Page 202 - Defterim - Felsefe 10
P. 202
ÖSYM NE SORDU? 3. ÜNİTE
1. Paris’te genç bir adam her gün aynı fırından bayat 4. Neden iyilik yapmalıyım? Mutlu veya huzurlu olmak
ekmek alır. Bayat ekmek taze ekmeğin yarı fiyatına için mi yoksa insanları mutlu etmek için mi? Biri-
satılmaktadır. Fırıncı, müşterisinin hoşuna gidece- si bana iyilik yaparsa mutlu olurum, ben de onları
ğini düşündüğünden bir gün ekmeği, içine tereyağı mutlu etmeliyim diye mi düşünüyorum? “İyilik yap,
sürerek verir. Ertesi gün genç adam öfkeyle fırına ge- iyilik bul.” demişler. Asıl neden bu mu? Ailem ve tüm
lir. “Niçin böyle bir şey yaptın? Günlerce uğraştığım tanıdıklarım başkalarına iyilik yapmam gerektiğini
proje yağlı ekmek yüzünden mahvoldu. Ben bayat söylüyor yoksa iyilik yapmak toplumsal hayatın vaz-
ekmeği çizimin hatalı yerlerini silmekte kullanıyor- geçilmezi mi?
dum.” der. Bu parçada ahlak felsefesinin hangi temel sorusu
Bu parça “ahlaki eylem”le ilgili aşağıdaki yargılar- üzerinde durulmaktadır?
dan hangisini destekler niteliktedir? A) Niçin erdemli olmak gerekir?
A) İyiliği ve kötülüğü belirleyen, eylemdir. B) Ahlaki eylemin amacı nedir?
B) Erdemli olmak ahlaki karara bağlıdır. C) Evrensel ahlaktan söz edilebilir mi?
C) Ahlaki karar ahlaki eylemden önce gelir. D) Ahlaki eylemde bulunurken özgür müyüz?
D) Doğru davranmak, erdemli olmak anlamına gel- E) Ahlakla sorumluluk ilişkili midir?
mez.
E) Niyetin iyi olması eylemin iyi olmasını sağlamaz. (2012-YGS)
(2010-YGS)
2. Nasrettin Hoca bir gün oğluyla birlikte şehre gitmek 5. Bentham tarafından formüle edilmiş olduğu şekilde
üzere yola çıkar. Şehre birçok köyün içinden geçile- faydacılık ilkesinin söylediği şudur: En fazla sayıda
rek gidilmektedir. Hoca eşeğin üzerinde, oğlu da yü- insana en büyük (maksimum) ölçüde mutluluk sağla-
rüyerek onu takip eder. İlk köyden geçerken köylüler yan bir eylem, doğru eylemdir.
“Koskoca adam eşeğe binmiş, küçücük çocuğu yü-
rütmeye utanmıyor!” diye kınarlar. Sonraki köyden Bu parçaya göre, faydacılık aşağıdakilerden hangi-
geçerken Hoca yürür, oğlu da eşeğin üzerindedir. sini doğru bulur?
Oradaki köylüler de “Görüyor musun saygısız ço- A) Bana dokunmayan yılan bin yaşasın.
cuğu, koca adamı yürütüyor.” derler. Üçüncü köyde B) Her şey karşılıklıdır.
Hoca ve çocuk eşeğe birlikte biner, bu kez de eşeğe 4 . Bölüm: A hlak Felsefesi C)Her ülke kendi çıkarlarından sorumludur.
acımıyorlar diye suçlanırlar. Dördüncü köyde çocuk
da Hoca da yürür, kınanmaktan nasiplerini alırlar. D)Yurtta barış, dünyada barış.
Beşinci köyde Hoca ve oğlu eşeği birlikte taşımaları- E) Her koyun kendi bacağından asılır.
na karşın kınanma durumu değişmez. (2013-YGS)
Bu parça ahlak felsefesinin temel problemlerinden
hangisinin soruşturulmasında örnek verilebilir?
A) Tüm davranışlar ahlakla mı ilgilidir?
B) Akılla erdem arasında nasıl bir ilişki vardır? 6. Platon’a göre “iyi”, “ideaların ideasıdır” ve erdem-
C) Ahlakta her zaman iyi niyet yeterli midir? lerden oluşan idealar merdiveninin tepesinde bulu-
D) Mutlak iyiye ulaşmak mümkün müdür? nur. Platon’da iyi ideası, iyi olan her şeyin iyi olma-
E) Bireylerin vicdanlı olmasının, ahlaki eylemde iş- sını sağlayandır. Akıllı olmak, bilgili olmak, erdemli
levi nedir? olmak iyidir. Ama bunların hiçbiri tek başına yeterli
değildir. İyi, bütün bunları içine alan bir yaşam bi-
(2011-YGS) çimidir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşı-
3. Birçok toplumda geçerli olan “Çalmayacaksın!” labilir?
yaptırımı ile karşı karşıya olan bir birey, aşağıdaki- A) Akıllı, bilgili, erdemli bir hayat sürmek bizim ya-
lerden hangisini yaptığında Kant’ın ödev ahlakına rarımızadır.
uygun eylemde bulunmuş olur?
A) Onu koşulsuz bir buyruk olarak aldığında B) İyi, varlığı belirleyen ana ilkedir.
B) Toplumun yararına olacak biçimde davrandığında C) İyi ve kötü, göreli kavramlar olduğu için bunların
ötesinde bir yaşam sürdürmek gerekir.
C) Doğruluğundan emin olduktan sonra benimsedi- D) İyi, “erdemli” yani “iyi” bir yaşam sürmeyi ola-
ğinde naklı kılandır.
D) İçinden gelen sese kulak verdiğinde E) İyi, her insanın gerçekleştirmesi gereken bir ide-
E) Mutlu olabilecek biçimde davrandığında adır.
(2012-YGS) (2013-YGS)
200
