Page 204 - Defterim - Felsefe 10
P. 204
3. ÜNİTE
12. Değişmez bir insan doğası yoktur. İnsanı var eden 15. Havaya atılan bir taş, bilinçli bir varlık olsaydı, her
sadece kendi eylemleridir. Yani, insan önce var olur ne kadar öyle olmasa da, kendi irade gücüyle hare-
ve ardından kendi eylemleri ile kendi özünü ve do- ket ettiğini hayal edecekti. Gerçekte onu hareket et-
ğasını oluşturur. Bu özü oluştururken yapabileceği tiren, mekanik etkilerdir. İnsanlarda da buna benzer
eylemleri kısıtlayan, kendi iradesi dışında hiçbir bir durum vardır: Yaptığımız şeyi özgürce seçtiğimi-
güç yoktur. Bu durumun en önemli sonuçlarından zi ve yaşamlarımız üzerinde kontrole sahip olduğu-
biri, insanın eylemlerinde tamamen özgür olduğu muzu hayal ederiz. Hâlbuki eylemlerimiz, doğadaki
gerçeğidir. diğer tüm olaylar gibi belli bir neden-sonuç ilişkisi
Bu parçadaki düşünceler, aşağıdaki görüşlerden içerisinde gerçekleşir.
hangisine yakındır? Bu parçada dile getirilen düşünceler ahlak felsefe-
A) Hobbes’un bencilliğine sindeki görüşlerden hangisine uygundur?
B) Sartre’ın varoluşçuluğuna A) İndeterminizm B) Determinizm
C) Epiküros’un hazcılığına C) Otodeterminizm D) Liberteryanizm
D) Proudhon’un anarşizmine E) Fatalizm
E) Bergson’un sezgiciliğine (2017-YGS)
(2016-YGS)
13. Epiktetos şöyle der: “At şarkı söyleyemediği için
mutsuz mudur? Hayır. Köpek uçamadığı için mut-
suz mudur? Hayır. İnsan aslanları boğazlayamadığı
için mutsuz mudur? Hayır. Çünkü at koşamadığı,
köpek duyumsayamadığı zaman mutsuz olur. Ya in-
san? İnsan ise utancını, iyiliğini, bağlılığını, ada-
letliliğini yitirdiği zaman, tanrıların onun ruhunda
yaratmış olduğu tanrısal özellikler silindiği zaman
mutsuz olur.”
Epiktetos’un bu sözlerinden aşağıdaki yargıların
hangisine ulaşılabilir? 4 . Bölüm: A hlak Felsefesi
A) Mutluluk, ahlaklılığın ölçütüdür.
B) Her varlık doğasına uygun davrandığında mutlu
olur.
C) Hayvanlarda da ahlaklılıktan söz edilebilir. 16. Belirlenimcilik (determinizm), evrende meydana ge-
D) İnsanı hayvanlardan farklı değerlendirmek gere- len bütün olayların daha önce gerçekleşmiş başka
olayların sonuçları olduğunu, dolayısıyla olaylar
kir. arasında neden sonuç bağıntısı bulunduğunu savu-
E) Mutluluk her canlının doğal arzusudur. nur. Bu bakımdan gelecekte ortaya çıkacak olaylar,
(2016-YGS) geçmişte ortaya çıkan olayların kesinliği ve değiş-
tirilemezliği oranında kesin ve değiştirilemezdir.
William James’in “demirden evren” dediği tam da
böyle bir evrendir. Evrendeki her şey olması gerek-
14. Eylemsizlik, yan geldimcilik, “Ben yapmazsam el- tiği gibi olur. Her sonuç, zorunlu ve değiştirilemez
bet bir yapan çıkar! Benim yapmadığımı başkala- olan nedene bağlıdır.
rı yapabilir!” diyen kimselerin davranışıdır. Size Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşı-
anlatacağım öğreti ise bunun tam tersidir. Çünkü labilir?
bu öğreti, “Ancak eylem içinde, iş içinde gerçeklik
vardır.” der. Hatta daha ileri giderek “İnsan kendi A) İnsan demirden evrende özgür iradeye sahip ol-
tasarısından başka bir şey değildir; kendini yaptı- madığından eylemlerinden sorumlu tutulamaz.
ğı, gerçekleştirdiği ölçüde vardır; yani hayatından, B) İnsanın hiçbir eylemi özgür seçimlerinin sonuçla-
edimlerinin toplamından ibarettir.” diye de ekler. rından bağımsız değildir.
Bu parça aşağıdaki yaklaşımlardan hangisinin ah- C) İnsan, akıl sahibi olması bakımından özgür ve so-
lak görüşünü yansıtmaktadır? rumlu bir varlıktır.
A) Varoluşçuluk B) Anarşizm D) İnsan eylemleri demirden evrenin dışında gerçek-
C) Hazcılık D) Faydacılık leştiği için önceden öngörülemez.
E) Sezgicilik E) İnsan eylemleri nedensellik dışında olduğu için
kişiye seçim sorumluluğu yükler
(2017-YGS)
(2018-AYT)
202
