye mi süjeye mi bağlıdır?
D) Thomas Hobbes’un bencilik görüşüyle
E) Jeremy Bentham’ın hazzı temel alan yararcı an- (2012-YGS)
layışıyla
5. Bence metafizikçiler ve skolastik dönem düşünürleri,
(2010-YGS) masa başında oturup kendi zihinlerinde oluşan ma-
teryallerden mükemmel teoriler üreten örümceklere
benzer. Onların gerçeklere büyük bir dikkatle yaklaş-
malarını bekleyemem. Bu arada mistikleri hiç hesaba
katmıyorum bile. Ben aynı zamanda, karıncalar gibi
hiçbir şeye aldırış etmeden bilgi toplayan ancak bun-
2. Vadinin dibindeki kişi, orada kıvrılıp giden dereyi zir- ları hipotez geliştirmekte kullanmayı düşünemeyen,
sözde “deneyciler”in yaklaşımını da benimsemiyo-
vedeyken baktığı gibi görmez. Dağın tepesindeyken rum. Bana göre bilim insanları arılar gibi olmalıdır:
de ne puslu derinlikleri ne de kendi bulunduğu yeri Deney ve gözlemlerden veri toplamalı, sonra da doğa
derenin yanında olduğu zamandaki gibi görebilir. kanunlarıyla ilintili hipotezleri bir çerçeveye oturt-
Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisine örnek 2 . Bölüm: Bilgi Felsefesi mak için olgularla da uygunluklarını araştırmalıdır.
oluşturur? Bu parçadaki kişinin görüşleri aşağıdakilerden
A) Bilgi kişiden kişiye değişir. hangisine yakındır?
B) Evrensel bilgiden söz edilemez. A) Descartes’ın rasyonalizmine
C) Bilgi bakış açılarına göre farklılaşır. B) A. Comte’un pozitivizmine
D) Doğru bilgi, konusuna uygun olan bilgidir. C) H. Bergson’un entüisyonizmine
E) Sezgilerimiz, kişisel bilgilerin doğu olmayacağını D) J. Dewey’nin pragmatizmine
gösterir. E) J. P. Sartre’ın egzistansiyalizmine
(2010-YGS) (2012-YGS)
6. Sadece duyusal verilerle yetinirsek örneğin su, çeşitli
ve farklı hatta çelişkili şekillere girmiş gibi gözükür;
kaynayan su sıcak, yağmur soğuk, kar yumuşak, buz
serttir. Oysa hep aynı şeyle karşı karşıyayızdır. Bun-
dan dolayı duyusal olmayıp tamamen akli olan su
3. Nesnenin bilgisinin söz konusu olabilmesi için önce fikrine ulaşmak için duyulur olanın ötesine geçmek,
nesnenin var olması gerekir. Örneğin, ağacın ne ol- hatta ona karşı düşünmek gerekir. Nitekim bugün su
duğundan, türlerinden, yararlarından söz edebil- fikrini, duyusal olmayıp tamamen düşünsel olan bi-
mek için öncelikle “ağaç” denilen bir şey olmalıdır. limsel bir soyutlamayla H2O gibi kimyasal bir for-
Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisini destekler? mülle ifade ediyoruz.
A) Bilgi kuramı ontolojiye dayanır. Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisine karşı ör-
B) Varlığın varlığı, onun bilgisine bağlıdır. nek oluşturur?
C) Bilgi, bilinçteki bir şeyin bilgisidir. A) Bilimsel bilgi genellemelere ulaşmak ister.
D) Bilgi, varlığın bilgisiyse nesneldir. B) Genel fikirlere ulaşmada akıl etkin araçtır.
E) Kesin bilgi, deney verilerine dayanan bilgidir. C) Duyusal bilgi hakikatin bilgisidir.
D) Duyusal bilgiyle bilim yapılamaz.
(2011-YGS)
E) Soyut bilgi duyusal bilgiden doğar
(2013-YGS)
134
