Page 200 - Defterim - Felsefe 10
P. 200
TEST 5 3. ÜNİTE
1. Ahlaka uygun davranmak nedir? İnsanın kendi arzu- 4. Nietzsche için özgür insan her ne kadar bir geçiş
suna ya da çıkarına göre davranması söz konusu de- aşaması olsa da üst insan olmaya giden yolda uğ-
ğildir. Arzuya göre davranmak her zaman bir amaç ranmasının zorunlu olduğu bir duraktır. Çünkü ni-
peşinde olmaktır. Bu durumda eylem şu biçimi alır: hayetinde üst insan da yoktan var olmaz. O da bir
“X’i istiyorsam, Y’yi yaparım.” Eylemim ulaşılacak şekilde sürünün içine doğmuş ancak yaşadığı aydın-
amaçla koşullanmıştır. Burada koşullu buyruk söz lanmayla etrafında kurulu olan vazedilmiş hakikate
konusudur. Örneğin önümde yürüyen kişinin cüzda- dayalı değerler dünyasının sınırlarını aşarak kade-
nını düşürmesi durumunda o kişiye cüzdanını teslim rini ortaya koyar. İşte bu sınırları aşma sürecinin ilk
ederim. Benim ahlaklı davrandığım düşünülecektir adımı sürüden kopuştur. Bu da özgür insan olmaya
ama bundan o kadar emin olmamak gerekir. Karşım- uzanan yolun başlangıcıdır. Üst insan olma yolunda
dakinin durumu fark etmesinden ve bunu bana söy- ilerleyen bu insan, terk ettiği değerlerin yerine yeni
lemesinden korktuğum için cüzdanı geri vermiş ola- değerler ortaya koymak zorundadır.
bilirim. Burada eylemim bir koşula bağlanmış olur: Bu parçaya göre “üst insan” olabilmek için aşağı-
“Yakalanmak istemiyorsam cüzdanı geri veririm.” dakilerden hangisi olmak zorunlu değildir?
Oysa Kant’a göre ahlaki davranış hesap yapmadan A) Sürü insanının ahlakından farklı değerleri benim-
davranmaktır. semek
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarı- B) Kendi yazgısını oluşturmak
lamaz?
A) Eylem, bir çıkar içerisinde yapılmışsa koşullu ey- C) İçinde doğup yaşadığı ahlak kurallarını reddet-
mek
lemdir.
B) Koşullu buyruk belirli bir amaca ulaşmak için ne D) Bireysel düşünceleri doğrultusunda hareket etmek
yapılması gerektiğini söyler. E) Evrensel ahlak kurallarına uygun davranmak
C) Bir eylem, beklenti içerisine girmeden yapılmışsa
ahlaki davranıştır.
D) Koşullu eylem, ahlaki olmayan eylemdir.
E) Bireysel çıkarlar ön planda olmalıdır.
2. Ahlak felsefesi diğer felsefî disiplinler gibi konusunu 4 . Bölüm: A hlak Felsefesi
tarafsız bir şekilde ele alarak bütünsel ve akli sorgu-
lamalar yapar.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi ahlak felsefesi-
nin alanına giren bir sorudur?
A) İlk Çağ toplumlarının ahlak kuralları nelerdir?
B) Toplumların ahlak kurallarında ne gibi değişik-
likler olmuştur?
C) İnsanların ahlak kurallarına uymaları için neler 5. Sosyalleşmenin başladığı yer olan aile bireyin dav-
yapılmalıdır? ranışlarının en önemli belirleyicilerindendir. Bilişsel
D) İnsan neden ahlaka ihtiyaç duymuştur? ve psikolojik gelişim gibi ahlaki gelişimde de ailenin
çok büyük rolü vardır. Çok sayıda olumlu uyarana
E) Ahlaki gelişimin evreleri nelerdir? maruz kalan bireyin olumlu davranışlarda bulunma
olasılığı olumsuz uyaranlara maruz kalan çocuğa
göre çok daha yüksektir.
Bu parça aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini des-
3. İnsan doğası gereği her şeyden önce kendini koru- teklemektedir?
maya çalışır. İnsan kendi çıkarları için başkalarıyla A) Ahlaki özgürlüğün olduğunu savunan indetermi-
çatışan bencil bir varlıktır. Dolayısıyla her insan için nizmi
geçerli olabilecek ahlaki değerlerden söz edilemez. B) Tüm eylemlerin doğaüstü güçler tarafından belir-
Bu parçadaki düşünceyi savunan yaklaşım aşağı- lendiğini savunan fatalizmi
dakilerden hangisidir? C) Özgürlüğün kaynağını bireysel çabalarda gören
A) Anarşizm B) Egoizm otodeterminizmi
C) Erdem etiği D) Hedonizm D) İnsanın doğal ve toplumsal koşullar tarafından
E) Utilitarizm belirlendiğini savunan determinizmi
E) Ahlak kurallarının olmaması gerektiğini savunan
anarşizmi
198
