Page 205 - Defterim - Felsefe 10
P. 205
3. ÜNİTE
17. Aristoteles’e göre ahlakta bazı davranışlar amaç, 19. MacIntyre’a göre, içinde yaşadığımız modern dün-
bazıları araçtır. Örneğin insanların çoğu zenginliği yada ahlak dili endişe verici durumdadır. Bugün
arzular ve elde etmeye çalışır. Ancak onlar için zen- sahip olduğumuz şey bütünden kopuk yalnızca
ginlik, zenginlik olarak amaç mıdır; yoksa zengin- parçalardan oluşan bir kavramsal çerçevenin frag-
likle elde etmek istedikleri başka bir amaç, mesela manlarıdır. Temel ifadelerin çoğunu kullanıyoruz
haz veya ün mü söz konusudur? Bu durumda insan- ama aslında ahlakın suretine sahibiz. Sahip oldu-
ların eylemlerinde peşinden koştukları iyi, kendisin- ğumuz bölük pörçük fragmanlarla ahlak felsefesi
den öte herhangi bir şeyin elde edilmesi için “araç yaparken bu fragmanların anlamlarını buldukları
olarak istenmeyen”dir. İşte insanın bizatihi kendisi düşünce bütünlüğünü kaybetmiş olduğumuzun far-
için istediği bu nihai iyi, mutluluğun ta kendisidir. kında bile değiliz. Maalesef, idrakimizi ve ahlak
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine anlayışımızı, tamamen değilse de büyük ölçüde yi-
ulaşılabilir? tirmiş bulunuyoruz.
A) Ahlaken iyi davranış insanın koşullarına göre de- Bu parçada modern dünyanın ahlak diline yönelik
ğişir. yapılan eleştiri aşağıdakilerden hangisidir?
B) Bir eylemin ahlaken iyiliği başkalarına sağladığı A) Evrensel değerlere ulaşmak için bir yöntem ge-
yarara bağlıdır. liştirilmemektedir.
C) İnsanın nihai amacı olan mutluluk; esenlik ve fay- B) Siyasal eğilimlerin ahlaka etkisi göz ardı edil-
da gibi değerlerin toplamıdır. mektedir.
D) Başka bir amaç için yapılan ahlaki bir eylem in- C) İnanç sistemleri ahlaki değerlendirmelerin dı-
sana mutluluk verir. şında bırakılmaktadır.
E) Niçin diye sorulduğunda başka bir amaca işaret D) Bireylerin duygu ve düşünceleri dikkate alınma-
etmeyen eylem ahlaken iyidir. maktadır.
E) Temel ahlaki değerler ait oldukları bağlamlar-
(2018-TYT) dan koparılmaktadır. (2019-TYT)
7. Bölüm: A hlak Felsefesi
18. Levinas’a göre kişinin kendisi hakkındaki endi-
şelerinden doğan eylemler ahlaki değerlendirme 20. Sokrates’e göre insanlar doğaları gereği mutlu ol-
kapsamına girmez. Örneğin acıktığımda karnımı mayı ister. Dünyada insanı mutlu kılan ne varsa o
doyurmam sadece kendimi koruma içgüdümden şey özce iyi bir şey olduğuna göre insanların mut-
kaynaklanır. Ama aynı endişeyi başka bir insana suzluğa neden olan kötüyü istemeleri olanaksızdır.
yöneltmek, örneğin aç bir çocuğu, misafiri ya da ya- Buna karşın insanların sık sık kötü, zararlı ve de-
bancıyı doyurmak, ona önem vermek ahlaki bir dav- ğersiz bir şeyin peşine düştükleri olur ancak bu du-
ranıştır. Benzer şekilde “kendime yardım etmem” rum yalnızca onların bilgisizliklerinden kaynaklan-
bencillik ya da açgözlülükle ilgili olabilecekken, maktadır. Yani insan kötü bir eylemde bulunduysa o
başkalarına yardım etmem her zaman ahlaki bir eylemin iyi olduğunu zannettiği için yapmıştır.
anlam çağrıştırır. Bu yüzden Levinas’a göre ahlak Bu parçadan Sokrates’in ahlak anlayışıyla ilgili
kavramı, kendimizin dışında, başka birisinin ya da aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
birilerinin olduğunu kabul etmeyi zorunlu olarak A) Ahlaki davranışlar, edinilen alışkanlıkların ürü-
içerir. nüdür.
Buna göre Levinas ahlaki değerlendirmenin amacı B) Bilgi insanın ahlaklı ve erdemli olmasını sağlar.
olarak aşağıdaki kavramlardan hangisini vurgula- C) Ahlaki doğrular toplumsal uzlaşıyla belirlenir.
maktadır?
A) Ölçülülük B) Mutluluk D) Ahlak doğuştan gelen bir yetidir ve eğitimle ka-
zanılamaz.
C) Sorumluluk D) Fayda E) Ahlaki doğrulara sahip olmadan da bilgi sahibi
E) Dinginlik olunabilir.
(2019-TYT) (2020-AYT)
203
